فیروزآبادی: دوقطبی فیلترینگ نداریم، سیاست‌های کشور مشخص است

دبیر شورای عالی فضای مجازی اعلام کرد که در کشور دوقطبی «فیلتر و عدم فیلتر» وجود ندارد و سیاست کشور در این زمینه‌ها مشخص است. «ابوالحسن فیروزآبادی» همچنین اعلام کرد که پیام‌رسان‌های خارجی و داخلی به صورت توامان در کشور باید وجود باشند چراکه به گفته او، ایران هیچ وقت از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی خودکفا نمی‌شود. با این حال اما دبیر شورای عالی فضای مجازی تاکید کرده که باید خدمات پیام‌رسان‌های بومی بیشتر شود تا امکان اعمال قدرت به پیام‌رسان‌های جهانی داده نشود.

فیروزآبادی در گفتگویی با خبرگزاری مهر، درباره وضعیت پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی و امکان حکمرانی بر آنها صحبت کرده است. وی معتقد است که ایران در زمینه سیاستگذاری حکمرانی فضای مجازی در میان سایر کشورها پیشگام بوده اما در نحوه پیاده سازی این سیاستگذاری با مشکلات و اختلالاتی مواجه شده است. او با اشاره به اتفاقاتی که در انتخابات آمریکا رخ داد، اعلام کرده که همیشه نگرانی‌های خاصی درباره این وضعیت وجود داشته است. او تاکید کرده این دغدغه نیز همواره وجود داشته که برخی پلتفرم‌های دارای ضریب نفوذ وسیع اجتماعی (مانند شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی،) باید ملی باشند: «ما در حقیقت باید به نوعی بر این موارد حکمرانی داشته باشیم.»

فیروزآبادی با اشاره به اعمال قدرت‌های یک طرفه شبکه‌های اجتماعی جهانی علیه ایرانیان، چند مورد از آنها مانند حذف صفحات مربوط به فرماندهان سپاه را مثال زده و تاکید کرده این اتفاقات نشان می‌دهد که «بحث بازنگری در اصول حکمرانی به خصوص در حکمرانی‌های پلتفرمی از فوریت زمانی برخوردار است و باید در کشور با سطح بالاتری و با دقت بیشتری تصمیم گیری شود.»

او می‌گوید آنها در مرکز ملی فضای مجازی بارها تاکید کردند که پیام رسان های خارجی نباید اطلاعات را از کشور خارج کنند:

«ما این طرح را در شورای عالی فضای مجازی زمانی تصویب کردیم که شاید در هیچ کشوری تصویب نشده بود. اما امروز شاهد هستیم که بسیاری از کشورهای دنیا این موضوع را جزئی از قوانین خودشان قرار داده‌اند. یا اینکه گفته بودیم پیام رسان ها و پلتفرم‌های رسانه‌ای اجتماعی خارجی که بیش از یک میلیون کاربر در ایران دارند باید نمایندگی رسمی داشته باشند و قوانین حاکمیت ایران را رعایت کنند. اما متاسفانه در عمل تصمیماتی که در حوزه حکمرانی در شورای عالی فضای مجازی اتخاذ شده بود، پیاده سازی نشد.»

پیام‌‌رسان‌های داخلی در کنار خارجی

فیروز آبادی تاکید کرده که نباید بحث کوتاهی در رشد پیام‌رسان‌های بومی در قبال مدل‌های خارجی را فقط مرتبط با وزارت ارتباطات دانست. او با طرح این مساله که نباید در کشور دو قطبی پیرامون فیلترینگ وجود داشته باشد گفته که این جو بسیار غلط است:

«به هیچ وجه در کشور دوقطبی فیلتر و عدم فیلتر وجود ندارد. بله شاید نظراتی وجود دارد که توسط برخی افراد برای محدودسازی در توسعه کاربری برخی پلتفرم‌های خارجی مطرح می‌شود اما اینها تنها بحث است. سیاست کشور در این حوزه مشخص است. پیام رسان های خارجی هستند. پیام رسان های داخلی هم هستند. ما تاکیدمان این است که باید پیام رسان های داخلی توسعه پیدا کنند و مصوبات شورای عالی نیز بر این اساس است. دو قطبی در این زمینه وجود ندارد و دامن زدن به این دو قطبی هم به ضرر منافع ملی است.»

رییس مرکز ملی فضای مجازی تاکید کرده که «ما هیچ وقت از پیام رسان ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی خودکفا نخواهیم شد و به هیچ وجه نیز به دنبال این نیستیم که یک ایرانی، فقط در پیام رسان ایرانی حضور داشته باشد.» او تاکید کرده قصد حاکمیت اینست که پلتفرم‌های خارجی نتوانند بر ما اعمال قدرت کنند و سرنوشت سیاسی و اجمتماعی و حتی فرهنگی کشور را تغییر دهند: «این قابلیت نباید در آنها بوجود بیاید.»

ترکیه توانست با حمایت از پیام رسان بومی با پیام‌رسان‌های خارجی وارد مذاکره شود

رییس مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به سیاست‌های جدیدی که در برخی کشورها نظیر ترکیه در قبال شبکه‌های اجتماعی جهانی رخ داده می‌گوید آنها توانستند در این زمینه اعمال سیاست کنند و تعاملات خوبی با گوگل، اینستاگرام و فیس بوک داشته‌اند: «به این معنی که این پلتفرم‌ها قوانین و شروط این کشورها را تا حدودی که با سیاست‌های کلی شأن مغایرت نداشته باشد، رعایت کرده و از سیاستگذاری این کشورها تبعیت می‌کنند.»

فیروزآبادی دلیل موفقیت کشور ترکیه را قدرت پیام‌رسان‌های داخلی و حمایت دولت این کشور از این گزینه‌ها می‌داند: «در صورت حمایت بیشتر دولت ترکیه و اعمال اقدامات محدود سازی روی پیام رسان های خارجی، به طور جدی منافع پیام رسان های خارجی را به خطر می‌اندازد.» شایان ذکر است مهم‌ترین پیام رسان داخلی ترکیه اپلیکیشن BiP نام دارد که توسط اپراتور ترکسل ساخته شده است.

فیروز آبادی باور دارد اگر حداقل ۵۰ درصد خدماتی که روی اپلیکیشن‌ها داده می‌شود داخلی باشد می‌توان امکان تبعیت پلتفرم‌های بین‌المللی را بیشتر کرد. او می‌گوید کرونا باعث شده این وضعیت در ایران رشد کند اما هنوز جای کار دارد: «شبکه اجتماعی آموزشی ما نزدیک به ۱۰ درصد نسبت ترافیک داخلی به خارجی را به نفع داخلی بهبود بخشیده و مابقی حوزه‌ها نیز نزدیک به ۵ درصد؛ بر این اساس نسبت به سال گذشته حدود ۱۵ درصد نسبت ترافیک داخلی به خارجی بهبود پیدا کرده و اعمال حکمرانی ما بهتر شده است.»

عدم موفقیت در پیام‌رسان‌های بومی

فیروزآبادی اما تاکید دارد در زمینه پیام‌رسان‌های اجتماعی ناموفق بوده‌ایم: «در زمینه پیام رسان های اجتماعی آن توقعی که انتظار می‌رفت که ۵۰ درصد بهره برداری در این حوزه به پیام رسان های بومی منتقل شود، صورت نگرفته است. البته آمارهایی که در این حوزه داریم آمارهای نسبتاً خوبی است. هم اکنون ۱۵ میلیون کاربر فعال روی پیام رسان های بومی رفع نیاز می‌کنند. البته ممکن است تعداد افرادی که در این پیام رسان ها رجیستر کرده‌اند به ۲۸ میلیون نفر برسد. اما تعداد کسانی که در ماه حداقل یکبار در پیام رسان های بومی فعال می‌شوند بیش از ۱۵ میلیون نفر است. این عدد خوبی است نسبت به دو سال پیش که حدود یک میلیون بود. این رشد خوبی است.»

او از آنسو می‌گوید که این عدد از سطح توقع حاکمیت خیلی کمتر است و آنها انتظار داشتند به حداقل ۳۰ میلیون مشترک در مجموع پیام‌رسان‌های بومی برسند. فیروز آبادی در این بخش از مصاحبه به علل ناموفق بودن پیام‌رسان‌های اجتماعی اشاره کرده است:

«راه اندازی پیام رسان اجتماعی به صورت یک طرفه امکان پذیر نیست. این موضوع یک پدیده اجتماعی است و باید کل جامعه آن را همراهی کنند. همه ارکان دولت و حاکمیت و حتی رسانه‌ها باید در این خصوص پای کار بیایند و این طرح ملی را همراهی کنند. حتی به عملکرد رسانه‌ها در این زمینه نیز انتقاد وارد است. حتی سایت‌های خبری در این زمینه همکاری نمی‌کنند.  سایت‌های خبری آنچه که روی پلتفرم‌های خارجی پخش می‌کنند را روی پیام رسان های داخلی پخش نمی‌کنند و با نسبت خیلی کمتر در حد یک سوم و یک چهارم به انتشار خبر می‌پردازند.»

او انتقاد خود نسبت به سایت‌های خبری را بیشتر توضیح داده است: «بررسی‌های ما نشان می‌دهد که یک سایت خبری در روز اگر ۵۰ خبر در کانال تلگرامی خود منتشر می‌کند در پیام رسان داخلی تنها ۱۵ خبر انتشار می‌دهد. البته ما موضع طلبکارانه نداریم و می‌دانیم که مهمترین سرمایه یک سایت خبری، تعداد بازدیدکننده است و از فداکاری سایت‌ها و رسانه‌های خبری نیز واقف هستیم که ابتدا از تلگرام خارج شده و همراهی خود را با پیام رسان های بومی داشته و این کار ملی را پذیرفتند. اما بحث مان این است که همه باید بخواهیم تا این سرویس‌های داخلی شکل بگیرند.»

دیگر هیچ حمایت مالی از پیام‌رسان‌های بومی نخواهد شد

فیروز آبادی با تاکید براینکه دیگر به هیچ وجه حمایت مالی از پیام‌رسان‌های بومی در دستور کار نهادهای دولتی و حاکمیتی نیست اذعان داشته که به جای این موارد امکانات و منابعی سخت افزاری مانند فضا در مرکز داده بومهن فراهم شده و در اختیار پیام رسان ها قرار گرفته است:

«ما به دنبال آن هستیم که امکان ارائه حداکثر خدمات دولت الکترونیک دستگاه‌ها را روی پیام رسان های بومی فراهم کنیم. از سوی دیگر خدمات نوین بانکداری که از غیر از شبکه‌های پیام رسانی ارائه نمی‌شوند، از طریق پیام رسان های بومی ارائه شوند. در این رابطه با بانک مکاتبه کرده و از آنها خواسته‌ایم که تدابیری بیاندیشند که خدمات جدیدی روی پیام رسان های بومی عرضه شود.»

فیروز آبادی شرایط ایده‌آل در این زمینه را مشابه اقداماتی که در کشورهایی مانند چین، کره جنوبی و ترکیه و بسیاری از کشورها صورت گرفته متصور می‌شود: «آنها هم همین اقدامات را انجام دادند تا به نقطه بالای ۵۰ درصدی در زمینه فعالیت پیام رسان های بومی برسند.»