بررسی انیمه Fireworks، به خاطر آتش بازی عشق‌

انیمه‌های سینمایی در چند سال اخیر بار دیگر اوج گرفتند و به دور از آن هیاهوی فانتزی کارهای استودیو گیبلی و یا نوابغی چون ساتوشی کن و هایائو میازاکی، آثاری ساخته می‌شود که در دنیا سر و صدا به پا می‌کند. انیمه‌هایی چون اسم تو و صدای خاموش و... عاشقانه‌های بی‌نظیری هستند که با فضایی سورئال ادغام شده‌اند و هم دل بینندگان را می‌لرزاند و هم قوه تخیل آنها را به کار می‌گیرد. انیمه Fireworks نیز که به تازگی در ابعاد بین‌المللی اکران شده، روایت تند و آتشین عاشقانه‌ دو نوجوان است که در دنیای سورئال خود، می‌خواهند هر جور که شده به هم برسند حتی اگر شده قواعد زمان را تغییر دهند.

• کارگردان: Akiyuki Shinbo
• استودیو تهیه کننده: Shaft، TOHO
• صداپیشگان: Suzu Hirose، Masaki Suda، Mamoru Miyano
• بودجه: نامشخص

ژاپنی‌ها قصد دارند هر سال با ارائه یک انیمیشن عاشقانه، رمانس را در صنعت انیمه خود به رخ بکشند و قدرت مهارت فیلمنامه‌نویسی خود را به همگان نشان دهند. امسال نیز قرعه به انیمه Fireworks و البته انیمه دیگری به اسم Maqui افتاده که بعدها آن را نقد و بررسی خواهیم کرد. اما در انیمه آتش بازی، داستان از چه قرار است؟

نوریمیچی شیمادا پسر قد کوتاهی دبیرستانی است که همراه با دوستش یوسوکه آزومه روزگار خود را سپری می‌کند. او سرش به کار خودش هست و در کنار دیگر پسران دبیرستان شهرشان درس می‌خواند و نه دوست دختری دارد و نه به قول خودش از این کارها بلد است. او شیطنت‌های خاص خودش را دارد و در همین اوضاع و احوال، کم و بیش از یک دختر همکلاسی‌اش به اسم نازونا اوکایوا خوشش می‌آید. کمی بعد نوریمیچی متوجه می‌شود که دوستش یوسوکه هم از نازونا بدش نمی‌آید ولی به خاطر رفیقش، قصد ندارد بین آن دو قرار بگیرد.

نازونا دختری ساکت و آرام است که هیچ حاشیه‌ای در مدرسه ندارد و مادرش قصد دارد با مردی جدید ازدواج کند و به مدرسه نازونا اعلام کرده که به زودی از شهر خارج می‌شوند. نازونا عاشق شهرشان است و از ناپدری جدیدش هم خوشش نمی‌آید. او تصمیم می‌گیرد با یکی از پسرها فرار کند و به توکیو برود و در آنجا زندگی جدیدی را شروع کنند، اما درست سر بزنگاه مادر نازونا سر رسیده و او را با کتک به خانه می‌برد.

نوریمیچی سنگ زیبایی را که در کنار ساحل یافت شده از عصبانیت پرتاب می‌کند و در همان حال آرزو می‌کند که ای کاش راه دیگری را انتخاب کرده بودند و یا جلوی مادر نازونا قد علم می‌کرد. اینجاست که زمان به عقب برمی‌گردد و بدون آنکه هیچ کدام از آنها بفهمند این اتفاق افتاده، شاهد روایت جدیدی از عشق این بچه‌های دبیرستانی و فرارشان به توکیو هستیم. این اتفاق بارها و بارها می‌افتد و دو عاشق قصه سعی دارند با دخالت در زمان، راهی برای رسیدن به یکدیگر پیدا کنند.

استودیو Shaft که کار ساخت این انیمه را بر عهده داشته برای انیمه‌بازان با سری انیمه‌های Montogari شناخته شده است، انیمه‌هایی با حال و هوای سورئال و تم ترسناک که از المان‌ها و عناصر فولکلوریک فرهنگ ژاپن بهره می‌گیرد. از همین رو بسیاری از وقایع و دیالوگ‌های رد و بدل شده در انیمه Fireworks هم از دل فرهنگ کهن ژاپن بر‌آمده و برای شناخت آنها باید درباره‌شان دانست. مثلا kakeochi در فرهنگ عامه این کشور به معنای فرار دو دلداده از دست والدین خود و رفتن به جایی دور و ازدواج کردن با یکدیگر است (که در انگلیسی لغت elopement برای آن در نظر گرفته شده است)

یا باید به فرهنگ آتش بازی در ژاپن نگاهی داشت که قدمتی ۵۰۰ ساله دارد و در دنیا از آن به نام hanabi یاد می‌شود. هانابی در ژاپن جشنی است که لزوما برای سال نو و دیگر جشن‌های ملی گرفته نمی‌شود و حتی نوعی آتش بازی به اسم hanabi-taikai داریم که برگزارکنندگان آن می‌توانند یک زوج باشند و بس. آتش بازی ژاپنی‌ها حالا تبدیل به یکی از المان‌های توریستی در این کشور شده و برگزاری آن معمولا در تابستان انجام می‌شود.

• در قرن 16 که تفنگ به ژاپن معرفی شد، برخی مردمان از مواد آتش زا ترقه درست کرده و از آتش بازی لذت می‌بردند. حالا هر ساله در این کشور در ماه آگوست (مصادف با مردادماه) هم مراسم آتش‌بازی انجام می‌شود. این مراسم در نزدیک رودخانه‌ها یا بنادر و جاهایی که تجمع راحت تر است انجام می‌شود و حتی بعضی خانواده ها در منزل خود یا پارک‌ها این روز را جشن می‌گیرند.

دو شخصیت اصلی انیمه Fireworks با عشاقی که پیش از این در انیمه‌ها دیدیم کمی تفاوت دارند، نوریمیچی پسر جذابی نیست و حتی قد و قواره کوتاه‌تر از معشوقه‌اش نازوما دارد و خود نازوما هم با اینکه دلربایی خاصی دارد، ولی شخصیت مرموز و رویاهای فانتزی‌اش بیشتر از او دختری جذاب می‌سازند تا فیزیک و چهره‌اش. گرچه در انیمه Fireworks شوخی‌های انیمه هم روال است ولی حد آنها تا حد زیادی کاسته شده (درست مثل انیمه Your Name) و تمرکز بیشتر روی خط داستانی پیش می‌رود.

قطعه موسیقی و آوازی که در یک سوم پایانی انیمه پخش می‌شود آن را از سایر آثار سینمایی سال‌های اخیر جدا کرده و شعر احساسی و اجرای آن، حالتی موزیکال را به این عاشقانه افزوده است. انیمه‌های ژاپنی موزیکال زیادی وجود دارد که در داخل مرزهای این کشور بسیار پر طرفدارند و سعی در اجرای چنین آوازهایی در یک اثر سینمایی بین‌المللی، جسارت خاصی داشته که کارگردان اثر آن را ترتیب داده است.

انیمه Fireworks بر اساس فیلمی کوتاه با نامی بلندتر محصول سال ۱۹۹۳ ساخته شده و تا حد زیادی به اثر اصلی وفادار باقی مانده است. فیلم که نام Fireworks, Should We See It from the Side or the Bottom? را یدک می‌کشید از المان‌های فانتزی کمتری برخوردار بود و ماهیت انیمه ایجاب کرده که حس و حال فانتزی اثر بیشتر و بیشتر دیده شود.

• ماناتسوبی ( 真夏日 )، به روزهایی گفته می‌شود که دمای هوا به بیش از 30 درجه می‌رسد. البته ماتانسوبی در ماه مِی هم اتفاق می‌افتد ولی اغلب سال‌ها در ماه آگوست دمای هوا به بیش از 30 درجه می‌رسد. در انیمه Fireworks اشاره ریزی به این روز خاص می‌شود.

گرافیک و نحوه ترسیم انیمیشن‌ها در انیمه Fireworks جای تحسین بسیاری دارد و بیننده در برخی صحنه‌ها که بین دو نمای سه بعدی و دو بعدی قرار می‌گیرد، شگفت زده می‌شود. به تصویر کشیدن آب و صحنه‌های شنا و یا نماهای آتش بازی به بهترین نحو صورت گرفته و انیمه را از لحاظ بصری یک سر و گردن بالاتر از دیگر آثار همرده خود قرار داده است.

شاید انیمه Fireworks در نگاه اول یک انیمه فلسفی به نظر برسد، اما اصل ماجرا اینجاست که با یک اثر عاشقانه-روانشناسانه روبرو هستیم که به ما گوشزد می‌کند در هر مرحله از زندگی‌مان چه کارهایی می‌توانستیم بکنیم و ممکن است آینده‌مان چه شکلی ترسیم شود. پایان بندی انیمه شاید برای عده‌ای گیج کننده به نظر برسد ولی (خطر لو رفتن داستان فیلم) باید گفت که تکه تکه شدن توپ آتش بازی و تماشای آینده‌های متفاوت هر دو عاشق و پرسش این سوال که: در دنیای دیگر و آینده‌ای دیگر چگونه با هم خواهیم بود؟ نشان می‌دهد که توپ آتش بازی جادویی، صرفا زمان را تغییر نمی‌دهد و ممکن است بتواند مکان و دنیا را نیز تغییر دهد. علامت IF به معنای اگر که در میان توپ وجود دارد، در حقیقت تمامی اگرها را به واقعیت می‌بخشد و در جایی که دو عاشق فراری در قطار آرزو می‌کنند که ای کاش از همه دور بودند، ناگهان به سمت اقیانوس و سرزمینی می‌روند که در آن هیچکس نیست و دنیای عجیب خودشان را می‌سازند.

اگر دقت کنید نازونای در جایی از انیمه نیز ادعا می‌کند که پدر اصلی‌اش و همسر اول مادرش، ناگهان ناپدید شده و در آبها که رفته دیگر خبری از آن نشده است. ممکن است که او هم به چنین توپی دست یافته باشد و آرزو کرده باشد که کاش دنیای دیگری باشد؟ در صحنه اختتامیه نیز که معلم کلاس مشغول حضور و غیاب است، متوجه میشیم که نام نازونا از لیست حذف شده و نوریمیچی نیز غایب است، آیا نوریمیچی که تکه شکسته کریستال را در دست داشت و حق انتخاب با او بود، آینده‌ای را انتخاب کرده‌، بدون آنکه به گذشته‌شان دست بزنند و حالا در ناکجا آباد و دنیای دیگر هستند؟ و یا تئوری دیگر اینکه بعد از شکسته شدن توپ، همه چیز به حالت اولیه بازگشته و نازونا و والدینش از شهر رفته و نوریمیچی هم به خاطر غم از دست دادن او، به مدرسه نیامده (این تئوری شاید کمی بعید به نظر برسد اما زمانی که می‌بینیم اسم نازونا به کل از لیست دانش آموزان پاک شده و معلم اصلا اسمش را نمی‌خواند، قوت می‌گیرد چرا که به نظر می‌رسد مدرسه اسم نازونا را به خاطر کوچشان از شهر از لیست کلاس خط زده است) پایان خطر لو رفتن داستان

انیمه Fireworks ذره ذره تبدیل به اثری می‌شود که نیاز به کند و کاو تفکر دارد و در ابتدا خودش را مانند یک رمانس عاشقانه نوجوانانه نشان می‌دهد. دیدن چندباره این انیمه می‌تواند واکاوی‌های بیشتری به مخاطب بدهد و او را از تصمیماتی که زوج عاشق پیشه انیمه بیشتر آگاه کند. انیمه Fireworks دنیای سورئال زیبایی را با بهترین جلوه‌های بصری به تصویر کشیده که غرق شدن در آن زیباست.