گفتگوی دیجیاتو با موسس علی‌بابا: از کاهش 14میلیارد تومانی فروش تا تحول در گردشگری

موسس و مدیرعامل علی‌بابا با حضور در لایو اینستاگرامی دیجیاتو و طی گفتگو با مانی قاسمی ضمن تشریح دردسرهای این شرکت در ایام کرونا و افت بیش از 95 درصدی فروش علی‌بابا به تشریح برنامه‌های خود برای آینده و تحول صنعت گردشگری در ایران پرداخت.

کرونا اگرچه روی کسب‌وکارهای مختلف، اثراتی برجای گذاشت اما بدون شک بیشترین ضربه را به صنعت گردشگری وارد ساخت. موضوعی که «مجید حسینی‌نژاد» نیز آن را تایید کرده و در این باره به دیجیاتو گفت:

«آمار فروش ما در بهمن 98 چیزی در حدود 15 میلیارد تومان بود اما این رقم در فروردین 99 به روزانه 500 میلیون تومان کاهش یافت. همچنین در این ایام نزدیک به 125 میلیارد تومان وجه رزرو بلیت، تور، اقامتگاه و … را به مردم بازگرداندیم در حالی که ایرلاین‌ها پس از چندین ماه با ما تسویه کردند.»

وی از این ایام به عنوان روزهای سخت یاد می‌کند که با توجه به بحران جدی نقدینگی، منجر به تعطیلی برخی از کسب‌وکارهای زیرمجموعه‌شان شد. در این دوران استراتژی آن‌ها چالاک شدن سیستم و فشار به کسب‌وکارهای زیرمجموعه بود تا مستقل شوند یا جذب سرمایه داشته باشند.

بازگشت پرقدرت به دوران ماقبل کرونا

اما به گفته حسینی‌نژاد آن‌ها توانستند پرقدرت از این ایام عبور کرده و اکنون در عموم محصولات‌شان به سهم بازاری دو برابر نسبت به قبل برسند:

««تور» یکی از جدیدترین سرویس‌های ما است که کمتر از 13 ماه از راه‌اندازی آن می‌گذرد اما با رشدی خیره کننده اکنون نزدیک به 20 درصد سهم GMV علی‌بابا را شکل می‌دهد. ما همچنین روی محصولات هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کردیم و تیم‌مان را در این زمینه گسترش دادیم که اولین خروجی آن بحث قیمت‌گذاری برای خطوط هواپیمایی است که مبتنی بر سیستم ماشین لرنینگ است.»

او در ادامه به راه‌اندازی دفاتری در کانادا و یکی از کشورهای منطقه اشاره کرده که با نام سندباد، همین الگوی علی‌بابا را دنبال می‌کنند: «با توجه به پلتفرم‌مان و دسترسی به نرخ‌های خیلی خوب در محیط بین‌المللی، فرصت‌های زیادی را در منطقه و کانادا دیدیم از همین روی به فعالیت در بازار بین‌المللی پرداختیم.»

مدیرعامل علی‌بابا با بیان اینکه درآمد ما از دوران ماقبل کرونا نیز عبور کرده است به مانی قاسمی گفت:

«از لحاظ حجم مارکت به دوران ماقبل کرونا بازنگشتیم زیرا همچنان تقاضا پایین است. به طور مثال اگر روزانه 70هزار فروش بلیت داخلی داشتیم اکنون این رقم به روزی 30 هزار عدد رسیده است. این رشد تراکنش در واقع ناشی از تورم و بزرگتر شدن سهم ما از کیک صنعت گردشگری بوده است.»

ناکامی رقبا

با کرونا همه استارتاپ‌های گردشگری درگیر رکود شدند. اما به نظر بقیه با توجه به تبلیغات گسترده تلاش کردند تا فاصله خودشان را با علی‌بابا کاهش دهند. آیا در این فاصله تغییری ایجاد شد؟ حسینی‌نژاد در پاسخ به این سوال دیجیاتو گفت:

«کرونا به طور کلی بازار صنعت گردشگری را ریست کرد. رقبا نیز جذب سرمایه داشتند و همه کسب‌وکارهای آنلاین این حوزه تا حدودی رشد داشتند. اما معتقدم شرکتی که عمده سهام خود را به سرمایه‌گذار می‌دهد دیگر پول هوشمند وارد آن نشده و با آن‌ها احساس رقابت نمی‌کنم. زمانی که آپ نیز با تخفیف 10 درصدی وارد حوزه فروش بلیت شد تا حدودی ما را نسبت به آینده نگران کرد اما به آن به عنوان یک تهدید طلایی نگاه کردیم که می‌شود از آن گشایش ساخت.»

مدیرعامل علی‌بابا در ادامه به فاصله خود با رقبا اشاره کرده و اظهار داشت در زمینه قطار و پرواز داخلی فاصله‌ای 6 برابری با رقبا ایجاد کرده و نزدیک به 40 درصد کل بازار را در اختیار گرفته‌اند. اما همچنان در بحث فروش بلیت اتوبوس بازی را به رقیب اصلی خود یعنی فروش آفلاین بلیت، باخته‌اند. در بحث هتل و اقامتگاه نیز، اسنپ‌تریپ را لیدر اصلی بازار دانست اما توانسته‌اند فاصله‌شان را به نصف کاهش دهند.

وی علت عدم موفقیت رقبا در کاهش فاصله با علی‌بابا را در سوپر اپ بودن آن‌ها، تخصصی نبودن و قوی بودن علی‌بابا می‌داند.

به دنبال تحول در تجربه گردشگری

حسینی‌نژاد با بیان این که سهم علی‌بابا در زمینه فروش بلیت به اشباع رسیده است به تمرکزشان روی تحول در تجربه گردشگری اشاره کرده و وعده داد تا پاییز 1402، روزانه 50 تور ایلام، چهارمحال و بختیاری و … بفروشند: «این هدفی است که همه ما را هیجان زده می‌کند. زیرا ایران طبیعتی بکر، زیبا و ناشناخته دارد که بایستی به هم‌وطنان‌مان معرفی کنیم.»

علاوه بر تحول در زمینه گردشگری، گسترش نفوذ در منطقه، سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌های این حوزه و تور، که به عقیده حسینی‌نژاد اقیانوس بزرگی از فرصت‌ها است، برنامه‌های علی‌بابا برای آینده است.

وی با بیان اینکه از همه جذب سرمایه‌های انجام شده رضایت دارد، درباره ترکیب سهامداران علی‌بابا نیز شفاف‌سازی کرده و اعلام کرد او و همسرش سهمی 45درصدی داشته، حدود 34 درصد متعلق به سراوا، صندوق توسعه تکنولوژی ایران و یک شرکت سرمایه‌گذاری اروپایی به عنوان سرمایه‌گذاران این پلتفرم بوده و نزدیک 20 درصد نیز برای همکاران این مجموعه است.

تعدیل پر حرف و حدیث نیروها

بحث اخراج گسترده نیروها در ابتدای کرونا و پایان سال 98، واکنش‌های زیادی را در شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشت. اما چرا چنین تصمیم حاشیه سازی گرفته شد؟ حسینی‌نژاد در پاسخ به این سوال دیجیاتو، با دفاع از تصمیم خود آن را اقدامی شرافتمندانه دانست و گفت:

« خیلی از شرکت‌ها نیز بعد ما دست به تعدیل زدند اما اعلام عمومی نشد. این موضوع حتی در دنیا مثل ایربی‌اندبی نیز رخ داد. شرایط آن نیز به این نحو بود که قراردادهای یک سری از همکاران را تمدید نکردیم اما تا پایان نیمه اول فروردین حقوقشان را پرداخت کردیم و به آن‌ها امید الکی مبنی بر اینکه با بازگشت شرایط به قبل از کرونا امکان بازگشتشان نیز وجود دارد، ندادیم تا بتوانند به سراغ کار جدید رفته و منفعتشان تامین شود.»

او با بیان این که پس از تعدیل تعداد نیروهای علی‌بابا به 560 نفر رسید و اکنون نزدیک به 700 نفر است، اعتقاد دارد عدم بیان تمام حقیقت درباره تعدیل باعث شد تا در این زمینه آسیب ببینند: «ما در بیانیه خود اعلام کردیم که با آمدن کرونا در تعداد نیروی‌هایمان بازنگری کردیم اما در واقع به دنبال چابک‌سازی خود بودیم.»

از سیستم قیمت‌گذاری تا برنامه برای ورود به بورس

یکی از انتقادات وارده به علی‌بابا سیستم قیمت‌گذاری آن و بالاتر بودن نرخ‌هاست. چیزی که از نظر حسینی‌نژاد امری طبیعی است زیرا در ازای آن کار با کیفیتی را عرضه کرده و خدمات خوبی به مشتریانشان ارائه می‌کنند.

او همچنین درباره احتمال ورود علی‌بابا به بورس به دیجیاتو گفت در این زمینه هنوز اقدام عملی انجام نداده‌اند اما به آن فکر کرده و در برنامه‌های آتی این مجموعه قرار دارد.

مدیرعامل علی‌بابا در پاسخ به این سوال دیجیاتو که آیا خود را مدیر موفقی می‌داند یا خیر، گفت:

«به نظر خودم مدیر موفقی نبودم اما رهبر خوبی بوده‌ام. در حوزه رهبری و توسعه فردی خیلی خوب کار کردیم اما در زمینه مدیریت یکی از ضعیف‌ترین‌ها بوده‌ایم. در واقع به جای ساختن سیستم به دنبال متعهد بارآوردن نیروهایمان بودیم که در 2 سال گذشته نسبت به این موضوع بازنگری کردیم و به سمت پیاده‌سازی سیستم‌های مدیریتی حرکت می‌کنیم.»

او اعتقاد دارد مدیریت و رهبری دو بال پرواز یک مجموعه هستند که بایستی متناسب با هم باشند.

نوآوری کاری غیرقانونی است

استارتاپ‌های فروش آنلاین اقامتگاه‌های مردمی چندی پیش نامه‌ای از اداره گردشگری استان تهران مبنی بر تعلیق پلتفرم‌های آنلاین عرضه‌کننده «خانه‌مسافر» در کشور، دریافت کردند که آن‌ها را مجبور به دریافت مجوز از شرکتی شناخته‌شده که از قضا از زیرمجموعه‌های وزارت گردشگری بوده، می‌کرد.

حسینی‌نژاد در واکنش به این ماجرا، آن را ناشی از فساد مالی شرکت مذکور دانست که گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز به آن اشاره می‌کند.

وی اعتقاد دارد طبق تجربه‌های گذشته، با توجه به بولد شدن بحث فساد این شرکت شاهد عقب نشینی وزارت‌خانه و حل این مشکل خواهیم بود.

حسینی‌نژاد تمامی مشکلات برای استارتاپ‌ها را ناشی از عدم تمایز دو عبارت «غیرقانونی» و «خلاف قانون» در کشور می‌داند: «غیرقانونی، فعالیتی است که در مورد آن قانون وجود ندارد از همین روی کارهای نوآوری هموار غیرقانونی هستند. این فعالیت‌ها اگر قانونی در مورد آن‌ها وجود داشت دیگر نوآور نبودند.»