علم درباره احتمال وجود اژدهای پرنده با نفس آتشین چه می گوید؟

مشاهده هیبت باورنکردنی و مرگبار اژدهای پرنده در داستان ها و فیلم های تخیلی از قبیل «شاخ دم» هری پاتر، «وسیرییان» بازی تاج و تخت و «اسماگ» ارباب حلقه ها به باور غیر واقعی بودن آنها دامن زده و احتمالا شما هم بر این باورید که این هیولا هرگز واقعیت نداشته و از دل افسانه های قرون وسطی بیرون آمده است.

اگرچه تاکنون مدرک مستدلی از وجود اژدها در قلمروی حیوانات کشف نشده اما شواهد تاریخی و علمی جالبی وجود دارد که با کنار هم قرار دادن آنها می توان قطعات پازل احتمال وجود اژدها را کنار هم قرار داد. برای مثال باستان شناسان فسیل هایی از موجودات پرنده مارمولک‌گونه یافته اند و حتی نوادگان آنها با جثه کوچک هنوز هم در اعماق  جنگل ها به زندگی ادامه دهند.

در ادامه به بررسی این مساله پرداخته ایم که آیا امکان وجود اژدهای پرنده با قابلیت پرتاب آتش وجود دارد یا خیر و احتمالا جواب این سوال ها شما را شگفت زده خواهد کرد.

اژدهای پرنده تا چه اندازه می تواند بزرگ باشد؟

دانشمندان بر این باورند که پرندگان امروزی نوادگان دایناسورهای پرنده هستند، بنابراین شکی در مورد اینکه اژدهای احتمالی امکان پرواز داشته یا خیر باقی نمی ماند.

سوال دوم این است که آیا این پرنده آنقدر بزرگ بوده که توانایی شکار انسان و حیوانات را داشته باشد؟ جواب این سوال هم مثبت است و خزنده بالداری به نام «کتزلکوآتلوس» از دوره «کرتاسه پسین» در آمریکایی شمالی از قدرت کافی برای این کار برخوردار بوده است.

دیدگاه دانشمندان درباره جثه کتزلکوآتلوس متفاوت است اما بسیاری تاکید کرده اند که این هیولا وزنی در حدود ۲۲۶ کیلوگرم و بال های قدرتمندی با طول ۱۵ متر داشته؛ این در حالی است که وزن شیرهای آفریقایی امروزی زیر ۲۰۰ کیلوگرم است، بنابراین به نظر می رسد انسان هیچ شانسی در برابر کتزلکوآتلوس ندارد.

محققان نظریه های مختلفی از قبیل تکامل تدریجی و صرف انرژی برای حفظ پر و بال را علت کوچک شدن جثه پرندگان امروزی مطرح کرده اند. برخی دیگر هم تغییرات اقلیمی و ترکیبات جوی را در این تغییر موثر دانسته اند.

با اژدهای پرنده امروزی آشنا شوید

اژدهایان احتمالی باستان آنقدر عظیم الجثه بوده اند که انسان یا حیوانات دیگر را از زمین بلند کنند اما نوادگان کنونی آن به حدی کوچک شده اند که از پرندگان و پستانداران کوچک و حتی حشرات تغذیه می کنند. این موجودات اغلب به خانواده مارمولک های اژدها با نام علمی Agamidae تعلق دارند که شامل ایگوانا، اژدهای ریشدار دست آموز، دراکو و اژدهای آبی چینی می شود.

دراکو یا مارمولک پرنده همانطور که از نامش برمی آید، استاد پرواز از طریق گلاید است. این موجود در صورت باز کردن دست و «بال پوستش» قابلیت پرواز تا فاصله ۶۰ متری را دارد و از دم و باله کوچک گردنش برای کنترل حرکت و پایدارسازی حین پرواز استفاده می کند.

طول این مارمولک های پرنده به ۲۰ سانتی متر هم می رسد و بیشتر در جنوب آسیا یافت می شوند.

اژدها برای پرواز به بال نیاز ندارد

در افسانه های اروپایی اژدهایان موجوداتی چهارپا با بالا تنه و سر غول پیکر ترسیم شده اند اما در داستان های اساطیری شرقی و به ویژه چین به عنوان مهد این موجودات، بیشتر شاهد مارهای عظیم الجثه و دارای پا هستیم.

در حالی که با شنیدن نام مار موجودی خزنده به ذهن انسان خطور می کند، برخی گونه های آنها توانایی پرواز در فواصل طولانی از طریق گلاید را دارند. تا کنون پنج نمونه مار پرنده شناخته شده  که همگی به خانواده Chrysopelea آسیایی تعلق داشته و توانایی گلاید تا فاصله یکصد متری را دارند.بر اساس تحقیقات «دارپا» این موجودات برای پرواز در هوا ابتدا بدن خود را خم کرده و با پیچ و تاب و ایجاد حالت قوسی شکل در بدن به راحتی در هوا معلق می ‌مانند. بهترین زاویه ای که مارهای پرنده با آن حرکت می کنند برابر فاصله ۲۵ درجه ای بین سر و دم آنهاست.

اگرچه این موجودات از بال بی بهره اند اما گلاید آنها دست کمی از پرواز ندارد.

اژدها چگونه از نفس آتشین برخوردار می شود

تا کنون هیچ حیوانی با نفس آتشین شناسایی نشده اما وجود جانداری با قابلیت پرتاب شعله های آتش بعید نیست چرا که موجودات به واسطه ژنتیک و ساختار کاملا متفاوت از انسان توانایی ذخیره مواد آتش زا در بدن خود را دارند.

یکی از این موجودات اعجاب انگیز «سوسک بمباران کننده» از خانواده «کارابیده» است. درون شکم این سوسک، دو مخزن پر از هیدروکینون و هیدروژن پراکسید وجود دارد که حین ترکیب اسیدی با دمای ۱۰۰ درجه سانتیگراد را تولید می کنند.

هر زمان که این حشره احساس خطر کند با انجام یک واکنش شیمیایی گرماده هیدروکینون و هیدروژن پراکسید را با هم ترکیب و کاتالیز کرده و مایعی داغ و آزار دهنده را به سمت شکارچی پرتاب می کند. این اسید نه تنها سوزان است بلکه به هدف چسبید و به راحتی حشرات کوچک را از پای درمی آورد. برخی سوسک ها قابلیت پرتاب آن در جهات مختلف را دارند.

سازو کار دفاعی این حشره ثابت می کند که حتی ارگان های زنده و موجودات بسیار کوچک امروزی قابلیت تولید ترکیبات قابل اشتعال و کاتالیز آنها به صورت همزمان را دارند. نکات مهم دیگری که باید مدنظر قرار داد این است که حتی در انسان هم میزان استنشاق اکسیژن به عنوان یکی از عناصر مهم برای اشتعال، بیش از میزان مصرف آن است.

از سوی دیگر هیدروژن پراکسید یک محصول جانبی متابولیک معمولی است و اسیدها نیز در هضم غذا مورد استفاده قرار می گیرند. متان به عنوان ماده قابل اشتعال یکی از محصولات جانبی گوارش است و کاتالیز نیز تنها کارایی واکنش های شیمیایی را بهبود می بخشد.

بنابراین یک جانور مثل اژدها توانایی ذخیره مواد قابل اشتعال تا زمان لازم، دمیدن آنها با فشار بالا و حتی آتش زدن به صورت مکانیکی یا شیمیایی را دارد. اشتعال مکانیکی این مواد به سادگی ایجاد یک جرقه با برهم زدن کریستال های پیزوالکتریک که در بدن جانداران و در بخش هایی مثل مینا یا عاج دندان، استخوان و تاندون ها وجود دارد.

بنابراین تنفس آتشین علی رغم فقدان شواهد عینی کاملا امکان پذیر است. به همین دلیل می توان گفت که ارگانیسم ها به صورت بالقوه توانایی اینکه از دهان یا منفذی دیگر آتش پرت کنند را دارند.

اژدهای تخیلی فیلم های هالیوودی را فراموش کنید

هیولاهای پرنده و سرتاسر زره پوش درون فیلم ها افسانه ای بیش نیست چرا که از نظر علمی موجودی پوشیده از فلس با ستون فقرات، شاخ و دم سنگین بی تردید وزن زیادی را بر بال ها تحمیل کرده و مانع از پرواز می شود. حتی هواپیماهای کنونی با موتورهای فوق العاده قدرتمند هم با سبک ترین فلزات ممکن ساخته می شوند.از سوی دیگر علم آنگونه که می پنداریم هنوز پیشرفت نکرده و محققان تا همین چند سال پیش از ساز و کار پرواز سوسک بمباران کننده اطلاع نداشتند. بنابراین بعید نیست که در گذشته اژدهایی شبیه به دایناسورهای پرنده و با قدرت پرتاب آتش وجود داشته باشد.

نکات کلیدی

• اژدهای پرنده نه تنها در فسیل ها یافت شده بلکه امروزه در مقیاس کوچکتر وجود دارد.
• در صورتی که اژدهای باستانی بال هم نداشته باشد، ممکن است از طریق گلاید بر فراز موجودات دیگر به پرواز درآمده و مسافتی به اندازه طول یک زمین فوتبال را طی کند.
• پرتاب آتش در قلمروی حیوانات مشاهده نشده اما از نظر تئوری امکان پذیر است. بسیاری از ارگانیسم ها ترکیبات قابل اشتعالی تولید می کنند که امکان ذخیره، رهاسازی و اشتعال آنها به صورت شیمیایی یا مکانیکی و با استفاده از ترکیبات موجود در بدن جانوران وجود دارد.