کمبود عرضه بنزین سوپر در کشور ادامه دارد؛ خودروهای مُدرن و توربو قابل استفاده نیستند

حدود سه ماه است که بسیاری از جایگاه های سوخت با کمبود بنزین سوپر مواجه هستند و بسیاری دیگر از جایگاه ها، اصلا بنزین سوپری در دسترس ندارند که عرضه کنند.
شرکت ملی پالایش ‌و پخش فرآورده‌های نفتی اخیراً توضیحاتی را در این باره ارائه داد. طبق اعلام رسمی این شرکت هم‌اکنون توان تولید بنزین سوپر در پالایشگاه‌ های امام خمینی شازند، اصفهان، بندرعباس و ستاره خلیج فارس وجود دارد، اما به‌دلیل محدودیت انتقال فرآورده‌ های تولیدی تنها از طریق یک خط لوله و همچنین افزایش مصرف بی ‌رویه بنزین در ایام تعطیلات تابستان و اولویت قرار دادن تأمین بنزین مصرفی عموم، تولید بنزین سوپر در پالایشگاه ‌های مذکور به‌طور موقت محدود شده است.اواسط خردادماه بود که به واسطه قطع واردات بنزین سوپر به دلیل خودکفایی کشور در تولید بنزین، شاهد کاهش عرضه بنزین سوپر در جایگاه های سوخت بودیم. از سوی دیگر بخش اعظم بنزین سوپر کشور در پالایشگاه شازند اراک تولید می شود که اگر افراد با سیستم این پالایشگاه آشنایی داشته باشند، می دانند که در تابستان های معمولا دوره های اورهال یا تعمیر و نگهداری اساسی سیستم ها در پالایشگاه شازند اجرا می شود و پس از بازگشت واحد های تولیدی پالایشگاه به مدار، در حدود بیست روز زمان نیاز است تا کمبود پیش آمده، جبران شود.
در همین رابطه زیبا اسماعیلی سخنگوی شرکت ملی پالایش ‌و پخش فرآورده‌های نفتی در گفت‌و‌گویى توضیح داد: «در حال حاضر بنزین سوپر فقط در پالایشگاه شازند تولید می‌شود. در فصل تابستان به‌دلیل اینکه مصرف اوج می‌گیرد، تأمین سوخت عمومی مردم در اولویت قرار دارد.»
بنزینی که در حال حاضر در کشور توزیع می شود، یورو 4 است و در کل چهار اکتان با بنزین سوپر تفاوت دارد. به طور متوسط روزانه 3.5 میلیون لیتر بنزین سوپر در کشور توزیع می شود که این میزان بسته به شرایط بین 3.3 تا 3.7 میلیون لیتر در نوسان است، اما به طور کلی مشکلی در این زمینه وجود ندارد.اسماعیلی با اشاره به اینکه بنزین سوپر تنها 3 درصد از سبد مصرفی سوخت کشور را به خود اختصاص می‌دهد، اظهار کرد: «کل مصرف سوپر کشور سه ‌و نیم میلیون لیتر در روز بوده که الان کاهش یافته است.»
گفتنی است، مجموع تولید بنزین کشور 87 میلیون لیتر در روز است و برای تأمین اضافه مصرف از واردات و ذخایر سوخت بنزین استفاده می‌ شود. در حال حاضر مصرف بنزین کشور در مرز 92 میلیون لیتر در روز است؛ مصرفی سرسام آور که یک چالش محسوب می‌ شود.
او با بیان اینکه بزودی شرایط اصلاح خواهد شد، تصریح کرد: «بنزین اغلب پالایشگاه ‌های کشور با عدد اکتان 91 تولید می ‌شود که کیفیت آن تفاوت چندانی با بنزین سوپر ندارد و سازگاری با همه خودروها را داراست. این بنزین نیازی به اکتان افزا که در برخی از جایگاه‌ ها به اجبار به مردم فروخته می‌ شود، ندارد.»
سخنگوی شرکت ملی پالایش ‌و پخش فرآورده‌های نفتی می ‌گوید که الان در بسیاری از جایگاه‌های تهران بنزین سوپر توزیع می‌شود اما «ناصر رئیسی فر»، رئیس کانون کارفرمایان جایگاه‌های سوخت کشور ادعای دیگری دارد. وی گفت: «نزدیک به یک ماه است که بنزین سوپر در هیچ یک از جایگاه ‌های سوخت کشور یافت نمی‌ شود.»از سوی دیگر و طبق اخباری که در طی چند روز اخیر در خبرگزاری های مختلف منتشر شده بود، مصرف بنزین در کشور شدیدا افزایش یافته و به نظر می رسد در این وضعیت، اولویت پالایشگاه های کشور از جمله پالایشگاه شازند اراک، تولید بنزین یورو 4 است تا بتوانند سریع تر به نیاز بازار پاسخ دهند و به همین دلیل تولید بنزین سوپر با کاهش مواجه شده است.
رئیسی فر ادامه داد: «علاوه بر مردم که از این شرایط ناراضی هستند جایگاه داران نیز از این موضوع متضرر می‌ شوند. برای مثال مخازن 50 هزار لیتری و گرانقیمت بنزین سوپر، تلمبه‌ ها و کارگران سکوهای بنزین سوپر بیکار مانده‌ اند و برای جایگاه‌ داران که دستمزدشان از محل کارمزد است، این وقفه در عرضه بنزین سوپر خوشایند نیست.»
میانگین مصرف روزانه بنزین کشور با ثبت رکوردی جدید در تیرماه امسال به ۹۱ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر رسید که در مقایسه با ماه مشابه در سال ۱۳۹۶ رشد بیشتر از هشت درصدی را ثبت کرد.
بیشترین مصرف بنزین کل کشور در سی و یکم تیرماه رکورد بی‌سابقه ۱۲۱ میلیون و ۸۰۰ هزار لیتر را شکست.
میانگین مصرف روزانه بنزین کل کشور در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۸.۵ درصد رشد نشان می‌دهد.
پارسال میانگین مصرف روزانه بنزین کل کشور ۸۴ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه بود.به‌ گفته رئیس کانون کارفرمایان جایگاه‌ های سوخت کشور از ابتدای مرداد ماه جایگاه‌ های کشور بارنامه بنزین سوپر نداشته‌ اند و در پیدایش این مشکل تحریم‌ های جدید آمریکا نقش دارد. او می‌ گوید: «درست است که بنزین سوپر وارداتی نیست اما افزودنی‌ ها و مواد مورد نیاز اکتان افزای آن وارداتی است و در این برهه امکان واردات آسان اکتان افزا وجود ندارد.» اما با این حال دولت رشد مصرف بنزین را مقصر می ‌داند. مصرفی سرسام آور که از سال 92 تاکنون حدود یک سوم رشد داشته است.

تفاوت بنزین یورو 4 و سوپر
براساس استاندارد یورو ۴، عدد اکتان بنزین باید بین ۹۱ تا ۹۵ باشد. اما در همین حال اکتان بنزین معمولی بین ۸۷ تا ۸۹ و بنزین سوپر ۹۱ و در بعضی ایستگاه‌ های سوختگیری ۹۳ است. این موضوع اصلی‌ ترین تفاوت بنزین معمولی، یورو 4 و سوپر است.بنزین یورو ۴ با استفاده از راکتورهای جدید از بنزین معمولی ترکیبات گوگردی را حذف کرده و با شاخه دار کردن(ایزومری کردن) برشهای کم اکتان بنرینی ، بنزینی با مواد آلوده کننده کمتر تولید می نمایند که در کاهش آلودگی هوا و محیط زیست بسیار موثر است.ولی بنزین سوپر طبق تعریف زیر دارای اکتان بالاتر جهت آرام سوزی موتور است. البته بنزین سوپر نیز با توجه به روش ساختش (پلت فرمیت یا افزودن مواد اکتان زا) دارای سطح استانداری خاصی است که در روش پلت فرمیت با آلودگی بسیار کم و در روش استفاده از مواد اکتان ساز در صورت استفاده از بنزین پایه با استاندارد یورو ۴ نیز بنزین سوپری با سطح آلودگی یورو ۴ خواهیم داشت.
در همین حال بنزین یورو چهار بنزین پاک تری به شمار می‌ رود، چراکه از نظر آلاینده‌ هایی نظیر بنزن و آروماتیک و گوگرد از شرایط بسیار بهتری برخوردار است.
اینکه برخی از رانندگان تصور می‌ کنند چون بنزین سوپر قیمت بیشتر و اکتان بالاتری دارد، پس حتماً برای موتور مفید است یا حداقل با کیفیت‌ تر از سوخت معمولی است، یک اشتباه است.

تفاوت عمده میان بنزین معمولی و سوپر این است که سوخت با اکتان بالاتر می‌ تواند قبل از اینکه پدیده ضربه رخ دهد، تراکم بیشتر بعضی از موتورها را تحمل کند. مقدار عدد اکتان به ترکیب هیدروکربن‌ هایی که برای تهیه سوخت مورد استفاده قرار گرفته‌ اند و افزودنی‌ های موجود در سوخت بستگی دارد که هر دو عامل با مکانی که نفت خام از آن استخراج شده است، نحوه پالایش آن و رده ‌بندی اکتان بنزین تولید شده ارتباط دارد.در این باره کارشناسان می‌ گویند که همیشه بهتر است از سوختی با مقدار اکتان توصیه‌ شده توسط سازنده خودرو استفاده کنید. مزیت اکتان بالاتر سوخت عملکرد بهتر خودرو است ولی به برند و مدل خودرو بستگی دارد.
در کشور ما استاندارد یورو‌4 به عنوان استاندارد مطلوب مطرح است. در بیشتر پالایشگاه‌های کشور براساس استاندارد یورو‌4 سوخت تولید می‌شود در بعضی پالایشگاه‌هایی که هنوز موفق به تولید سوخت با استاندارد یورو‌4 نشده‌اند طرح‌هایی برای تولید سوخت مطابق با استاندارد یورو‌4 مطرح شده است.

تمام این موارد درحالی مطرح می شود که به دلیل عدم عرضه بنزین با کیفیت در کشور، خودروهای جدیدی که از پیشرانه توربو استفاده می کنند دچار مشکل شده و در مواردی قابلیت استفاده روزمره خود را از دست داده اند. در واقع پیشرانه این خودروها به کیفیت سوخت حساس است و در صورت استفاده از بنزین بی کیفیت احتمال تحمیل هزینه های چند ده میلیونی به مالکان وجود دارد. از همین رو برخی مالکین ترجیح می دهند تا به جای استفاده از خودروهای گران قیمت خود، فعلا صبر پیشه کرده و به سراغ خودروهای معمولی تر بوند. اما مشخص نیست که در چه زمانی با عرضه مجدد بنزین سوپر، شرایط برای استفاده مجدد از این خودروها فراهم خواهد شد.