گزارش عملکرد شرکت سرمایه‌گذاری توسعه کارآفرینی بهمن: یک راهنمای جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها

شرکت سرمایه‌گذاری بهمن گزارش جامعی از عملکرد خود و سرمایه‌گذاری‌هایش در استارتاپ‌ها منتشر کرد. این شرکت که توسط جمعی از فعالان کارآفرینی فناورانه و نوآورانه به وجود آمده، گزارشی از وضعیت عملکرد منتشر ساخته که می‌تواند رهنمون بسیاری از تیم‌ها برای آشنا شدن با پروسه سرمایه‌گذاری و حواشی آن باشد. در این گزارش درباره این مسائل که چه حوزه‌هایی و از چه مناطقی بیشترین درخواست سرمایه‌گذاری را داشته‌اند و اینکه چه مشکلاتی باعث شده مذاکرات با برخی از تیم‌ها به مرحله نهایی نرسد صحبت شده است. همچنین با نگاهی به این گزارش می‌توان به چابکی این تیم در فرایند سرمایه‌گذاری و شفاف بودن فعالیت‌های آنها و پاسخ‌دهی به تک تک درخواست‌ها پی برد؛ موردی که می‌تواند باعث رشد اقتصادی هرچه سریع‌تر تیم‌های کوچک شود.

شرکت توسعه کارآفرینی بهمن در عمر ۴ ساله خود، قدم‌های بزرگی برداشته و تلاش زیادی برای جذب دانش و مهارت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر دنیا داشته است. این شرکت در راستای اهداف دیگری چون ایجاد فرهنگ صحیح تعامل با کارآفرینان و توسعه چارچوب‌های مالی و حقوقی مناسب نیز گام برداشته است. اساس فعالیت این شرکت ورود به مراحل نوپایی کسب‌وکارها و حضور در کنار شرکای سرمایه‌گذار است. فعالیتی که این شرکت در سال گذشته و سالیان پیش از آن داشته، نشان از انتخاب‌های گزیده این مجموعه برای توسعه زیست بوم می‌دهد.

سرمایه‌گذاری‌های شرکت توسعه کارآفرینی بهمن

شرکت توسعه کارآفرینی بهمن در یک سال اخیر روی ۱۵ ایده مختلف سرمایه‌گذاری کرده است. این ۱۵ مورد در شرکت‌ها و مواردی چون اینیفای، سنسور شناساگر، لیان، آگر، زبان‌شناس، جوانه یاقوت، سرامیک‌های پیشرفته، لیفت، نشریار، نوبار، رایان تجارت، کیت تشخیص کرونا، دوربین حرارتی، فناوری‌های پلیمری پویش و تولید مقاطع فولادی بوده است. باید گفت که از زمان ارسال ایمیل از سوی تیم‌ها تا زمان امضای قرارداد سرمایه‌گذاری با آنها، به طور میانگین ۹۷ روز طول کشیده است؛ موضوعی که از چابکی این فرایند در شرکت توسعه کارآفرینی بهمن خبر می‌دهد.

شرکت سرمایه‌گذاری بهمن از سال ۹۶ سرمایه‌گذاری‌های استارتاپی خود را آغاز کرده است. با نگاهی ریشه‌ای به اقدامات این شرکت باید گفت که مسیری که تاکنون در اکوسیستم استارتاپی طی کرده، شامل سرمایه‌گذاری در بیش از ۴۰ مجموعه استارتاپی بوده است. برخی از استارتاپ‌هایی که تا امروز از سرمایه‌گذاری این شرکت بهره مند شده‌اند به این شرح هستند: پزشک خوب، همپا، نماموتور، ایوند، رنگدانه، لیان، هد هد، لحظه‌نگار و آویتا و چندین مجموعه دیگر.

شرکت توسعه کارآفرینی بهمن در این مسیر ۴ ساله تنها نبوده و با چندین شرکت دیگر همقدم شده است. اسمارت آپ، کارایا، پیشگامان سرمایه شریف، صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه توسعه فناوری آرمانی، رایان ونچرز، شناسا، ادونچرز، مشاوره سرمایه‌گذاری آرمان آتی مجموعه‌هایی هستند که در این سرمایه‌گذاری‌ها شراکت داشتند. به جز این موارد ۱۳ سرمایه‌گذار جسور و نیک‌اندیش به صورت انفرادی نیز با شرکت توسعه کارآفرینی بهمن همکاری داشتند.

اسامی کامل تیمهای پذیرفته شده در سال ۹۸ در بخش نرم افزار عبارتند از: زبان شناس، لیفت، نشریار، اینیفای، نوبار و رایان تجارت. و تیم‌های سخت افزار پذیرفته شده از سوی شرکت بهمن نیز سنسور شناساگر، لیان، آگر، جوانه یاقوت، سرامیک‌های پیشرفته، کیت تشخیص کرونا، دوربین حرارتی، فناوری پلیمری پویش، تولید مقاطع فولادی است. نکته جالب اینجاست که زمان به نتیجه رسیدن با تیم‌های صنعتی خیلی سریع‌تر صورت گرفته و نهایتا طی ۶۵ روز، قرارداد امضا شده؛ موضوعی که با تیم‌های نرم‌افزاری به طور میانگین ۱۲۹ روز طول کشیده است؛ مدت زمانی که برای عقد صفر تا صد یک قرارداد، مدت زمان مناسبی است.

آمادگی‌های لازم برای پذیرش یک طرح از سوی سرمایه‌گذار

اما چه طرح‌هایی در این شرکت مورد پذیرش و بررسی قرار می‌گیرد؟ در واقع باید بدانید که استارتاپ شما در چه مرحله و شرایطی باید باشد تا بتواند وارد مرحله مذاکره با این شرکت بشود؟ شرایط حداقلی این موضوع به شرح ذیل است:

• افراد کلیدی کسب‌وکار دارای سهام اکثریت باشند
• دانش فنی و نوآوری در سرویس یا محصول مورد نظر از مزیت‌های اصلی آن باشد.
• برای استارتاپ‌هایی که در حوزه تولید یک محصول کار می‌کنند، باید حداقل یک نمونه عملیاتی که دربردارنده ویژگی‌های اصلی است، موجود باشد.
• محصول تایید مقدماتی بازار و حضور در مارکت را گرفته باشد و در نهایت اینکه شرکت بهمن جزو سرمایه‌گذاران ابتدایی باشد، در واقع برای راند سوم و چهارم سرمایه‌گذاری نباید وارد مذاکره شده باشید.

در اساسنامه شرکت بهمن آمده که این مجموعه در مراحل آغازین راه‌اندازی و رشد استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند. همچنین باید گفت این شرکت در استارتاپ‌های مرحله پیش‌بذری و بذری تا سقف ۵ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری انجام می‌دهد. بهمن همچنین در اکثر مواقع سرمایه‌گذاری مشترک با سایر سرمایه‌گذاران را انجام می‌دهد و در نهایت باید گفت که میزان سرمایه‌گذاری در مراحل اولیه رشد استارتاپی تا سقف ۶۰ میلیارد ریال نیز می‌رسد، البته به شرط آنکه سرمایه‌گذار مشترک وجود داشته باشد.

فرایند سرمایه‌گذاری در شرکت بهمن چگونه خواهد بود؟

در ابتدای امر باید یک ایمیل برای این مجموعه به آدرس Apply@Bahmancapital.com ارسال کنید. بعد از ارسال ایمیل مصاحبه غیر حضوری از سوی بهمن صورت می‌گیرد تا این مجموعه همسویی مجموعه و کار شما را با سیاست‌های خود بسنجد. پس از آن یک جلسه حضوری برای آشنایی تیم‌ها با یکدیگر برقرار می‌شود و سپس بررسی و راستی آزمایی اطلاعات و مستندات طرح صورت می‌گیرد. در نهایت مذاکرات نهایی رخ می‌دهد و مشاوره و هدایت کسب و کار توسط تیم بهمن صورت می‌گیرد. این شرکت در آخر کار از سهامداری کسب‌وکار خروج پیدا می‌کند.

استارتاپ‌های تهرانی بیشترین درخواست سرمایه‌گذاری را دارد

آنطور که گزارش سال گذشته شرکت بهمن نشان می‌دهد. بیشترین درخواست‌ها برای سرمایه‌گذاری از سوی استارتاپ‌های ساکن پایتخت با آمار ۶۵.۸ درصد شکل گرفته است. پس از آن تیم‌های متعلق به استان فارس با ۶.۳ درصد درخواست سرمایه داشته‌اند و رتبه سوم به‌طور مشترک تیم‌های اصفهانی و قمی با ۵.۱ درصد درخواست می‌رسد. کمترین درخواست‌ها نیز از سوی استان‌های زنجان،کردستان،مازندران،خراسان رضوی با ۱.۳ درصد صورت گرفته است. جالب اینجاست که ۱.۳ درصد درخواست‌ها نیز خارج از کشور صورت گرفته است.

اگر آمار فوق را بخواهیم به صورت موردی (شرکت‌های نرم‌افزاری و صنعتی) تقسیم بندی کنیم نیز با آماری مشابه روبرو خواهیم بود. در بخش شرکت‌های نرم‌افزاری بازهم استان تهران با ۷۰ درصد بیشترین درخواست را داشته و پس از آن استان فارس و قم و اصفهان بیشترین درخواست سرمایه‌گذاری را داشته‌اند.  در بخش شرکت‌های صنعتی هم آماری مشابه را شاهد هستیم با این تفاوت که آمار درخواست سرمایه خارج از کشور هم در این مورد زیاد بوده و ۵.۳ درصد درخواست‌ها را شامل می‌شود.

چرا مذاکره با سرمایه‌گذار به سرانجام نمی‌رسد؟

از خرداد سال گذشته تا خرداد امسال، ۴۲۷ طرح به این مجموعه راه یافته‌اند و ۳۷۱ طرح به مرحله بررسی رسیده‌اند. همچنین ۵۶ طرح همچنان در حال بررسی هستند و امید می‌رود که به مرحله نهایی برسند. اما از بین طرح‌های بررسی شده ۱۵ قرارداد امضا و نهایی شده است. اما چرا طرح‌های بسیاری در طول پروسه سرمایه‌گذاری رد شده‌اند؟ شاید دانستن این دلایل بتواند به تیم‌ها کمک کند تا با وضعیت بهتری پای میز  مذاکره با سرمایه‌گذار بنشینند.

بیشترین مشکل به بخش خود محصول یا خدمت استارتاپ برمی‌گردد. در واقع ۲۸.۳ درصد دلایل کنسل شدن سرمایه‌گذاری به خاطر این موضوع است. در این وهله مواردی چون آماده نبودن محصول یا عدم تطابق محصول با بازار و عدم جذابیت آن، از مشکلاتی است که تیم‌ها داشته‌اند. همچنین قیمت‌گذاری نامناسب و قرار گرفتن در مرحله ایده از دیگر موانعی است که باعث شده قراردادی به مرحله امضا نرسید. پس از این مساله بیشترین مشکلات در بین خود تیمی که درخواست سرمایه‌گذاری کرده می‌چرخد.

یک ترکیب نامناسب و یا سهامداری نادرست، عدم پیگیری از سمت خود استارتاپ که نشان از بی‌علاقگی دارد، و همچنین عدم ثبات و تمرکز و در نهایت عدم شناخت کافی بازار از مشکلاتی است که تیم‌ها داشته‌اند و نتوانسته‌اند با شرکت بهمن به مرحله امضا برسند. مانع دیگر به بازار کشور برمی‌گردد، گاه پیش می‌آید که در بحث یک محصول یا سرویس، رقیبی قدرتمند در مارکت وجود دارد و یا ریسک پیاده‌سازی آن فعالیت بسیار بالاست و مزیت رقابتی در آن حس نمی‌شود. این موارد به عدم تحقق امضای نهایی دامن می‌زند. موضوعات دیگری چون مدل کسب‌وکار و ارزشگذاری نامناسب و همچنین برخی مشکلات مالی تیم‌ها نیز باعث عدم نهایی شدن صحبت‌های طرفین برای ایجاد یک سرمایه‌گذاری می‌شود.

این موارد در بین تیم‌های فعال حوزه نرم‌افزار و صنعتی به همین ترتیب وجود دارد با این تفاوت که در بخش تیم‌های صنعتی مشکل بازار کمرنگ‌تر بوده و بیشتر مشکلات به خود تیم و یا خود محصول مربوط است و البته مواردی چون عدم علاقه‌مندی به حوزه از سوی شرکت بهمن نیز خودنمایی می‌کند؛ از آن سو اما مشکل بازار در بین درخواست‌های تیم نرم‌افزاری پررنگ‌تر بوده و به نظر می‌رسد این تیم‌ها باید توجه بیشتری به وضعیت مارکت داشته باشند.

باید گفت در فرایند طرح‌های بررسی شده از سوی شرکت‌های صنعتی در سال ۹۸، به طور کلی ۹۵ تماس اولیه برقرار شده که ۴۹ مورد به جلسه نخست ختم شده و در نهایت ۱۰ قرارداد تنظیم شده که ۹ مورد آن به مرحله نهایی رسیده است. این فرایند در تیم‌های نرم‌افزاری شکل دیگری داشته است: ۲۷۶ تماس اولیه صورت گرفته که ۸۶ مورد به جلسه نخست رسیده و در نهایت ۹ قرارداد تنظیم شده که ۶ مورد آن به مرحله نهایی رسیده است. با این حساب باید گفت ایده‌ها در دنیای نرم‌افزار بیشتر است اما این ازدیاد ایده، الزاما به معنای اجرایی شدن همه آنها نیست و باید با توجه به وضعیت مارکت که پیش‌تر به آن اشاره شد، انتخاب سنجیده‌تری صورت بگیرد.

بیشترین درخواست‌ها حول محور چه مواردی بوده است؟

گزارش شرکت بهمن نشان می‌دهد که بیشترین درخواست‌های شرکت‌های نرم‌افزاری برای سرمایه‌گذاری در بخش فروش کالا صورت گرفته (با سهم ۲۰ درصدی نسبت به الباقی درخواست‌ها) پس از آن خدمات عمومی، توریست، گردشگری و پزشکی بیشترین درخواست‌ها را داشته‌اند. کمترین درخواست‌ها نیز از سوی تیم‌های فعالی در حوزه خدمات پرداخت، تناسب اندام و امنیت صورت گرفته است.

در بخش شرکت‌های صنعتی نیز بیشترین درخواست مربوط به ماشین آلات و تجهیزات و تکنولوژی ساخت بوده و کمترین درخواست از سوی فعالان حوزه نانو صورت گرفته است.

نسخه کامل این گزارش را از اینجا دانلود کنید.