افزایش گزارش‌ها در مورد اختلالات عصبی در بیماران مبتلا به کرونا

با افزایش شمار بیماران مبتلا به ویروس کرونا هر روز گزارش‌های بیشتری از مشاهده علائم عصبی و مغزی در این بیماران به گوش می‌رسد. برخی مطالعات از وجود این علائم در بیش از یک سوم افراد مبتلا به کرونا خبر می‌دهند.

کووید-۱۹ در اغلب موارد تنها سیستم تنفسی را درگیر کرده و باعث تب، سردرد و سرفه می‌شود اما گاهی با آلوده کردن سلول‌های خارج از این سیستم باعث مشکلات گوارشی، قبلی و خونی هم می‌شود، حالا اما باید اختلال‌های عصبی را هم به لیست بلندبالای پیامدهای کرونا اضافه کرد.

اخیرا گزارش‌هایی ‌در مورد دچار شدن بیماران به سندرم «گیلن باره» منتشر شده است. این سندرم مخرب اختلال نادری است که بر اثر حمله سیستم ایمنی به اعصاب محیطی بدن ایجاد شده و به ایجاد ضعف در عضلات پاها و سینه، بی حسی و گاها فلج منجر می‌شود. فلج اعضا ابتدا از پاها شروع می‌شود و ضعف به طور صعودی بالا می‌رود.

ویروس از طریق خون یا سیستم بویایی مغز را آلوده می‌کند

برخی از بیماران جوان مبتلا به کووید-۱۹ نیز دچار «انسفالیت» (تورم و التهاب حاد در بافت مغز) یا ضربه مغزی شده‌اند. بر اساس مطالعات گسترده‌ای که در چین و فرانسه صورت گرفته اختلال های عصبی در ۳۶ درصد بیماران ویروس کرونا دیده شده است. متداول‌ترین نشانه‌ها شامل سردرد و سرگیجه است بوده اما برخی سندرم‌های عصبی پیچیده تری نظیر سکته مغزی، ضعف عضلانی، توهم و آنوسمی را تجربه کرده‌اند.

این موارد بیشتر در میان کیس‌های حاد مشاهده شده است. به طول دقیق تر ۴۶ تا ۸۴ درصد از کیس‌های حاد دچار اختلال های عصبی بوده‌اند. تغییرات در سطح هوشیاری نظیر بی نظمی، بی توجهی و مشکلات حرکتی نیز در موارد حاد مشاهده شده که حتی پس از بهبودی هم به قوت خود باقی مانده‌اند.

عبور از سد محافظ مغز

ویروس SARS-CoV-2 برای ایجاد اختلال عصبی باید مغز را به شکل مستقیم درگیر کرده یا به واسطه واکنش بیش از حد سیستم ایمنی آنرا ایجاد کند. مطالعات جدید به وجود ویروس در مغز بیماران فوت شده پی برده‌اند و گمانه زنی‌هایی در مورد راهیابی ویروس به مغز از طریق نورون‌های بویایی بینی وجود دارد.

سلول‌های بدن انسان پروتئینی به نام ACE2 را در سطح خود بیان می‌کنند که در تنظیم فشار خون نقش دارد اما ویروس کرونا از طریق برجستگی های تاج مانندش خود را به پروتئین ACE2 متصل کرده و سلول را عفونی می‌سازد. این پروتئین در سلول های «اندوتلیال» لایه درون رگی هم وجود دارد و بعید نیست ویروس با آلوده سازی این یاخته خود را به جریان خون رسانده و از سد لایه محافظ مغز عبور کرده باشد.

عفونت SARS-CoV-2 همچنین واکنش شدید سیستم ایمنی و التهاب را نیز در پی دارد که می‌تواند منجر به اختلالات عصبی شود. التهاب مغزی با بیماری‌های تحلیل عصبی نظیر آلزایمر و پارکینسون بی ارتباط نیست.

اهمیت بالا علی رغم شیوع محدود

SARS-CoV-2 تنها ویروس تنفسی نیست که مغز را هم آلوده می سازد. آنفولانزا، سرخک و ویروس RSV هم با درگیر کردن مغز یا سیستم اعصاب مرکزی به اختلال های عصبی منجر می‌شوند.

HCoV-OC43 نیز علی رغم خفیف بودن علائم تنفسی می‌تواند منجر به انسفالیت شود و ویروس‌های عامل مرس و سارس هم علائمی را در سیستم عصبی بیماران ایجاد می‌کردند.

یک سوم بیماران نشانه‌هایی از اختلال عصبی هم دارند

خوشبختانه عفونت مغزی در اثر کرونا رویدادی نادر است اما با توجه به میلیون ها بیمار مبتلا به کووید-۱۹ در دنیا، همین درصد کوچک هم به معنی تعداد زیاد بیمارانی است که در خطر اختلالات عصبی قرار دارند.

اطلاع رسانی در مورد احتمال ظهور مشکلات عصبی در اثر کرونا و پایدار ماندن آن پس از بهبودی اهمیت بسیار زیادی دارد. این مساله همچنین نشان دهند اهمیت جلوگیری از شیوع ویروس با رعایت فاصله گذاری اجتماعی و شناسایی دقیق بیماران است.