حقایقی جالب در مورد کبد انسان

کبد انسان اندامی بسیار حیاتی است و دومین عضو بزرگ بدن بعد از پوست به شمار می رود. کبد در سمت راست بدن درست در بالای محدوده شکمی قرار گرفته و اگر از کار بیافتد مرگ را به دنبال دارد. کبد در تمامی مهره داران وجود دارد و مستقیما بر متابولیسم بدن اثر می گذارد.

این اندام به سوزاندن چربی ها و حفظ وزن بدن کمک می نماید و جریان خون را سم زدایی و تصفیه می کند. در ادامه این مطلب نگاهی می اندازیم به برخی از جالب ترین حقایق در مورد این عضو حیاتی بدن.

۱۰- کبد هویتی دوگانه دارد

کبد بزرگ ترین غده و دومین اندام بزرگ بدن انسان است. این عضو در بدن بزرگسالان بین ۱.۳ تا ۱.۶ کیلوگرم وزن دارد و رنگ آن نیز قرمز متمایل به قهوه ایست. همانطور که در ابتدای این مطلب اشاره شد کبد مواد سمی یا شیمیایی بدن را که به صورت صفرا وجود دارند تصفیه می کند تا به صورت ادرار یا مدفوع از بدن دفع شود. رنگ قهوه ای مدفوع نیز به خاطر سم زدایی صفرا در کبد است.

۲- کبد انسان میتواند مولد باشد

کبد تنها اندامی است که میتواند خود را ترمیم کند یا جتی به صورت کامل از نو تولید شود. برای این کار تنها به ۲۵ درصد از بافت اولیه آن نیاز است. براساس پژوهشی که در سال ۲۰۰۹ میلادی انجام شد و نتاجی آن در نشریه Cell Physiology منتشر گردید اگر بیماری نیاز به پیوند کبد داشته باشد و شخصی بیش از نیمی از کبد خود را به او اهدا کند ظرف تنها دو هفته کبد او به اندازه اصلی اش می رسد.

۳- کبد به ذخیره سازی آب در بدن و سوخت و ساز کربوهیدرات ها کمک می کند

کبد انسان به کنترل سطح قند خون بدن کمک می کند. اگر شخصی کبد چرب داشته باشد، به احتمال بالا به دیابت نوع ۲ مبتلا می شود. این اندام در واقع گلوکز  موجود در غذاهای غنی از کربوهیدرات را به گلیکوژن تبدیل و آن را ذخیره می کند. گلیکوژن در میانه وعده های غذایی آزاد می شود تا سطح انرژی بدن بالا بماند. گلیکوژن تا شش برابر وزنش آب جذب می کند و به همین خاطر کبد نقشی کلیدی در ذخیره سازی آب بدن ایفا می کند.

۴- کارکردهای مغز در جایی به کبد وابسته است

سطوح گلوکز و آمونیاک خون توسط کبد تنظیم می شوند و اگر این دو شاخص از کنترل کبد خارج گردند آنگاه منجر به بروز شرایطی تحت عنوان انسفالوپاتی کبد و در نهایت کما می شوند. بنابراین می توانیم اینطور بگوییم که اگر بخواهیم مغز به صورت بی نقص کار کند، کبد باید در سلامت کامل باشد.

۵- کبد به سوخت و ساز هورمون ها کمک می کند

کبد اصلی ترین موقعیت بدن برای تجزیه هورمون هاست. این اندام استروژن را تجزیه کرده و آن را به درون صفرا ترشح می کند که در ادامه برای خروج از بدن به داخل روده ها راه پیدا می کند. اگر کبد زیاد کار کند آنگاه به درستی استروژن را دفع نمی کند و در نتیجه ممکن است فرد دچار علائمی نظیر ایجاد توده و کیست در سینه، تجمع مایعات در بدن، درد دوران قاعدگی و مواردی از این دست شود. اگر کبد آندروژن را که در واقع همان هورمون مردانه به حساب می آید تجزیه نکند آنگاه مشکلاتی نظیر آکنه، ریزش مو و موی زائد در بدن ایجاد می شود.

۶- کبد ویتامین ها و مواد معدنی را ذخیره می کند

آیا می دانستید که ویتامی های A، D، E، K و B12 در کنار آهن و مس در کبد ذخیره می شوند؟ این اندام همچنین ویتامین دی را به شکل فعالش تبدیل می کند.

۷- کبد انسان تولید پروتئین و لخته شدن خون را بر عهده دارد

بدن انسان برای رشد و فعالیت کامل و بدون نقص نیاز به پروتئین دارد. غذایی که می خوریم اما برای تامین این نیاز کافی نیست. بنابراین کبد پروتئین خود را می سازد. حتی آنزیم ها و مواد شیمیایی مورد نیاز برای ایجاد لخته های خونی که جلوی خونریزی بدن را در زمان ایجاد جراحت میگیرند از طریق کبد ترشح می شوند. افرادی که کبدهای ناسالمی دارند به راحتی دچار خونریزی می شوند.

۸- کبد نقش نوعی مبدل دارو را ایفا می کند

آیا می دانستید دارویی که مصرف می کنیم مستقیما توسط بدن مصرف نمی شود؟ در واقع این کبد است که داروها را به اشکال قابل استفاده تبدیل می کند. بنابراین می توانیم بگوییم که مصرف داروها بدون وجود کبد بی فایده است.

۹- کبد سطح کلسترول بدن را مشخص می کند

پزشکال برای تشخیص سلامت کبد سطح کلسترول خون را اندازه می گیرند. اگر کبد از نوع چرب یا کم کار باشد آنگاه سطوح بالاتری از کلسترول بد یا LDL و تریگلیسیرد در بدن شکل می گیرند. میتوان اینطور گفت که کبد کلسترول را برای سنتز هورمون ها تولید می کند و سلول های جدید می سازد.

۱۰- کبد انسان ۵۰۰ کارکرد مختلف در بدن دارد

براساس اعلام دانشمندان کبد میتواند در حدود ۵۰۰ وظیفه مختلف را انجام دهد. الکل، دارو، ویروس (هپاتیت ب) همگی از جمله عواملی هستند که میتوانند به کبد آسیب برسانند. در مواردی که کبد بیلی روبین را به درستی فراوری نکند رنگ چشم ها و پوست زرد می شود و این یعنی کبد فرد به درستی کار نمی کند.

بنابراین کبد اندامی بسیار مهم برای بدن است که کارکردهای متعددی از جمله تولید آنزیم و مواد شیمیایی مورد نیاز برای لخته شدن خون در حین خونریزی را دارد. این اندازم قند را به شکل گلیکوژن ذخیره سازی می کند و وقتی بدن به انرژی نیاز دارد آن را به گلوکز تبدیل می کند تا توسط بدن استفاده شود و انرژی مورد نیازش تامین گردد.