درمان دیابت در موش به کمک سلول‌های بنیادی

یکی از روش های درمان دیابت تبدیل سلول های بنیادی به سلول های بتا است. حال محققان روش مؤثرتری برای تبدیل این سلول ها پیدا کرده و موفق شدند دیابت را در موش ها درمان کنند.

محققان دانشگاه واشنگتن پیشتر دریافته بودند که تبدیل سلول های بنیادی به سلول های تولید کننده انسولین و تزریق آنها به موش، دیابت را در این جاندار درمان می کند. حال تحقیقات جدید آنها نتایج بهتری نیز به دنبال داشته است.

«جفری میلمن» (Jeffrey Millman) سرپرست گروه مطالعاتی در دانشگاه واشنگتن می گوید:

«موش ها به دیابت شدید دچار بودند و سطح قند خون آنها بیش از 500 میلی گرم در هر دسی لیتر بود. این مقدار می تواند برای انسان کشنده باشد. دو هفته پس از اینکه سلول های ترشح کننده انسولین را به موش ها تزریق کردیم، سطح گلوکز خون آنها به حالت طبیعی بازگشت و تا چند ماه به همین حالت باقی ماند.»

انسولین در حالت طبیعی توسط سلول های بتا در پانکراس تولید می شود، ولی در افرادی که به دیابت مبتلا هستند این سلول ها به مقدار کافی انسولین تشرح نمی کنند. در چنین حالتی می توان کمبود انسولین را با تزریق مستقیم آن به بدن جبران کرد. در سال های اخیر محققان چندین روش برای تبدیل سلول های بنیادی انسان به سلول های بتا ابداع کرده اند که می تواند مقدار بیشتری انسولین تولید کند.

محققان در مطالعه جدید موفق شدند این تکنیک را بهبود دهند. در پروسه تبدیل سلول های بنیادی به سلول دیگر، خطاهایی رخ داده و سلول های مازاد تولید می شوند. این سلول ها بی خطر هستند اما برای هدف مورد نظر ساخته نشده اند.

میلمن با اشاره به اینکه هر چه تعداد سلول های مازاد بیشتر باشد، از تعداد سلول های درمانی کاسته خواهد شد، می گوید:

«برای درمان یک فرد دیابتی به تقریباً یک میلیارد سلول بتا نیاز است، اما اگر یک چهارم سلول هایی که تولید می شوند، سلول های کبد و پانکراس باشند، آنوقت به جای یک میلیارد سلول، به 1.25 میلیارد سلول احتیاج پیدا می کنیم که درمان بیماری را 25 درصد مشکل تر می کند.»

محققان در روش جدید موفق شدند تعداد سلول های مازاد را کاهش دهند. آنها با هدف قرار دادن اسکلت سلولی (Cytoskeleton) نه تنها درصد بالاتری سلول بتا تولید کردند، بلکه توانستند عملکرد آنها را نیز افزایش دهند.

پژوهشگران سلول های بتای به دست آمده از این روش را که عملکرد بهتری داشتند، به موش ها تزریق کرده و دیابت آنها را برای مدت زمان 9 ماه درمان کردند.

این روش فعلاً فقط روی موش ها جواب داده و ممکن است هیچ وقت برای انسان ها قابل استفاده نباشد. محققان می خواهند سلول های بتا را در جانداران بزرگ تر آزمایش کرده و دیابت را برای مدت زمان طولانی تری درمان کنند، با این امید که روزی این تکنیک دیابت را در انسان ها نیز درمان کند.

نتایج این تحقیق در ژورنال Nature Biotechnology منتشر شده است.