نگاهی به متفاوت‌ترین درخت‏‌های جهان

درخت‌ها از اولین چیزهای هستند که در نقاشی‎‌های کودکی‎‌مان می‎‌کشیم؛ اما آرا آرام با گذر زمان، تبدیل به اشیایی کنار خیابان‎‌ها می‏‌شوند که کم‌‎تر می‌‏بینیم‌شان و حتی اگر روزی شاخه یا حتی تنه‏‌شان بریده شود آن‎قدرها توجه‎‌مان را جلب نمی‌‎کند.

در میان همه درخت‌هایی که چشم‌‏مان به آن‌ها عادت کرده است درخت‏‌های متفاوت و شگفت‎ آوری در دنیا وجود دارند که حتی فکرش را هم نمی‎‌کنیم. این درخت‎‌ها هر کدام ویژگی‏‌های منحصر به فردی دارند که آنها را تبدیل به گونه‏‌هایی متفاوت و کمیاب می‎‌کند.

افرای ژاپنی، برگ‌هایی به رنگ آتش

«افرای ژاپنی» از آن درخت‎‌هایی است که در نگاه اول آشفته و پریشان به نظر می‎رسد ولی کافی است از نزدیک برگ‎‌هایش را ببینید تا شگفت‎‌زده شوید، برگ‎‌هایی بلند و باریک و چنان منظم که انگار همگی بر اساس الگویی مشخص طراحی شده‌‎اند.

افرای ژاپنی بومی کشورهای ژاپن، کره شمالی، کره جنوبی، مغولستان شرقی و جنوب شرقی روسیه است ولی گونه‎‌های مختلفی از آن به کشورهای دیگر هم فرستاده شده است. برگ‎‌های سرخ آتشین این درخت در آثار هنری ژاپنی زیاد به چشم می‌‎خورد.

رودودِندرون، یک درخت کارت پستالی

نام درخت بعدی خون اژدهاست، احتمالا با خودتان می‎‌گویید خب حالا چرا خون؟ علتش این است که با هر ضربه و با برشی که روی تنه درخت ایجاد شود از آن مایعی قرمز رنگ بیرون می‎‌آید که باعث شگفتی مردم می‎‌شده ‎است؛ برای همین هم نامش را گذاشته‎‌اند خون اژدها و درباره‎اش افسانه‎‌های زیادی ساخته‎‌اند.

دریانوردان وقتی این داستان‌ها را می‎‌شنیدند از ورود به این جزیره می‌ترسیدند و باور داشتند که این تکه از زمین، محل اصلی باغ عدن بوده است. اما به مرور بعضی از مردم کاربردهایی برای این صمغ پیدا ‌کردند.

مثلادر قرن هجدهم از این صمغ برای رنگ زدن بدنه ویولون استفاده شد. اکنون هم از این ماده در تولید خمیر دندان، رژ لب، چسب، سفال و به عنوان منبع رنگدانه قرمز در رنگرزی پشم‌ها استفاده می‌شود. خون اژدها در تمام روزهای سال سبز است و برخلاف ظاهر خشنش گل هم می‎‌دهد، گل‎‌هایی کوچک به رنگ سفید مایل به سبز که بوی شیرین و خوبی هم دارند. اژدها بیشتر در کشور یمن دیده می‎‌شود.

خون اژدها خشن اما پر کاربرد

نام درخت بعدی خون اژدهاست که در جزیر سقطری در خلیج عدن دیده می‌شود. این درخت قطره‌های باران را از راه تنه‌های ریشه به سمت ساقه اصلی هدایت می‌کند و شکلی شبیه چتر دارد. این درخت با شکل چتر مانند خود از تبخیر سریع در اطراف ریشه‌های خود جلوگیری می‌کند. درخت خون اژدها معمولا ماه فوریه گل می‌دهد و شکفتن کامل گل حدود پنج ماه طول می‌کشد.

راش، درختی پر از راز و رمز

درخت راش که به راش قطب جنوب معروف شده است بومی مناطق مرتفع شرقی استرالیا است اما مثل بسیاری از درخت‎‌های دیگر امروزه در کشورهای مختلف دیده می‌‎شود. این درخت در طول عمر خودش می‌‎تواند به ارتفاع 50 متر رشد کند ولی در حالت عادی معمولا تا 25 متر می‎‌رسد.

تنه این درخت تا قطر یک متر پهن می‎‌شود. در این عکس خزه‎‌های زیادی از درخت آویزان هستند و ظاهری وهم ‎انگیز از آن ساخته‌‏اند. راش انواع بسیار زیادی دارد و نمونه‎‌هایی از آن را در کشور خودمان هم داریم.

معمای درخت‌‎های رنگین‌کمانی

آبی بنفش نارنجی سبز و زرد و هر رنگی که فکرش را بکنید در تنه این درخت دیده می‎شود! اولش به نظر می‎رسد چند سطل رنگ روی درخت ریخته‌اند اما کافی است نام درخت را در اینترنت جست‎‎جو کنید تا ببینید کاملا واقعی است. درخت اکالیپتوس رنگین‌‎کمانی که آدم را به یاد نقاشی‎‌های سهراب سپهری از تنه درختان می‌‎اندازد در فیلیپین و اندونزی و گینه نو می‌روید.

شاید بپرسید این همه رنگ از کجا و چه طور بر تنه درخت نقش می‎‌بندد؟ راز و رمز این رنگ‎‌ها برمی‎‌گردد به فرآیند پوست ‎اندازی درخت که در طی سال رخ می‎‌دهد و به مرور پوست‎‌های داخلی در اثر فرآیندهای شیمایی تغییر رنگ می‎‌دهند و اکالیپتوس به رنگین‎‌کمانی از رنگ‌‎ها تبدیل می‌‎شود.

ویستریا، مرزی بین رویا و واقعیت

اگر یک درخت ویستریای کهنسال را از نزدیک ببینید احتمالا نمی‎‌توانید چشم از آن بردارید. درختی که بیشتر شبیه رویا است تا واقعیت. ویستریا بومی شرق ایالات متحده و چین ، کره و ژاپن است و یکی از نمادهای کشور ژاپن هم به حساب می‌‎آید.

این درخت در رنگ‏‌های آبی و بنفش و ارغوانی دیده می‌‎شود و بر خلاف نامش واقعا یک درخت نیست بلکه یک نوع پیج انگوری است که شاخه‌هایش رشد می‌‎کنند و گل‎‌ها به شکل خوشه انگور از آن آویزان می‎‌شوند. این گونه زیبا و سحر انگیز سمی است و در صورت خوردن آن مسمومیت‎‌های شدید رخ می‌‏دهد.

تعظیم در برابر بادهای قطب جنوب

دیدن این درخت‏‌ها حس وزش باد را در ذهن آدم تداعی می‏‌کند و به نظر می‏‌رسد که عکاس درست زمانی که بادی شدید می‌‏وزیده تصاویر را ثبت کرده‌ ‏است؛ در حالی که این طور نیست و آن‌ها حتی در یک روز آفتابی با هوایی پایدار هم دقیقا به همین شکل دیده می‌شوند.

درختان بر باد رفته که در بخش‏‌های جنوبی نیوزیلند قرار دارند تحت تاثیر بادهایی که از سمت قطب جنوب می‌‎وزد به این شکل در آمدند و باد توانسته شکل تنه و شاخه‏‌های آن‌‏ها را به کل تغییر دهد. این منطقه به دلیل سرما و بادهای شدیدش تقریبا خالی از سکنه شده و فقط تعدادی گوسفند در آن باقی مانده است.

بائوباب، غول‌هایی در شمایل درخت

اگر شازده کوچولو را خوانده باشید حتما با درختان عظیم‌‎الجثه بائوباب آشنا هستید. درختانی که بین 5 تا 25 متر رشد می‌‎کنند و تنه‎‌هایی بسیار مستحکم و ضخیم دارند و در عوض شاخه‌‏هایی کوتاه و کوچک.

بائوباب‎‌ها بومی آفریقای جنوبی و ماداگاسکار هستند. در ماداگاسکار خیابانی وجود دارد که دو طرفش را بائوباب ها پوشانده‌‎اند و سن بعضی از آنها به 800 سال هم می‌‎رسد. متاسفانه تغییر اقلیم و گرمایش جهانی روی این درختان تنومند تاثیر جدی گذاشته و باعث شده تعداد آن‌ها رو به کاهش برود.

شعله‌های آتش در تابستان

درخت آتشین به دلیل فرم گل‌‎ها و شاخه‎‌هایش به زبانه آتش یا شعله هم معروف شده است، این درخت زیبا و حیرت آور در کشورهای نپال، هند و پاکستان و برزیل رشد می‌‎کند اما بومی ماداگاسکار است و حسابی گرما را دوست دارد. این درخت بر خلاف بقیه گیاهان و درختان در تابستان بیشترین تعداد گل و رشد خود را دارد.

هیرکانی فسیل زنده جهان در ایران

نمی‏‌شود از شگفت ‏انگیزترین درختان دنیا حرف زد و از جنگل‏‌های هیرکانی که بخش مهمی از آن در کشور ما قرار دارد یاد نکرد. شاید نوع درختانی که در این جنگل‏‌ها دیده می‏‌شود به ظاهر عجیب و غریب و منحصر به فرد به نظر نرسد؛ اما قدمت این گونه‏‌هاست که ارزش و اعتبار بی‌‏مانندی به آنها می‏‌بخشد: جنگلی به قدمت حدودا 40 میلیون سال، یک فسیل زنده روی سیاره ما!

درخت راش و بلوط که تنه بی‏نظیری از نظر استحکام دارند، کلی درختچه و بوته تماشایی مثل زغال اخته و آلوچه وحشی، ازگیل، زالزالک، تمشک و درخت‏‌های زیبایی مثل توسکا وزبان گنجشک و لور و سرو سابینا از مهم‌‎ترین پوشش گیاهی جنگل‌‎های هیرکانی است.

این جنگل‎‌ها به‌عنوان اثر مشترک کشورهای ایران و آذربایجان، در فهرست میراث طبیعی یونسکو به ثبت رسیده است که از «گیلداغ» در جمهوری آذربایجان آغاز می‌شوند و در ادامه در استان‌های آذربایجان شرقی، اردبیل، گیلان، مازندران، گلستان و سمنان، تا خراسان شمالی امتداد می‎‌یابند.

احتمالا شما در سفرهایی که به شمال کشور داشتید به بخش‎‌های مختلف این جنگل‌‏ها سر زدید؛ مثلا منطقه ارسباران، پلنگ دره و جنگل ابر شاهرود، الیمستان آمل، چمستان، کجور نوشهر، خشکه داران تنکابن، چهار باغ چالوس، لیسار تالش، پارک ملی گلستان که از دیدنی‏‌ترین جنگل‏‌های ایران هستند.