آغاز لشکرکشی توسعه‌دهندگان در برابر اپل و سیاست‌های اپ استور

رویکردهای تجاری اپل چند وقیست که تحت موشکافی قرار گرفته. مقامات اروپا اخیرا و طی هفته گذشته اعلام کردند که در حال تجسس روی این موضوع هستند که آیا اپ استور -تنها راه پیش روی اکثر افراد برای نصب اپلیکیشن‌های مختلف روی آیفون‌شان- قوانین رقابتی اتحادیه اروپا را نقض می‌کند یا خیر.

به صورت همزمان، برترین تولیدکنندگان اپلیکیشن‌های موبایل -مانند Match Group و همینطور اپیک گیمز، سازنده بازی بسیار محبوب فورتنایت- از اپل به خاطر قوانین دیرینه اپ استور -مثل سهم ۳۰ درصدی این شرکت از خریدهای دیجیتالی و همینطور عرضه عامدانه نرم‌افزارهایی که با اپلیکیشن‌های شخص ثالث رقابت می‌کنند- انتقاد کرده‌اند.

مدیران استودیوهای کوچک‌تر اپلیکیشن‌سازی هم اخیرا در شبکه‌های اجتماعی به صحبت راجع به قوانین اپ استور اپل پرداخته‌اند و آغازگر این انتقادات، دیوید هانسون، مدیر ارشد فنی شرکت Basecamp بود.

هانسون در توییتر خود نوشت که اپل با انتشار یک به‌روزرسانی برای اپلیکیشن ایمیل جدید Basecamp مخالفت کرده، به این خاطر که اپل از برخی اپلیکیشن‌ها می‌خواهد که امکان پرداخت برای سرویس‌های اشتراکی را از داخل اپلیکیشن فراهم کنند. اگر چنین قابلیتی در اپلیکیشن آن‌ها تعبیه شود، اپل سهمی ۱۵ الی ۳۰ درصدی از پرداختی‌های هر کاربری که از طریق اپلیکیشن ثبت نام می‌کند خواهد داشت.

یکی از سخنگویان شرکت Match Group هم بعدا گفت که: «اپل صنایعی مانند کتاب‌های الکترونیکی، استریم موسیقی و ویدیو، گیمینگ را می‌چلاند تا سهمی ۳۰ درصدی از درآمد آن‌ها داشته باشد. همین باعث می‌شود وقتی اپل به چنان فضایی ورود می‌کند، شرایط نگران‌کننده‌تر شود، همانطور که قبلا هم مشابهش را دیده‌ایم. ما دقیقا آگاهیم که چه قدرتی در برابر ما ایستاده است».

اپ استور یکی از برجسته‌ترین و مهم‌ترین سرویس‌های اپل است، واحدی با رشد بسیار سریع که تنها در سال ۲۰۱۹ بالغ بر ۴۶ میلیارد دلار درآمدزایی کرده و تقریبا سهمی ۱۸ درصدی از درآمد کل شرکت دارد. سهام‌داران، تجارت‌های مبتنی بر سرویس را به عنوان یکی از موتورهای پیشرانه اصلی اپل تلقی می‌کنند و خود شرکت هم به صورت عمومی پیش‌بینی فروش ۵۰ میلیارد دلاری سرویس‌هایش را در سال جاری میلادی کرده. با این همه، اپل هیچوقت به صورت دقیق نگفته که چه میزان از درآمد سرویس‌هایش متعلق به اپ استور است.

مت رانج، مدیرعامل شرکت Astropad که نرم‌افزارها و سخت‌افزارهایی برای تبدیل کردن آیپد به مانیتور ثانویه یا تبلت نقاشی می‌سازد عقیده دارد: «یکی از مسائلی که طی چند روز اخیر مشخص شده، اینست که اپل چقدر به شکلی تهاجمی مردم را به سمت خریدهای درون برنامه‌ای سوق می‌دهد. به نظرم همه‌چیز مربوط به سرویس‌هاست و بخش اعظمی از رشد اپ استور را می‌توان ناشی از درآمد اشتراک‌ها دانست.»

توسعه‌دهندگان از چه چیزی ناراحت شده‌اند؟

اپ استور تنها راه اکثر کاربران برای نصب نرم‌افزار روی آیفون‌شان است. برای اینکه یک توسعه‌دهنده یا کمپانی بتواند اپلیکیشن‌اش را روی این پلتفرم به‌روزرسانی کند، باید از پروسه‌ای تحت عنوان «بررسی اپلیکیشن - App Review» نیز عبور کند. یکی از کارمندان اپل، اپلیکیشن مورد نظر را با لیستی بلندبالا از دستورالعمل‌ها و رهنمودها مطابقت می‌دهد و تصمیم می‌گیرد که به‌روزرسانی مورد اشاره قابل تایید است یا باید تغییراتی در آن به وجود آید.

توسعه‌دهندگان اپلیکیشن می‌گویند که سه مشکل اصلی با اپ استور دارند:

پروسه بررسی گنگ: توسعه‌دهنگان می‌گویند تصمیماتی که در جریان بررسی اپلیکیشن اتخاذ می‌شوند خودسرانه بوده و گاهی اپلیکیشن‌ها به دلایلی کوچک یا ناعادلانه، کاملا از پلتفرم حذف می‌شوند. علاوه بر این، برقراری ارتباط با نمایندگان اپل و بازگرداندن اپلیکیشن به شرایط عادی کاری بسیار دشوار است.

سهم اپل: اپل ۳۰ درصد از هزینه پرداخت شده بابت اپلیکیشن‌های پولی و خریدهای درون برنامه‌ای را برای خود برمی‌دارد. سهم اپل از اشتراک‌های پولی، بعد از گذشت یک سال به ۱۵ درصد کاهش می‌یابد. توسعه‌دهندگان می‌گویند رویکرد اپل به نوعی زیاده‌روی بوده و باعث می‌شود بخش اعظمی از سود کسب‌وکارهایشان از بین برود.

به خاطر این سهم، برخی کمپانی‌ها سعی‌ می‌کنند خریدهای درون برنامه‌ای را در اپلیکیشن‌هایشان به حداقل برسانند. این کار یا با عدم فروش اشتراک از داخل اپلیکیشن صورت می‌گیرد (مثل کاری که نت‌فلیکس کرد) یا از طریق دریافت هزینه بیشتر در ازای ثبت نام روی سخت‌افزار آیفون (مانند کاری که اسپاتیفای کرد).

در تازه‌ترین گزارش مالی سالانه، اپل می‌گوید که باور دارد که مردم کامپیوترهایش را به خاطر نرم‌افزارهای شخص‌ثالث در دسترس می‌خرند و به این اشاره کرد که توسعه‌دهندگان اگر توسعه نرم‌افزار برای سیستم‌ عامل‌های رقیب مانند اندروید گوگل یا ویندوز مایکروسافت را کمتر هزینه‌بر یا بیشتر سودده تلقی می‌کنند، می‌توانند از ساخت نرم‌افزار برای محصولات اپل دست بکشند.

رقابت غیر منصفانه: سازندگان نرم‌افزار از این هم نگران هستند که اپل می‌تواند از اطلاعات محصولات ترندینگ در اپ استور استفاده کرده و اپلیکیشن‌ها یا ویژگی‌های خاص خودش را بسازد که وارد رقابت با محصولات شخص ثالث می‌شوند. وقتی چنین ویژگی‌هایی از راه می‌رسند، معمولا به بخش‌های هسته‌ای سیستم عامل‌های اپل دسترسی دارند که به گفته توسعه‌دهندگان، در دسترس آن‌ها نیست.

اپل ظاهرا آنقدر به رونمایی از ویژگی‌هایی برای رقابت با نرم‌افزارهای پیشین معروف است که حتی یک لقب هم به این کارش داده‌اند: شرلاکینگ - Sherlocking. این لقب به ابزار جستجوی شرلاک ارتباط دارد که اپل در سال ۱۹۹۸ برای کامپیوترهای مک عرضه کرد و رقابتی مستقیم با یک محصول شخص ثالث به نام واتسون داشت.

رانج می‌گوید محصول شرکت Astropad هم سال گذشته شرلاک شد؛ زمانی که اپل از محصول رقابتی Sidecar در سیستم عامل MacOS رونمایی کرد. و همه این‌ها درحالی اتفاق افتاده که Astropad و واحد پشتیبانی توسعه‌دهندگان اپل، برای چندین سال رابطه‌ای بسیار دوستانه داشته‌اند. از آن‌جایی که Sidecar درست درون سیستم عامل طراحی شده و از قابلیت‌هایی استفاده می‌کند که Astropad به آن‌ها دسترسی ندارد، رقابت با اپل کاری دشوار خواهد بود.

طی هفته اخیر، Astropad یک بلاگ پست تحت عنوان «اپل عزیز» منتشر کرد و از شرکت ساکن کوپرتینو خواست که به کاربران اجازه دهد اپلیکیشن‌های پیش‌فرض دلخواهشان را تعیین کنند، به متدهای پرداختی دسترسی داشته باشند که ۳۰ درصد درآمد روانه جیب اپل نشود و اجازه دهد برخی اپلیکیشن‌ها به گونه‌ای قادر به نصب روی آیفون مردم باشند که نیاز به پروسه تاییدیه اپ استور را از بین برود.

به اصل ماجرا برمی‌گردیم. فعال کهنه‌کار سیلیکون ولی و رییس پنل آنتی‌تراست اتحادیه اروپا، مارگارت وستیجر می‌گوید اپل حالا نقش «دربان» را ایفا می‌کند و دقیقا به همین خاطر «باید مطمئن شویم که قوانین اپل، باعث اختلال در رقابت در بازاری نمی‌شود که اپل هم در آن یکی از رقبای اصلی سایر توسعه‌دهندگان به حساب می‌آید».

او به مشکلی اشاره دارد که برای نخستین بار توسط اسپاتیفای، سرویس استریم موسیقی محبوب که اکنون رقابتی مستقیم با اپل موزیک دارد، مطرح شد. اسپاتیفای بیشتر از یک سال پیش از رفتارهای ضد رقابتی اپل شکایت کرد و اصلا همین پرونده بود که توجه اتحادیه اروپا را جلب نمود.

طی رویدادی که هفته گذشته در ارتباط با تجسس اتحادیه اروپا برگزار شد، هوراکیو گوتیرز، وکیل ارشد اسپاتیفای از یک تشبیه ورزشی برای توصیف شرایط استفاده کرد و گفت: «اپل مثل صاحب استادیوم، داوران و بازیکنان عمل می‌کند و زمین بازی را طوری دستخوش تغییر که به نفع سرویس‌های خودش باشد.».

او اضافه کرد: «رویکرد دمدمی مزاجانه و گزینشی آن‌ها طراحی شده تا شرکت‌هایی مثل ما را در موقعیتی نامساعد از لحاظ رقابتی قرار دهد. ما به دنبال رفتاری خاص یا یک سواری رایگان نیستیم. ما رفتار منصفانه می‌خواهیم و فرصتی برای رقابت بدون اینکه مجبور باشیم با موانعی مصنوعی که پیش رویمان قرار گرفته‌اند سر و کله بزنیم.» همان چیزی که تیم Basecamp هم راجع به آن صحبت کرده.

سیجرز ادامه می‌دهد: «چشم‌انداز همان چیزیست که طی ۵ سال یا ۷ سال اخیر بوده. اپل در خطر یک "تعقیب بزرگ" است که می‌تواند به شکل‌گیری پرونده انحصارطلبی منجر شود و این پتانسیل را دارد که اختلالاتی عظیم در کار کمپانی به وجود آورد. به نظرم این خطر همان چیزیست که امروز می‌بینیم و برای مدت‌هایی طولانی هم دیده‌ایم. اما این خطر در ایالات متحده آنقدرها بزرگ نیست».

تمام این ماجرا برای اپل حسابی آزاردهنده است: کنفرانس سالانه توسعه نرم‌افزار این شرکت، یعنی WWDC طی این هفته برگزار خواهد شد. آن هم درحالی که ظاهرا توسعه‌دهندگان نرم‌افزار دل خوشی از اهالی کوپرتینو ندارند و قطعا تمام جملات سخنگویان شرکت را برای سیگنال‌های احتمالی واکاوی خواهند کرد.