تولید موتورسیکلت ایرانی؛ آرزویی که به باد رفت

این روزها حال صنعت موتورسیکلت سازی حتی از خودروسازی نیز وخیم تر است، اما مشکلات این صنعت کمتر رسانه ای می شود. براساس آمار تولید موتور در کشور که طی چند سال اخیر رقمی معادل 800 تا 900 هزار دستگاه در سال بوده که در سال 97 به کمتر از 60 هزار دستگاه کاهش یافته است.
نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان مجموعه قطعات موتورسیکلت و دوچرخه ایران با بیان اینکه از صنعت موتورسیکلت انتظار داشتیم چهار یا پنج مدل جدید و به روز شده ایرانی به بازار ارائه کند، از افت 70 درصدی تولید کارخانه‌های قطعه‌سازی وابسته به صنعت موتور و دوچرخه خبر داد.
تولیدکنندگان موتور سیکلت نزدیک به 7 سال است که هر روز تعدادشان کمتر و کمتر می‌شود. حوالی سال‌های 90 به قبل تعداد کارخانه‌ها و کارگاه‌های موتورسازی که در سوله‌های بزرگ قطعات موتور را اسمبل می‌کردند حدودا به 200 عدد می‌رسید اما این تعداد اکنون به کمتر از 10 موتور سازی فعال رسیده و بقیه یا تعطیل شده‌اند و یا تعداد اندکی از آن ها حداکثر از 20 درصد ظرفیت تولید خود استفاده می‌کنند. به بیان بهتر شرایط نابه سامان اقتصادی و کاهش تقاضا، کار را هرسال سخت‌تر از سال قبل کرده است.

حبیب‌اله محمودان با بیان اینکه یکی از مشکلات صنعت موتورسیکلت و در ذیل آن مجموعه قطعه‌سازی این بود که شرایطی فراهم نشد تا موتورسیکلت سازان بتوانند موتورسیکلت ایرانی شناخته شده به جامعه ارائه کنند، گفت: متأسفانه با وجود صحبت‌های فراوان درباره گسترش تولید داخل، فروشگاه‌های موتورسیکلت هنوز ویترین موتورهای خارجی است که به علت تنوع زیاد آن‌ها ساخت قطعات این موتورسیکلت‌ها در ایران مقرون به صرفه نیست.
وی با اشاره به اینکه بهتر بود چند مدل موتورسیکلت ایرانی ولی با تکنولوژی جدید توسط کارخانجات ساخته و به بازار ارائه می‌شد، اظهار کرد: علت محقق نشدن ساخت موتورسیکلت ایرانی این بود که با وجود نیروی کار، تکنولوژی تولید و کارخانه‌های آماده قطعه‌سازی، ارتباط قطعه‌سازان با موتورسیکلت سازان برقرار نشد.
تولیدکنندگان موتور سیکلت در دهه 80 به چنان خودکفایی رسیده بودند که بیش از 300 هزار دستگاه به کشورهای اطراف مثل عراق صادر می کردند اما امروز کشورهای همسایه ما موتورسیکلت های خود را تنها از خاک ایران ترانزیت می کنند.
نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان مجموعه قطعات موتورسیکلت و دوچرخه ایرانی با بیان اینکه سیاستگذاری‌های کلان غلط باعث شد که این ارتباط برقرار نشود، گفت: این خواسته بزرگی نبود که چهار یا پنج مدل جدید و به روز شده موتورسیکلت ایرانی به بازار ارائه شود.

محمودان با اشاره به اینکه سفارش کارخانجات موتورسیکلت به قطعه‌سازان برای ساخت موتورهای جدید می‌توانست مشکل کلی این صنعت را رفع کند، تصریح کرد: با این حال ما آنچه داشتیم را کنار گذاشتیم و ده‌ها مدل موتورسیکلت از بیگانه تهیه کردیم. در نتیجه فقدان موتورسیکلت بومی شده باعث شد مردم موتورهای خارجی را تهیه کنند که بعضی از آن‌ها در کشور ما خدمات نداشته یا قابل تعمیر نیستند و بعضاً با آب‌وهوا و شرایط ایران مناسب ناسازگارند.
این فعال اقتصادی با اشاره به افت 70 درصدی تولید قطعات موتورسیکلت و دوچرخه، گفت: موتورسازان در حال حاضر سیاست خاصی را دنبال نمی‌کنند و نمی‌دانند در آینده چه کاری می‌خواهند انجام دهند؛ اما از طرف دیگر مطمئن هستند که نمی‌توانند موتورهایی که در حال حاضر وارد شده را بار دیگر تهیه کنند.
موتورسیکلت‌های کاربراتوری که در ایران تولید می‌شدند چهار برابر یک خودرو آلاینده هستند برای همین دولت ایران تولید این موتورسیکلت‌‌ها را ممنوع کرده است.
وی در ادامه توضیح داد با توجه به اینکه موتورسیکلت‌سازان اجازه شماره‌گذاری نداشتند، بعد از مدتی که اجازه پلاک داده شد مجبور شدند شتاب زده مدل‌های لوکس موتورسیکلت را وارد و مونتاژ کنند که بتوانند درآمد داشته باشند و خود را سرپا نگه دارند؛ اما این کار اشتباه بود.
نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان مجموعه قطعات موتورسیکلت و دوچرخه ایران با بیان اینکه موتورسیکلت‌سازان ایران قدرت مقابله با شرکت‌های بین‌المللی که بیشتر چینی هستند را نداشتند، اظهار کرد: موتورسیکلت‌سازان در مقطعی که مجاز شدند واردات انجام دهند، مجبور شدند طبق خواسته شرکت‌های چینی عمل کنند و حدود 500 تا 1000 موتورسیکلت وارد کنند، چرا که قراردادی با قطعه‌سازان نداشتند و زمان کافی نداشتند که ده‌ها قطعه را خریداری و تبدیل به موتور کنند.
به گفته محمودان، موتورسیکلت سازان پیشتر برای ساخت یک مدل خاص از قطعه‌سازان داخلی قطعه تهیه می‌کردند اما در حال حاضر این مدل دچار مشکل شده و کمتر ساخته می‌شود؛ چرا که طبق قانون همه موتورها باید انژکتوری شود، اما ساخت این موتورها در کشور مناسب نبوده و مردم از آن‌ها استقبال نکردند.
وی افزود: از طرف دیگر با توجه به اینکه انژکتور در ایران به سختی تهیه می‌شود قیمت این مدل نیز نسبتاً بالا است.
از مهر ماه 95 موتورسیکلت سازان موظف شده اند تا به جای موتورسیکلت‌های آلاینده کاربراتوری، موتورسیکلت‌های انژکتوری تولید کنند اما با استفاده از قطعه‌ای به نام یونیت اینجکشن کارخانه‌های سازنده قانون را دور می‌زنند و عجیب تر آنکه موتورهای انژکتوری نیز در نهایت در بازار تبدیل به نسخه های کاربراتوری می شوند.