از آبله تا کرونا؛ ردیابی تماس چیست و چگونه به کنترل بیماری کمک می‌کند؟

از ده ها سال قبل یکی از روش های اساسی در مقابله با شیوع بیماری مسری شناسایی و زیر نظر گرفتن افرادی بوده که با بیمار در تماس بوده اند. این تکنیک که این روزها در مقابله با کووید-۱۹ هم کارایی خود را ثابت کرده، ردیابی تماس های بیمار (Contact Tracing) نام دارد.

قرنطینه و تعطیلی کسب و کارها در برخی کشورها زیان های مالی گسترده ای را به صاحبان مشاغل تحمیل می کند. تنها راه برای پایان دادن به این بحران و بازگشایی صنایع، مدارس و دانشگاه ها پیاده سازی گسترده ردیابی تماس های نزدیک بیمار با افراد دیگر است چرا که این افراد بیشترین ریسک را برای ابتلا و تبدیل شدن به ناقل ویروس کرونا دارند. این مساله گاهی حتی بدون آنکه فرد نشانه ای از بیماری را داشته باشد رخ می دهد.

ردیابی تماس چیست؟

ردیابی تماس شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد اما چندان هم آسان نیست. پس از تایید ابتلای یک نفر به بیماری مسری وی به عنوان «کیس شاخص» تعیین می شود. مسئولان از بیمار درباره مکان هایی که به آنجا رفت و آمد داشته یا کسانی که در روزهای اخیر با وی در تماس بوده اند سوال می پرسند. بسته به سطح بیماری و میزان شیوع آن ممکن است این سوالات از نزدیکان، اعضای خانواده بیمار و حتی کادر درمان نیز پرسیده شود.

مسئولان پس از تهیه لیست مخاطبین با آنها تماس گرفته و در مورد احتمال ابتلا به آنها هشدار داده می دهند. اغلب از این افراد خواسته می شود خود را قرنطینه کرده یا از حضور در اماکن خاصی نظیر دانشگاه و محل کار خودداری کنند. در صورتی که ابتلای مخاطبان حاضر در لیست تایید شود، آنها هم به عنوان کیس شاخص تعیین شده و تمامی مراحل از ابتدا تکرار خواهد شد.

هدف از ردیابی تماس های نزدیک با بیمار شامل این موارد است:

• ایجاد اختلال در روند سرایت بیماری و کاهش شیوع آن
• هشدار به افراد در معرض خطر و ارائه راهکاری پیشگیرانه به آنها
• شناسایی و درمان بیماران در مراحل اولیه ابتلا
• درک نحوه سرایت بیماری و نگاشت نقشه شیوع آن در هر منطقه

ردیابی تماس طی ده های گذشته ستون اصلی کنترل برخی بیماری های مسری و مرگبار بوده است. برای مثال به بند کشیدن ویروس عامل آبله نه فقط با تولید گسترده واکسن در دنیا بلکه از طریق شناسایی نزدیکان بیمار و مصون سازی گسترده آنها صورت گرفت.

مشکلات ردیابی تماس

ردیابی تماس های نزدیک علی رغم تمام مزایایی که دارد، دارای برخی نقاط ضعف نیز است. در این روش بیمار تنها افراد آشنایی را که با آنها مراوده داشته معرفی می کند، در صورتی که احتمالا با غریبه های بسیاری هم ناخواسته در مکان های پر تردد در ارتباط بود است.

علاوه بر این پیاده سازی دقیق ردیابی تماس نیازمند به کارگیری ماموران بسیار زیادی است و در صورتی که همه گیری از سطح خاصی بالاتر رود استفاده از آن ناممکن می شود. حتی در ایالات متحده هم علی رغم وجود زیرساخت های گسترده سازمان های بهداشتی قادر به رهگیری همه موارد نبودند. CDC حالا ناگزیر به افزایش شمار رصد کننده ها شد و به گفته Anita Cicero، معاون «مرکز امنیت سلامت جان هاپکینز» در حالت ایده آل باید ۱۰۰ هزار نفر را مسئول رصد در آمریکا کرد.

نقش فناوری در ردیابی تماس

حتی این صد هزار نفر هم در صورت عدم تجهیز به ابزارها و فناوری های مدرن کارایی لازم را نخواهند داشت. با توجه به استفاده گسترده افراد از گوشی های هوشمند، این ابزار می تواند در رهگیری تماس های نزدیک با بیماران نقش عمده ای ایفا کند.

اپل و گوگل در همین راستا از توسعه سیستمی خبر داده اند که با تکیه بر بلوتوث قرار گرفتن گوشی ها در فاصله نزدیک به هم را تشخیص داده و ثبت می کند. در صورتی که ابتلای فردی به کووید-۱۹ تایید شود، مسئولان با استفاده از داده های همین سیستم هشدارهایی را به گوشی افرادی که در مجاورت وی بوده اند، ارسال خواهند کرد. این سیستم نه تنها کار رصد کننده ها را راحت می کند بلکه مشکل عدم شناسایی افراد غریبه نیز در آن رفع خواهد شد.

یکی از کشورهایی که به لطف ردیابی تماس مبتنی بر فناوری موفق به مهار ویروس کرونا شده کره جنوبی است. مقامات بهداشتی این کشور پس از شناسایی کیس های آلوده به ویروس اپلیکیشنی را در گوشی آنها نصب می کردند که بدون افشای هویت بیمار، حضور آنها را در اماکن عمومی را به دیگران اعلام می کند.

کره جنوبی همچنین کارت اعتباری شهروندانی را که از خارج بازگشته اند برای دو هفته مورد ردیابی قرار می دهد تا در صورت تایید ابتلای آنها به کووید-۱۹ به کسانی که با آنها در تماس بودند، هشدار داده شود.