رازهای خنده: آیا نوزادان انسان شبیه میمونها میخندند؟
کودکان در ابتدای زندگی خود نیاز به توجه زیادی دارند. این موضوع به این خاطر است که رفتارهای آنها بسیار با رفتار مورد انتظار از یک شخص بالغ متفاوت است و به همین دلیل نیاز ...
کودکان در ابتدای زندگی خود نیاز به توجه زیادی دارند. این موضوع به این خاطر است که رفتارهای آنها بسیار با رفتار مورد انتظار از یک شخص بالغ متفاوت است و به همین دلیل نیاز به توجه و مراقبت زیادی دارند. این تفاوت در مسائل زیادی وجود دارد که پس از رشد و افزایش سن این تفاوتها نیز کمتر خواهند شد؛ برای مثال خنده نوزادان و کودکان از جهات مختلفی با خنده انسانهای بالغ فرق دارد.
خنده نوزادان اغلب به دلیل سن و تفاوت دستگاه صوتی آنها با افراد بزرگسال، صدای زیرتری را شامل میشود. اما این موضوع فقط درباره نوزاد انسانها صادق نیست.
نتیجه پژوهش اخیری که روی نوزاد جانوران دیگر و انسان انجام شده نشان میدهد که خنده کودکان با خنده نوزاد میمونها شباهتهای زیادی دارد. این در حالی است که هنگامی که نوزادان شروع به رشد میکنند و بزرگسال میشوند، خنده آنها تغییر میکند و از حالت خنده قبلی خود خارج میشود.
خندیدن فعلی است که گونههای انسانی را به میمونها یا همان اجداد پیشین در سیر تکامل ربط میدهد. اما این شباهت به چه صورت است؟
انسانهای بالغ اغلب عادت دارند که در هنگام بازدم بخندند. این موضوع برای شامپانزهها و بوزینهها به صورت دیگری است. برای مثال شامپانزهها و بوزینهها به صورت نفس نفس زدن شروع به خندیدن میکنند؛ یعنی هم در هنگام دم و هم هنگام بازدم شروع به تولید صدا میکنند. روش دیگر خندیدن گونه شامپانزهها و بونوبوها شبیه بزرگسالهای انسانها است یعنی در هنگام بازدم به صورت انفجاری شروع به خندیدن میکنند و صدای بلندی را به وجود میآورند.
البته باید این نکته را هم اضافه کنیم که در حالت کلی اطلاعات کمی درباره خندیدن نوزاد انسانها در اختیار محققان است. بسیاری از محققان باور دارند که نوزاد انسان در حالت عمل خندیدن را به دفعات زیاد انجام نمیدهند. اما در طی مطالعاتی که گروهی از محققان داشتند چند فیلم کوتاه از خنده نوزادان برای بررسی دقیقتر این موضوع مورد استفاده قرار گرفت.
در طی مطالعهای که بر روی خنده نوزادان انسان انجام شد؛ «ماریسکا کرت»، روانشناس شناختی در دانشگاه لیدن در هلند به کمک همکارانش به دنبال تصاویر ویدئویی از خنده نوزادان در بین سنین ۳ تا ۱۸ ماهه بودند. این فیلمها علاوه بر تیم کرت به وسیله ۱۵ متخصص صوت و گفتار بررسی شدند. علاوه بر افراد متخصص در این زمینه، این فیلمها به وسیله هزاران مبتدی مورد قضاوت و بررسی قرار گرفت تا نتیجه به دست آمده کلی و جامعتر باشد.
پس از بررسی فیلمها به وسیله متخصصان و افراد مبتدی تقریبا بین از ۹۰ درصد این افراد به نتیجه مشابهی رسیدند. هم متخصصان و هم مشاهده کنندگان معمولی دریافته بودند که نوزادان انسان مثل شامپانزهها در هنگام دم و بازدم شروع به خندیدن میکنند. این موضوع در بزرگسالان انسانی وجود نداشت، اما در بین نوزادان این مورد از خندیدن دقیقا مشابه خندههای شامپانزههای معمولی و بونوبوها بود. علاوه بر این موضوع، مختصصان تایید کردند که نوزادان پس از رشد کردن کمتر میخندند و نحوه خندیدن آنها به شکل نوزادی تفاوتهای آشکاری دارد.
کرت عنوان کرد که انسانها از حدود سه ماهگی شروع به خندیدن میکنند؛ اما نوزادها معمولا به طور کامل توانایی خندیدن را ندارد. محققان میگویند که بلوغ صوتی نوزادان و تعاملات اجتماعی آنها میتواند تا حد زیادی بر روی صدای آنها و نحوه خندیدن این نوزادها اثرگذار باشد.
برای این که محققان از یافتههای خود اطمینان حاصل کنند آزمایشهای بیشتری لازم بود به همین دلیل اعضای تیم کرت آزمایش دومی را طراحی کردند.
در دومین آزمایش مربوط به خنده نوزادان، از حدود ۱۰۰ فرد مبتدی خواسته شد تا فیلم خنده دم و بازدمی نوزادان را مشاهده کنند و نظرات خود را درباره این فیلم با محققان در میان بگذارند. شرکتکنندگان مبتدی در هر دو آزمایش عنوان کردند که خندههای بازدمی لذتبخشتر و مسریتر از خندههای دمی هستند. کرت میگوید این یافته دوم نشان میدهد که تغییر نوع خنده با افزایش سن نوزاد ممکن است تا حدی به دلیل مشاهده خندههای والدین و تقلید نوزاد از آنها رخ بدهد. کرت در مقاله خود اضافه کرد که خنده در هنگام بازدم واضحتر و بلندتر از هنگام دم است؛ خندههای بازدمی سیگنالهای قویتر را در هنگام تعامل ارسال میکنند که ممکن است برای ارتباطات انسانی بهتر باشد.
«مارینا داویلا راس»، روانشناس از دانشگاه پورتسموث انگلستان با این که بخشی از مطالعات تیم کرت نبود با مشاهده روند تحقیقات آنها گفت:« این ایده که تعاملات اجتماعی خنده نوزادان را شکل میدهد با مشاهدات شامپانزهها مطابقت دارد.»
این نقل قول داویلا راس به این دلیل بود که راس در طی تحقیقاتی که داشت دریافت که در میان شامپانزههای گروههای اجتماعی مختلف، خنده میتواند صداها و عملکردهای اجتماعی متفاوتی داشته باشد. به طوری که افرادی که مربوط به یک گروه بودند خندههای شبیهتری داشتند. او افزود که انسانها و شامپانزهها به طور یکسان خندههای خود را بر اساس بازخورد همسالان و اطرافیان خود تنظیم میکنند.
البته بسیاری از محققان با راس و کرت همنظر نیستند. برای مثال دکتر کمبرو اولر، زیستشناس نظری از دانشگاه ممفیس تنسی اظهار کرد که تعداد فیلمهای تهیه شده از خنده نوزادان بسیار کمتر از چیزی است که بتوان با آنها به نتایج مشخصی درباره اشتراک در رفتار گونههای مختلف رسید. وی که عضوی از این تحقیقات نبود عنوان کرد که با کمبود نمونههای بررسی نتیجهگیری بسیار دشوار خواهد بود. در مجموع تعداد ویدئوها چیزی حدود ۱۰۸ ویدئو از خندههای نوزادان بین ۳ تا ۱۸ ماهه بود که طول هر ویدئو چیزی بین ۴ تا ۷ ثانیه بود.
« با توجه به طول هر ویدئو میتوانیم بفهمیم که نوزادها بر خلاف چیزی که محققان فکر میکند زیاد نمیخندند. اکثر صداهایی که نوزادان تولید میکنند ممکن است مشابه غرغر کردن یا جیغ زدن باشد که با صدای خندیدن متفاوت است. در واقع این نمونههایی که در آزمایش کرت مورد بررسی قرار گرفت نمونههای ناقصی از خندههای شدید نوزادان بودند. برای این که محققان بتوانند یک نتیجه قطعی را درباره خندیدن نوزادان گزارش کنند باید صدای خنده نوزادان را نسبت به تمام صداهای آنها در طول روز بسنجند.»
کمبرو اولر، زیستشناس نظری از دانشگاه ممفیس تنسی
داویلا راس باور دارد که خنده نوزادان شاید شبیه به تنفس سریع به نظر برسد اما از جهات مختلف، تفاوتهای آشکاری را با یک تنفس دارد. در صورت شنیدن حروف صدادار، خنده میتواند پیچیدگی بیشتری را با ارتعاش تارهای صوتی به وجود بیاورد و صدایی خوش آهنگ داشته باشد. او افزود که مهم نیست که چگونه این جنبههای خنده نوزادان و میمونها با یکدیگر مقایسه میشود بلکه موضوع مهم تجزیه و تحلیل دقیق درباره ساختار امواج صوتی خندهها است.
کارولین مک گتیگان، روانشناس و عصب شناس از کالج دانشگاهی لندن پس از مطالعه تحقیقات در این باره گفت که نظرسنجی درباره لذت خنده نیز میتواند دردسر ساز باشد؛ زیرا افراد نسبت به چیزی احساس آرامش و لذت بیشتری میکنند که با آن بیشتر در ارتباط باشند، همین موضوع خنده بزرگسالان را لذتبخشتر میکند. به عنوان مثال، افراد ممکن است از خنده نوزادان ۱۸ ماهه بیشتر لذت ببرند و خنده نوزادان ۳ ماهه از نظر آنها تا حد زیادی سرگرمکننده نباشد که این موضوع در نوع خود میتواند نظرات ضد و نقیضی را به روند تحقیقات اضافه کند. اما به طور کل از نظر مک گتیگان این تحقیقات به طور کلی روند قابل قبولی را طی میکند.
« رفتار نوزادان انعکاس رفتار بزرگسالان است؛ با شناخت بهتر رفتارهای نوزادان میتوانیم اطلاعات بیشتری را درباره خود به دست بیاوریم.»
کارولین مک گتیگان، روانشناس و عصب شناس از کالج دانشگاهی لندن
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.