هر آنچه باید درباره دالبی ویژن در تلویزیون‌ها بدانید

در بین تمامی تکنولوژی هایی که در سال های اخیر با تلویزیون ها همراه شده اند هیچ کدام به اندازه HDR در بهبود کیفیت کلی تصویر موثر نبوده. اگر HDR به درستی در تلویزیون ها پیاده سازی شود حتی در مقایسه با مهاجرت از رزولوشن 1080p به 4K چشمگیر تر خواهد بود. در این مطلب قصد داریم فرمت اچ‌دی‌آر دالبی ویژن و مزایا و معایب آن نسبت به +HDR10 را بررسی کنیم.

HDR چیست؟

پیش از این که جزئیات دالبی ویژن را بررسی کنیم بیایید کمی بیشتر درباره HDR بدانیم. «گستره دینامیکی بالا» یا High Dynamic Range فناوری است که به فیلم سازان و تولید کنندگان محتوا امکان تولید ویدیوهایی با روشنایی بالاتر، دقت رنگ بیشتر و کنتراست بهتر را می دهد. در حالی که HDR معمولاً در سالن های نمایش با کیفیت به کار می رود اما به مرور به یک استاندارد محبوب برای نمایش خانگی بدل شده است.

زمانی که یک محتوای HDR را در تلویزیونِ با کیفیت و سازگار با این فناوری مشاهده می کنید بلافاصله می تونید بهبود قابل توجه کیفیت کلی را متوجه شوید. به این ترتیب می توانید تا حدودی کیفیت سینمایی را در ابعادی کوچکتر تجربه کنید.

HDR ایستا و پویا چه فرقی با هم دارند؟

برای استفاده خانگی 5 فرمت اصلی HDR وجود دارد. 2 مورد از آنها ایستا و 3 مورد دیگر پویا هستند. یکی از فرمت ایستا، HDR10 است که در واقع نسخه ای سازگار با تمامی تلویزیون های HDR به حساب می آید. دیگری HLG است که می توان آن را نسخه ای طراحی شده برای برودکست کانال های تلویزیونی در نظر گرفت. ایستا بودن به این معنی است که داده های مورد نیاز برای نمایش محتوای HDR یک بار و برای تمام یک نمایش تلویزیونی تعیین می شوند. به این ترتیب پس از اینکه پخش ویدیو آغاز شد دیگر شاهد تغییر اطلاعات مرتبط با HDR نیستیم.

3 فرمت پویا شامل Advanced HDR و دو فرمت شناخته شده تر +HDR10 و دالبی ویژن هستند. Advanced HDR توسط تکنیکالر (Technicolor) توسعه داده شده. +HDR10 فرمتی است که مجوز استفاده از آن رایگان است و با مشارکت سامسونگ توسعه یافته است. مجوز استفاده از دالبی ویژن اما رایگان نیست.

در فرمت های پویا (بر خلاف ایستا) اطلاعات بر اساس صحنه ای که پخش می شود تغییر می کند. به عبارتی المان های HDR در جزئیات هر صحنه و حتی فریم به فریم کاهش یافته یا افزایش می یابند. به همین دلیل محتوای پویا نیاز به انتقال داده های بیشتری دارد. با این که به نظر می رسد این استاندارد در کل بهتر از حالت استاتیک است اما متخصصان اعتقاد دارند دقت در تنظیم رنگ ها، روشنایی و کنتراست برای هر صحنه، تأثیر زیادی بر کیفیت HDR می گذارد.

دالبی ویژن چه مزیتی دارد؟

دالبی ویژن فرمت اختصاصی است که توسط Dolby Labs توسعه داده شده. این فرمت به شما امکان مشاهده جزئیات بیشتر و با رنگ های دقیق تر را می دهد؛ چرا که همان طور که گفتیم به طور پیوسته هر تصویر از ویدیو تنظیم می شود. اما دالبی ویژن قابلیت های دیگری هم دارد.

دالبی ویژن در مقایسه با استاندرد معمول و ایستای HDR10 از طیف گسترده تری از تنظیمات پشتیبانی می کند. به عنوان مثال HDR10 تنها از حداکثر روشنایی 1000 نیت و +HDR10 از 4000 نیت پشتیبانی می کند اما این میزان برای دالبی ویژن تا 10 هزار نیت تعیین شده. در مورد رنگ ها هم شرایط مشابه است. HDR10 به تولید کنندگان محتوا اجازه استفاده از داده های رنگ 10 بیتی را می دهد اما در مقابل دالبی ویژن از رنگ های 12 بیتی پشتیبانی می کند.

شاید این تفاوت چندان به چشم نیاید اما باید گفت که با رنگ های 10 بیتی می توانید از بین 1024 طیف هر رنگ اصلی انتخاب کنید که به این ترتیب معادل با بیش از یک میلیارد رنگ است. اما در حالت 12 بیتی امکان انتخاب از بین 4096 طیف و در نتیجه 68 میلیارد رنگ را دارید.

شاید تمامی این ها به نظرتان هیجان انگیز برسد اما بیایید کمی واقع بین باشیم. در حال حاضر هیچ تلویزیونی وجود ندارد که روشنایی 10 هزار نیت و یا 68 میلیارد رنگ دالبی ویژن را نمایش دهد. حتی روشن ترین پنل های تلویزیون ها هم تا حداکثر 2000 نیت را نمایش می دهند و حتی تلویزیون اولد سری E ال جی هم بیش از 10 بیت رنگ را پشتیبانی نمی کنند. به این ترتیب می توان گفت که خصوصیات دالبی ویژن در حال حاضر جلوتر از زمان خود است اما احتمالاً تا 5 سال دیگر فناوری تلویزیون ها به این استانداردها خواهند رسید.

سامسونگ از فرمت +HDR10 پشتیبانی می کند. همان طور که گفتیم +HDR10 هم مشابه با دالبی ویژن یک استاندارد پویا است و روشنایی و عمق رنگ بالاتری نسبت به استاندارد HDR10 دارد. با این حال در مقایسه با خصوصیات دالبی ویژن در سطح پایین تری قرار می گیرد. به عبارتی دالبی ویژن در نهایت نتیجه بهتری دارد اما در حال حاضر اصلی ترین تفاوت بین این دو فرمت میزان عرضه در بازار است. فعلاً دستگاه های معدودی از +HDR10 پشتیبانی می کنند و محتوای تولید شده با این فرمت هم محدود است. البته ظاهراً به مرور این شرایط در حال تغییر هستند.

اگر نگران پشتیبانی از این دو فرمت در آینده هستید باید بدانید که هر دستگاهی که از دالبی ویژن پشتیبانی می کند قاعدتاً در آینده می تواند امکان پشتیبانی از +HDR10 را به واسطه آپدیت فرمور داشته باشد. چنین آپدیتی برای شرکت های سازنده تلویزیون ها هزینه اندکی دارد. اما در مورد تلویزیون هایی که از ابتدا تنها از +HDR10 پشتیبانی می کنند شرایط متفاوت است؛ چرا که شرکت ها برای مجهز کردن این تلویزیون ها به استاندارد دالبی ویژن باید حق استفاده از این فرمت را پرداخت کنند و در عین حال فرمور ویژه برای پشتیبانی از آن را توسعه دهند.

سخن پایانی

دالبی ویژن در کل نسبت به +HDR10 برتری دارد اما برخی از تلویزیون ها از جمله تمامی مدل های سامسونگ از این فرمت پشتیبانی نمی کنند اما سامسونگ در عوض برخی محصولات خود را تنها سازگار با +HDR10 روانه بازار می کند. برندهای دیگر از جمله ال جی، تی سی ال و سونی در برخی از مدل ها از دالبی ویژن پشتیبانی می کنند.

در کنار تلویزیون ها برخی از گوشی ها و تبلت ها هم با فرمت دالبی ویژن سازگارند. اما به یاد داشته باشید که تا زمانی که ویدیوی دالبی ویژن نداشته باشید از این قابلیت بهره ای نخواهید برد. همچنین بسیاری از پلیرهای بلوری که رزولوشن 4K را ارائه می دهند قادر به پخش محتوای دالبی ویژن هستند. سرویس های استریم ویدیو از جمله نتفلیکس و آمازون پرایم ویدیو هم بسیاری از فیلم های هالیوود و سریال ها را با این فرمت عرضه می کنند.

سرویس های اپل تی وی پلاس و دیزنی پلاس هم متعهد شده اند که تا حدودی از دالبی ویژن در کنار فرمت صوتی دالبی اتموس پشتیبانی کنند. در حالی که فعلاً هیچ کانال تلویزیونی ویدیوها را با فرمت دالبی ویژن برودکست نمی کند اما برخی از کانال های معدود محتوای HDR را پخش می کنند. با این حال این کانال ها به دلیل پهنای باند محدود تنها قدر به پخش محتوا با فرمت های HDR10 یا HLG هستند.

اگر از ستاپ باکس، کنسول های بازی یا بلورِی پیلر برای پخش ویدیوهای دالبی ویژن استفاده می کنید، دستگاه شما هم باید با این فرمت سازگار باشد. به عنوان مثال اکس باکس اس مایکروسافت از سال 2018 از دالبی ویژن پشتیبانی می کند. همچنین به یاد داشته باشید که این دستگاه ها را حتماً باید با کابل های HDMI سازگار با دالبی ویژن به تلویزیون متصل کنید. کابل هایی که با نشان «HDMI Premium Certified» همراه شده باشند ایده آل هستند.