آگهی‌های استخدامی جعلی؛ کلاهبرداری‌های خرد اما گسترده در شرایط بد اقتصادی
در شرایط اقتصادی امروزی عده زیادی از مردم بیکار هستند و آمار بیکاری نیز بعد از شیوع ویروس کرونا افزایش داشته است. شرکت‌هایی که به خاطر ترکش‌های شیوع این مهمان ناخوانده ورشکست می‌شوند و نیروهایی ...
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
در شرایط اقتصادی امروزی عده زیادی از مردم بیکار هستند و آمار بیکاری نیز بعد از شیوع ویروس کرونا افزایش داشته است. شرکت‌هایی که به خاطر ترکش‌های شیوع این مهمان ناخوانده ورشکست می‌شوند و نیروهایی که وارد بازار کاری می‌شوند که پر از تلاطم و زخم خورده از دیگر مصائب اقتصادی است. حالا که جماعت روزنامه‌خوان هم کمتر شده و نیازمندی‌های مطبوعات آگهی‌های اشتغال کمتری را به دست مردم می‌رسانند و مراکز کاریابی فیزیکی هم روز به روز در سطح شهرها کمتر می‌شوند، مردم برای جستجوی یک شغل مناسب به اینترنت روی آورده‌اند و در این بستر، مانند هر جامعه فیزیکی، امکان فریب وجود دارد.
پیدا کردن کار در فضای مجازی راه‌حل‌های مختلفی دارد، افراد وارد و ناوارد، هر یک به شکل متفاوتی دنبال کار می‌گردند. کسانی که سابقه کار بیشتری دارند و با این فضا آشنا هستند، حتی از شبکه اجتماعی لینکدین برای خود شغل پیدا می‌کنند و یا از وبسایت‌های کاریابی معتبر استفاده می‌کنند. آنها کمتر فریب آگهی‌های دروغین را می‌خورند و به واسطه آشنایی که با بازار کار دارند و تجربه‌ای که در این مدت کسب کرده‌اند، می‌توانند گلیم خودشان را از آب بیرون بکشند. اما قشر انبوهی که در این بین وجود دارد، افراد تازه‌کاری هستند که نمی‌دانند باید کار را کجا شروع کنند و همین قشر هم اکثرا طعمه سودجویان می‌شوند.
«محسن رجبی» پژوهشگر فضای مجازی در گفتگو با دیجیاتو می‌گوید که دوستان زیادی را اسیر این آگهی‌های جعلی دیده و پیگیری‌هایی که با اداره تعاون انجام داده نیز به نتیجه خاصی نرسیده است: «برخی از این آگهی‌ها از سوی انجمن‌هایی ارائه می‌شوند که ادعا می‌کنند مجوز دارند و شماره ثبت هم دارند. دروغ هم نمی‌گویند اما مشخص نیست این مجوزها از کجا گرفته شده است.»
رجبی می‌گوید که کارشناسی از سوی این آگهی‌ها به افراد زنگ می‌زند و آنها را راهنمایی می‌کند ولی بعد از مدتی از این کارشناس دیگر خبری نمی‌شود: «شرکت‌های بی‌نام و نشان و گاه شرکت‌هایی جعلی پشت برندهای آشنا که مردم را زودتر فریب می‌دهند تا به درخواست سودجویانه آنها مانند واریز پول برای برقراری مصاحبه کاری اقدام نمایند.»
به گفته رجبی ویژگی‌هایی که این آگهی‌ها دارند در اغراق آمیز بودنشان است: «این آگهی‌ها حقوق بالایی را به ازای مدت زمان کار کمی پیشنهاد می‌دهند. بر فرض می‌گویند که یک حقوق پنج میلیون تومانی در قبال ۳ ساعت کار در روز با بیمه تکمیلی و مزایایی چون دریافت وام و سفر خارجه و... . این وعده‌ها باعث می‌شود که نیروهای جویای کار خام این آگهی‌ها بشوند.» این کارشناس می‌گوید که در اکثر مواقع، صاحب آگهی‌های استخدام این چنینی یا یک هزینه برای پیش ثبت نام متقاضی در لیست شرکت می‌کند و یا از او می‌خواهد که پنج نفر را با خود به شرکت معرفی کند تا کار شروع شود.
به نظر می‌رسد در اینجا با توجه به نوع سودجویی که از سوی این موسسات انجام می‌شود، با دو راه طرف هستیم، یکی دریافت وجه نقد خرد از متقاضیان فریب خورده و سپس بلاک کردن آنها در شبکه‌های مجازی و دیگری درگیر شدن در فعالیت یک شرکت هرمی که مشکلات و چالش‌های خودش را دارد.
رجبی به دیجیاتو می‌گوید که مردم باید واقع‌بینانه به آگهی‌های موجود در اینترنت نگاه کنند و نباید هر آگهی را به عنوان یک موقعیت شغلی بپذیرند: «در اکثر این آگهی‌ها هیچ تخصص و مدرک خاصی هم خواسته نشده و نهایتا گفته می‌شود که داشتن دیپلم کافیست. باید بدانیم که هیچکس با دیپلم نمی‌تواند بدون سابقه کار وارد شرکتی شود و بدون اینکه کار خاصی بکند و با سه ساعت کار در طول روز ماهی ده میلیون تومان درآمد داشته باشد؛ مگر کار آزاد خودش را داشته باشد.» به گفته او مشاورین این آگهی‌ها از شماره‌های ناشناس و بی‌نام و نشان تماس می‌گیرند که پیگیری آنها کار سختی است.
«هادی محمدآبادی» هم موسس جاب ویژن نیز در گفتگو با دیجیاتو درباره اینکه چرا این تعداد آگهی‌های استخدامی آنلاین دورغین به ناگاه افزایش یافته می‌گوید که شرایط اقتصادی و معیشت مردم و افزایش نرخ بیکاری در لایه‌های پایین جامعه باعث رشد این آگهی‌های کاذب شده است: «فرمانده نیروی انتظامی تهران چندی پیش گزارش داد که بیش از ۵۰ درصد دزدان دستگیر شده در سال جدید، اولین بار بوده که دست به سرقت می‌زنند؛ این یعنی بیکاری بیداد می‌کند. همچنین بسیاری از مشاغل با شیوع ویروس کرونا چالش‌های زیادی را تجربه کردند و بیکار شده‌اند و حالا مایوسانه دنبال کار می‌گردند.»
او با اشاره به عدم پس انداز داشتن این قشر انبوه بیکار در جامعه می‌گوید که از همین رو عده‌ای نسبت به این مسائل آگاه هستند و سودجویی در این ایام را شروع کردند: «در زمان وبسایت‌های کاریابی، آیین‌نامه‌ای برای سایت‌های کاریابی الکترونیکی تصویب و قرار شد این موسسات هویت سازمان‌هایی که آگهی منتشر می‌کنند را به طرق مختلف چک کنند. اما این چک کردن‌ها در فضای مجازی رخ نمی‌دهد و شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی پر از آگهی‌هایی شده که بدون هیچ نظارتی مشغول فریبکاری هستند.»
محمدآبادی تاکید دارد که وبسایت‌های کاریابی با اعتبار خود آگهی‌ها را به دست مردم می‌رسانند ولی مردم آگهی‌هایی را می‌بینند که با آگهی‌های استخدامی در وبسایت‌ها شرایط متفاوتی دارد: «با تماس گرفتن به این آگهی‌ها ممکن است به یک راهنما وصل شوید اما در نهایت و در آخر کار، تیم سودجو از کارجو، سوءاستفاده خواهد کرد.»
محمدآبادی می‌گوید که مردم نباید از شبکه‌های اجتماعی دنبال کار باشند و نمادهای اعتمادی که در وبسایت‌های کاریابی وجود دارد باعث می‌شود که بتوان آگهی‌ها را یک به یک پیگیری کرد و به هیچ‌وجه کلاهبرداری در فرایند استخدام رخ ندهد: «بالای ۹۵ درصد موارد، کارفرما دنبال هیچ هزینه‌ای از کارجو نیست مگر مواردی که آزمون استخدامی وجود دارد و در آن هزینه نه چندان زیادی دریافت می‌شود. پس با عینک بدبینی به جاهایی که هزینه برای ثبت نام متقاضیان کارجو می‌خواهند، نگاه کنند.»
محمدآبادی در پاسخ به این سوال که معمولا چه آگهی‌هایی بیشتر در این رابطه دیده می‌شود می‌گوید که شخصا باور دارد این آگهی‌ها معمولا در مشاغل غیر تخصصی بیشتر دیده می‌شود :«صدا و سیمای ملی باید بیشتر به این موارد توجه کند. اینکه دیجیاتو درحال آگاه‌سازی درباره این موضوع است بسیار خوشایند است اما واقعیت اینجاست که این موضوع باید در سطح کلان‌تر و برای همه مخاطبان و نه فقط مخاطبین فناوری گفته شود و این کار جزو وظایف صدا و سیمای کشور ماست که در این زمینه آگاه‌سازی کند، امری که تا امروز به درستی اتفاق نیفتاده است.»
او می‌گوید پلتفرم‌های درج آگهی نیز گاهی دچار این آگهی‌های سودجویانه می‌شوند و مردم باید پیش از صحبت کردن و هرگونه اقدامی درباره این کارفرمایان، درباره آنها تحقیق و تفحص کند: «در این آگهی‌ها، گاهی اسامی برندهای معتبر به نمایش در می‌آید و مردم با دیدن این اسامی فریب می‌خورند. نباید گول ارقام بالا و یا اسامی برندها را خورد.»
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.