گزارش ویدیویی: ۸ رویداد نجومی مهم سال ۲۰۲۱ که نباید آن‌ها را از دست دهید

خورشیدگرفتگی‌ها، ماه‌گرفتگی‌ها، مقارنه‌ها و بارش‌های شهابی رویدادهای مهم نجومی و البته جذابی هستند که هرساله تعداد زیادی از علاقه‌مندان به نجوم را به زیر آسمان می‌کشانند. در ادامه مهم‌ترین اتفاق‌های نجومی سال 2021 را مرور خواهیم کرد.

تماشا در یوتوب دیجیاتو:

تماشا در آپارات دیجیاتو:

1) اولین رویداد این لیست، پنجشنبه 23 بهمن/ 11 فوریه، دقایقی پیش از طلوع خورشید اتفاق می‌افتد. پدیده‌ای که فقط در عرض‌های جنوبی ایران و در رصدگاهی با افق باز قابل رویت است. این پدیده چیزی نیست جز مقارنه بسیار زیبای زهره و مشتری.

ناظران کشورهایی که در عرض‌های پایین‌تر از ایران قرار دارند، حین وقوع این پدیده، زهره و مشتری را مثل دو نقطه نورانی نزدیک به هم می‌بینند. اگر بخواهیم دقیق‌تر به این مقارنه نگاه کنیم زهره را با درخشش خیره‌کننده‌اش، سمت راست مشتری می‌بینیم. فراموش نکنیم که زهره بعد از ماه درخشان‌ترین سوژه در تمام آسمان شب است.

از دید ما که روی سیاره زمین زندگی می‌کنیم، فاصله ظاهری بین زهره و مشتری در صبحگاه 23 بهمن، کمتر از 2 برابر قطر ظاهری ماه کامل خواهد بود. واضح است که زهره و مشتری فقط به لحاظ ظاهری کنار هم دیده می‌شوند و در فضا میلیون‌ها کیلومتر از هم فاصله دارند.

2) رخداد دوم لیست ما، در بازه 19 تا 21 اسفند/ 9 تا 11 مارس، هر روز، ساعتی پیش از طلوع خورشید در سراسر ایران قابل مشاهده است.

اگر در این روزها کمی سحرخیز باشید و بالکن یا پشت‌بام منزل‌تان، نمایی به شرق آسمان داشته باشد، می‌توانید با چشمتان و بدون استفاده از هیچ ابزار رصدی، سه سیاره عطارد، مشتری و زحل را کنار هلال ماه ببینید.

3) رویداد سوم، پدیده‌ای بسیار جذاب و هیجان انگیز است. پدیده‌ای که ما آن را به اسم ماه‌گرفتگی یا خسوف می‌شناسیم.

خسوف کلی زیبایی که متاسفانه در عرض‌های جغرافیایی ایران قابل رویت نیست و فقط ساکنان جنوب شرق آسیا، غرب آمریکای شمالی و غرب آمریکای جنوبی و همچنین استرالیا می‌تونند آن را ببینند.

برای دیدن اولین ماه‌گرفتگی کلی در خاک ایران باید تا شهریور 1404 صبر کنیم.

4) می‌رسیم به یکی از زیباترین و خاص‌ترین پدیده‌های نجومی سال. پدیده‌ای که به حلقه آتش معروف است و 20 خرداد 1400 رخ خواهد داد.

حلقه آتش یا خورشیدگرفتگی حلقوی از آن پدیده‌های دیدنی است که با یک بار دیدنش، لذت آن را تا آخر عمر با خود حس می‌کنیم. متاسفانه این پدیده هم در خاک ایران قابل رویت نیست و فقط در بخش‌هایی از کانادا، گرینلند و روسیه دیده می‌شود.

در لحظات اوج یک گرفت حلقوی، تمام قرص خورشید پوشانده می‌شود و فقط یک حلقه نورانی نازک از آن دیده می‌شود. منظره‌ای که به حلقه آتش معروف است و برای رصد آن در ایران حالاحالاها باید صبر کنیم.

5) مقارنه مریخ و زهره

اگر کمی بعد از غروب خورشید 21 تیر 1400 به افق غربی نگاه کنید، هلال ماه را می‌بینید. اگر بیشتر دقت کنید، کمی پایین‌تر از هلال ماه، سیاره زهره را می‌بینید که با درخشش کم‌نظیرش منظره زیبایی را به‌وجود آورده.

اگر باز هم دقت‌مان را بیشتر کنیم و اطراف زهره را خوب ببینیم، متوجه یک جرم آسمانی نورانی دیگر در نزدیکی آن می‌شویم. این جرم آسمانی چیزی نیست جز سیاره مریخ.

این پدیده که در ایران هم قابل رویت است و حتی از پشت بام منزل‌مان، به شرط صاف بودن هوا، می‌توانیم آن را ببینیم چیزی نیست جز مقارنه زهره و مریخ.

6) ششمین پدیده نجومی مهم سال 2021، یکی از مشهورترین و محبوب‌ترین پدیده‌های رصدی است که هر سال بسیاری از علاقه‌مندان رو به زیر آسمان شب می‌کشاند.

بارش شهابی برساوشی، شاید برای ساکنان ایران، مهم‌ترین و جذاب‌ترین پدیده نجومی سال باشد. پدیده‌ای که از اواخر تیر تا اوایل شهریور هر سال فعال است و در سال 1400، از شامگاه 21 مرداد تا صبحگاه 22 مرداد به اوج خود می‌رسد.

برای دیدن این پدیده کافیی است از آلودگی نوری شهرها دور شویم و در منطقه‌ای با آسمان صاف، چشم انتظار شهاب‌های برساوشی بمانیم. بارش شهابی برساوشی حاصل برهمکنش مواد به جا مانده از دنباله‌دار سوییفت تاتل با مولکول‌های جو زمین است. ذراتی که اغلبشان به اندازه یک سر سوزن کوچک هستند و برای رصدشان به هیچ چیز جز دو چشم مشتاق نیاز نداریم.

7) پدیده هفتم این فهرست، گل سر سبد تمام پدیده‌های نجومی است. پدیده‌ای که با هر بار رخ دادنش در نقاط مختلف کره زمین علاقه‌مندان به زیبایی‌های طبیعت را مسحور می‌کند.

این رویداد که 13 آذر 1400 یا 4 دسامبر 2021 به قوع می‌پیوندد، چیزی نیست جز یک خورشیدگرفتگی کلی. در خورشیدگرفتگی‌های کلی، قرص ماه کل قرص خورشید را میپوشاند و در لحظات اوج گرفت منظره هیجان‌انگیز تاج خورشید را به نمایش می‌گذارد.

برای رصد این کسوف کلی، باید یک سفر ماجراجویانه و البته گران قیمت را به جنوبگان برنامه‌ریزی کنیم. دفعه بعدی که گذر سایه ماه به خاک ایران می‌افند 30 اسفند 1412 خواهد بود.

8) آخرین پدیده نجومی سال 2021 در فهرست ما، بارش شهابی جوزایی است. بارش جوزایی که هر سال حوالی 22 آذر به اوج خود می‌رسد، امسال هم پر فروغ است و قرار است در شب‌های سرد آذر، با آتش بازی بینظیر، شب گرمی را برای‌مان رقم بزند.

اما یادمان نرود که امسال در شب اوج بارش جوزایی یعنی شامگاه 22 تا صبحگاه 23 آذر، ماه با فاز تقریبی 77 درصد، مزاحم ماست و فقط شانس دیدن شهاب‌های پرنور را داریم. با این حال توصیه می‌کنم برای رصد این بارش برنامه ریزی کنید تا شانس دیدن آذرگوی‌های درخشان جوزایی رو از دست ندهید.