گردشی در شتابدهنده گرین تک در مشهد: استارتاپهای غیرتهرانی هم می‌توانند موفق شوند
سرزمین نوآوری گرین‌وب که با نام شتابدهنده گرین تک شناخته می‌شود از دل هلدینگ دانش بنیان گرین وب واقع در شهر مشهد متولد شده است. گروه گرین وب از کارآفرینان و متخصصان فناوری اطلاعات به ...
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
سرزمین نوآوری گرین‌وب که با نام شتابدهنده گرین تک شناخته می‌شود از دل هلدینگ دانش بنیان گرین وب واقع در شهر مشهد متولد شده است. گروه گرین وب از کارآفرینان و متخصصان فناوری اطلاعات به پشتوانه بیش از سه دهه فعالیت خود، مجموعه شتابدهی را راه‌انداختند تا به همه ثابت کنند مسیر موفقیت یک استارتاپ از تهران نمی‌گذرد و تیم‌های حاضر در شهری مثل مشهد هم می‌توانند خودی نشان دهند.
حضور شتابدهنده‌ای همانند گرین تک در مشهد، خودباوری و امید به آینده را در جوانان افزایش داده تا در روزهایی که مهاجرت گسترده، کمر کارآفرینی در ایران را شکسته است، در شهر و دیار خود بمانند و با کمک افرادی مثل مهندس هاشمی، آینده‌ای بهتر برای ایران رقم بزنند.
در یکی دو هفته گذشته و درست همان زمان که مصادف با هفته کار آفرینی بود، سری به سرزمین نوآوری گرین‌وب در پارک فناوری اطلاعات مشهد زدیم تا با مجموعه‌ای که بذر امید را در دل جوانان شهرستانی زنده نگاه داشته است بیشتر آشنا شویم. ما در این مصاحبه با مدیر اجرایی این مجموعه به گفتگو نشستیم تا داستان سرزمین نوآوری گرین وب در مشهد را شناختیم.
داستان سرزمین نوآوری گرین‌وب
برای یافتن هدف تولد گرین تک ابتدا باید هلدینگ گرین‌وب را بشناسیم؛ مجموعه‌ای که خود با دو محصول فناورانه در دهه 70 آغاز به کار کرد و اکنون سهم بزرگی در بازار IT کشور دارد. به طور مثال «ایران سرور» که یکی از برندهای زیرمجموعه گرین‌وب محسوب می‌شود، به تنهایی بیش از 30 درصد از بازار هاستینگ ایران را در اختیار دارد.
در دنیای امروز که شاهد گسترش تکنولوژی و ظهور پدیده‌های نو هستیم، یک شرکت فناوری‌محور بایستی برای تضمین رشد و بقای خود روی موضوعات جدید این حوزه سرمایهگذاری کند. از همین روی در سال 98، سرزمین نوآوری گرین‌وب و شتابدهنده گرین تک با هدف نگه‌داشت هلدینگ گرین‌وب در لبه تکنولوژی متولد شد.
گرین تک یک شتابدهنده سازمانی است که یکی از هدفمندترین انواع شتابدهنده‌ها است که ماموریت اجرای برنامه‌های شتابدهی، مدیریت نوآوری، حمایت، توانمندسازی و بالابردن نرخ موفقیت استارتاپ‌ها بر عهده دارند.
«مهسا سیادت»، مدیر اجرایی گرین تک درباره اقدامات سرزمین نوآوری گرین وب به دیجیاتو گفت:
«ما تکه‌های یک پازل را کنار هم قرار می‌دهیم تا به هدف خود برسیم. یک بخش از فعالیت گرین تک، سرمایهگذاری روی تیم‌هایی است که گسترش بازار یا به زبانی دیگر Scale Up می‌کنند. بخش دیگر نیز مربوط به بحث شتابدهی است که پذیرای تیم‌ها و استارتاپ‌ها در مرحله پیش‌بذری و بذری است. در انتهای مرحله pre–seed به seed یک سرمایهگذاری اولیه روی تیم انجام شده تا محصول اولیه خود را تولید کنند.»
به گفته اواگر یک تیم بتواند در این مرحله جذب سرمایه کرده و محصول خود را تولید کند، وارد فاز Scale Up و رشد بازار خواهند شد.
اما طی کردن این مراحل چقدر زمان می‌برد؟ آن طور که سیادت به دیجیاتو اعلام کرد فرآیند ورود به شتابدهی تا رسیدن به مرحله افزایش مقیاس چیزی حدود 8 ماه تا یک سال طول خواهد کشید. 3 الی 4 ماه صرف دوره شتابدهی می‌شود که منتور با تیم‌ها در ارتباط خواهند بود. یک ماه به آماده‌سازی تیم اختصاص داده می‌شود و 3-4 ماه نیز برای تولید محصول، تست MVP و به کارگیری سرمایه جذب شده اختصاص داده می‌شود.
این مجموعه در فاز رشد بازار و دوره‌های سری A و B نیز روی تیم‌ها سرمایهگذاری می‌کند که زیر نظر دپارتمان سرمایهگذاری صورت می‌گیرد. همچنین در مراحل سرمایه گذاری منتور اختصاصی برای تیم در نظر گرفته می‌شود.
به گفته سیادت، تا پایان امسال از برنامه جدید شتابدهی گرین تک رونمایی خواهد شد که یک دوره 12 هفته‌ای بوده و به نوعی دوره شتابدهی را با کمک کارآفرین‌های با سابقه، بومی‌سازی می‌کند.
پیش‌خرید محصولات و تعداد مشتری، مزیت گرین تک
اما مزیت‌های گرین تک به عنوان یک شتابدهنده سازمانی چیست؟ سیادت در پاسخ به این سوال دیجیاتو، پیش‌خرید محصولات تیم‌ها و ایجاد ارتباط بین مشتریان گرین‌وب با استارتاپ‌ها را از اصلی‌ترین مزیت‌های این شتابدهنده دانست:
«زمانی که روی یک تیم به طور مثال 2 میلیارد تومان سرمایهگذاری می‌کنیم تا دو برابر این مبلغ برای آن‌ها آورده غیرنقدی داریم زیرا در حوزه زیرساخت، پشتیبانی و ارائه خدمات به مشتری ید طولایی داریم و آن را در اختیار تیم‌های جذب شده قرار می‌دهیم.»
مدیراجرایی گرین تک در ادامه به بحث مدیریت منابع اشاره کرده و به دیجیاتو گفت:
«ما با بررسی‌هایی که انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که رشد یک استارتاپ در حوزه فنی و IT علاوه بر منابع مالی به منابع انسانی خوب نیز نیاز دارد از همین روی گرین کالج با هدف تربیت نیروی متخصص ایجاد شده است. در بحث تامین مالی نیز یک صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر نیز وجود دارد که گرین‌وب یکی از سهامداران اصلی آن بوده و با صندوق‌ها و VCهای دیگر نیز در ارتباط ست.»
از دیگر ویژگی‌هایی که گرین تک در اختیار دارد می‌توان به کارگزاری صادرات در این مجموعه اشاره کرد که در واقع زیرمجموعه سرزمین نوآوری گرین وب بوده و به تیم‌ها برای گسترش حوزه فعالیت خود در خارج از ایران کمک می‌کند. آن‌ها تنها کارگزاری حوزه IT در ایران بوده که با وجود سختی فعالیت در بازار خارج از ایران و دردسرهای تحریم، استارتاپهای دارای پتانسیل را در زمینه تحقیقات بازار، روندهای اجرایی و ثبت شرکت در کشور دیگر و ... راهنمایی و هدایت می‌کنند.
علاقمند به حوزه‌های انقلاب صنعتی چهارم
او در ادامه به حوزه‌های تخصصی مورد علاقه گرین تک اشاره کرد و گفت: «ما علاقمندیم تا روی قطب‌های اصلی انقلاب صنعتی چهارم سرمایهگذاری کنیم. از همین روی پذیرای تیم‌های فعال در حوزه‌های بلاکچین، امنیت، هوش مصنوعی، خدمات ابری، بازی و اینترنت اشیاء هستیم.»
به گفته سیادت در حال حاضر 8 استارتاپ در گرین تک فعال بوده که تعدادی از آن‌ها در مشهد و چند مورد هم در تهران فعالیت می‌کنند. برخی از این تیم‌ها اسپین‌آفی هستند و از دل مجموعه گرین‌وب متولد شده‌اند. تیم‌هایی که شاید انگیزه‌ای شدند برای شکل‌گیری سرزمین نوآوری گرین‌وب:
«شکل‌گیری چاپیروس براساس ایده یکی از نیروهای گرین‌وب بوده و در زمینه مدیریت چاپ و چاپخانه آنلاین فعالیت می‌کند. تیم امنیت نیز با توجه به نیاز بازار بزرگ شده و در حال تبدیل شدن به یک آزمایشگاه امنیت است. این مجموعه در آینده‌ای نزدیک به عنوان شرکتی مجزا ثبت خواهد شد. آراز، ایران جی پی یو، پشتیبان و فراکلود نیز در حوزه ابری فعال هستند.»
مدیراجرایی گرین تک در ادامه به متد سرزمین نوآوری گرین وب اشاره کرده و به دیجیاتو گفت: «پروژه‌های اصلی ما در راستای 6 محوری است که پیش از این بیان شد. از همین روی پروژه‌های اصلی را به ریزپروژه تبدیل کرده و تیم‌های کوچک را در این راستا جذب می‌کنیم. سپس با آموزش و سرمایهگذاری، پروژه‌های بزرگ را به بازار تحویل می‌دهیم.»
وضعیت سرمایهگذاری
آنطور که سیادت به دیجیاتو می‌گوید، این مجموعه تا کنون بیش از 15 میلیارد تومان روی تیم‌های مختلف سرمایهگذاری کرده است: «با وجود شبکه سرمایهگذاری در کنار گرین‌وب، میزان سرمایهگذاری ما روی تیم‌ها بین 5 تا 10 میلیارد تومان است. اگرچه در صورت توجیه شرکای اقتصادی امکان جذب سرمایه تا 20 میلیارد تومان هم وجود دارد.»
به گفته وی، درصد اصلی سهام تیم‌های اسپین‌آفی متعلق به این مجموعه است اما برای سایر تیم‌ها، در مرحله پیش بذری به بذری تا 15 درصد و در مرحله اولیه (early stage) تا 40 درصد از سهام تیم را دریافت می‌کنند. موضوعی که به اعتقاد سیادت، اصول درست این بازار است زیرا زمانی که احساس مالکیت از تیم اجرایی گرفته شود، انگیزه آن‌ها از بین می‌رود.
او در پاسخ به سوال دیجیاتو مبنی بر اینکه وضعیت سرمایهگذاری در اکوسیستم استارتاپی ایران را چطور می‌بیند، گفت: «یکی از پارامترهای مهم برای ثمره دادن استارتاپ‌ها، بستر و خاک مناسب است، چیزی که در ایران شاهد آن نیستیم. وضعیت سرمایهگذاری در ایران خوب نیست و همین موضوع فعالیت استارتاپی را پیچیده‌تر کرده است.»
به اعتقاد سیادت، سود اصلی برنامه‌های شتابدهی در ورود استارتاپ‌ها به بورس است اما این موضوع در ایران تبدیل به سد بزرگی شده است و هیچ استارتاپی هنوز موفق به عرضه اولیه نشده است. اگرچه گرین تک به عنوان یک شتابدهنده سازمانی، امید به موفقیت را افزایش و ریسک را به نصف کاهش می‌دهد.
مسیر موفقیت استارتاپ‌ها از تهران نمی‌گذرد
طی چند سال گذشته تصوری در میان جوانان باب شده است که برای موفقیت یک استارتاپ بایستی در تهران ساکن بود و الا شانس زیادی برای رشد و اسکیل‌آپ شدن وجود نخواهد داشت. این گفته‌ها از چه چیز نشات می‌گیرد؟
مدیراجرایی گرین تک در پاسخ به این سوال دیجیاتو گفت:
«در فعالیت استارتاپی هر چه شبکه‌سازی بیشتر شود، هم افزایی افزایش یافته و شانس موفقیت نیز بیشتر می‌شود. کارآفرینی، نوآوری و تکنولوژی نیز نیاز به شبکه‌سازی قوی دارند که وجود دانشگاه‌های بیشتر، نخبه‌ها و شریان اصلی اقتصادی در شهرهای بزرگ باعث ایجاد فرصت‌های بیشتر شده و درصد موفقیت را افزایش می‌دهد.»
به اعتقاد وی استارتاپهای حاضر در شهرستان خود را در مقایسه با تهرانی‌ها محدودتر می‌بییند. همچنین فاصله‌هایی که از منابع اصلی و جریان‌های اقتصادی کشور دارند، باعث می‌شود فرصت‌هایی را به طور ناخودآگاه از دست دهند. همچنین فرهنگ شهرستان‌ها و تکاپوی کمتر باعث شده تا اکوسیستم آی‌تی و استارتاپی به بلوغ و باور لازم نرسد.
اما آیا مسیر موفقیت تنها از تهران می‌گذرد؟ سیادت با این گفته کاملا مخالف است و اعتقاد دارد کرونا نیز در این زمینه تاثیر گذار بوده و با ساده‌سازی برقراری ارتباط باعث شده تا افراد ساکن در شهرستان‌ها نیز بتوانند شبکه‌سازی موفقی انجام دهند.
به گفته وی یکی از رسالت‌های سرزمین نوآوری گرین‌وب، اثبات این ادعا است که در حوزه استارتاپی و IT می‌توان در شهری غیر از تهران هم موفق شد:
«یکی از اهداف ما برای سال آینده تقویت افراد ساکن در شهرهای خراسان و سایر نقاط کشور است تا با برگزاری دوره شتابدهی آنلاین، از حضور استارتاپهای کوچک بهره‌مند شوند.»
به اعتقاد سیادت، مشهد با وجود پارک فاوا، کارخانه نوآوری، استارتاپهای موفق و فعال و ... این پتانسیل را داراست تا به رقیبی جدی برای تهران تبدیل شود.
او در ادامه نبود سرمایه‌گذار حرفه‌ای را اصلی‌ترین دلایل شکست استارتاپهای مشهدی دانست و گفت:
«با توجه به حضور صنایع مختلف در مشهد و بحث گردشگری، این شهر از پتانسیل اقتصادی بالایی برخوردار است که متاسفانه فضای اقتصادی شهر از اکوسیستم نوآوری فاصله دارد. این موضوع ناشی از ناتوانی سیاست کلی کشور بوده که نتوانسته این دو فضا را به هم نزدیک کند.»
اگرچه سیادت معتقد است دیر یا زود، سرمایه‌گذاران مجبور خواهند شد در این مسیر گام بردارند.
بحران مهاجرت
بخش دیگر گفتگوی دیجیاتو با مدیر اجرایی گرین تک به بحث مهاجرت اختصاص داشت. موضوعی که در حال حاضر شکل دیگری نیز به خود گرفته و برخی ترجیح می‌دهند به صورت دورکار با شرکت‌های خارجی همکاری کرده و درآمد دلاری داشته باشند. موضوعی که به اعتقاد سیادت، کمر نوآوری و کارآفرینی را در ایران شکسته است:
«در حال حاضر سرمایه عظیمی صرف تحصیل، اشتغال و آموزش افرادی می‌شود که پس از چند سال مهاجرت می‌کنند. همین موضوع باعث شده تا سرمایه‌گذار داخلی کمتر ریسک کند و به چالشی در حوزه کارآفرینی تبدیل شده است.»
او در پاسخ به سوال دیجیاتو مبنی بر اینکه در حال حاضر چالش مهاجرت نیروها از مشهد به تهران تا چه حد جدی است، گفت: «یک دوره‌ای با بحران مهاجرت نیرو به تهران رو به رو بودیم که حتی باعث زمین خوردن یکی از استارتاپهای مطرح مشهد شد. اما این چالش در حال حاضر کمرنگ‌تر شده است.»
سیادت راه‌اندازی دفاتر در مشهد توسط شرکت‌های تهرانی مثل بازار را یکی از تهدیدات جدیدی می‌داند که می‌تواند در بحث منابع انسانی، تیم‌های مشهدی را با چالش رو به رو کند.
اهمیت تیم
اهمیت ایده بیشتر است یا تیم؟ این سوال همواره در فضای استارتاپی مطرح می‌شود و مدیر اجرایی گرین تک اعتقاد دارد تجربه 2 ساله در این حوزه به آن‌ها آموخته که یک تیم خوب اهمیت بیشتری دارد:
«یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که در سرمایه‌گذاری‌ها به آن توجه می‌کنیم، کامل بودن نقش‌ها در یک تیم است تا همه کارآفرین نباشند. چنین تهدیدی بالاخص در بین تیم‌های حوزه IT بیشتر است. از همین روی تیم‌ها حداقل بایستی 3 نفره باشند و علاوه بر برنامه‌نویس، یک فرد مارکتینگ و اجرایی نیز با آن همراه باشد. اگر یک متخصص فنی نتواند 2 نفر دیگر را با خود همراه کند، قطعا در جذب سرمایه نیز موفق نخواهد بود. همین امر باعث می‌شود ارزش ایده کاهش یابد.»
به اعتقاد وی زمانی که روی یک تیم خوب سرمایهگذاری صورت گیرد، حتی اگر محصول با شکست مواجه شود می‌توان به سراغ یک محصول دیگر رفت.
سیادت در پاسخ به سوال دیجیاتو مبنی بر اینکه آیا تمرکز یک استارتاپ شهرستانی روی موضوعات همان منطقه می‌تواند ضامن موفقیت آن باشد، گفت: «یکی از ویژگی‌های اصلی استارتاپ، مقیاس‌پذیر بودن آن است. از همین روی تمرکز روی مسائل یک منطقه نمی‌تواند ایده مناسبی برای رسیدن به موفقیت باشد.»
از لزوم همکاری دولت تا تاثیرات طرح صیانت
سیادت در بخش دیگری از سخنان خود به اقدامات دولت قبل در زمینه زیرساخت‌ها اشاره کرد و گفت: «دولت قبل در زمینه توسعه زیرساخت فعالیت قابل قبولی داشت و شبکه‌های زیرساختی و ارتباطی کشور به خوبی توسعه داده شد. همچنین آن‌ها در حوزه IT با بخش خصوصی در تعامل بودند.»
او با بیان اینکه تسهیل بسترها برای فعالین اقتصادی وظیفه هر دولتی است ابراز امیدواری کرد در دولت جدید نیز این مسیر محکم‌تر از قبل ادامه یابد. موضوعی که با توجه به بازدید اخیر «عیسی زارع‌پور»، وزیر ارتباطات از پارک فاوای مشهد و توجه به فعالیت استارتاپی، دور از انتظار نیست.
پرسش پایانی گفتگوی دیجیاتو با مدیر اجرایی گرین تک به بحث طرح صیانت اختصاص داشت. موضوعی که طی چند ماه گذشته موجب نگرانی مردم و کارآفرینان در حوزه IT شده است. سیادت اعتقاد دارد با این طرح هیچ حمایتی از کسب‌وکارهای داخلی صورت نخواهد گرفت و در کنار چالش تحریم، مشکل دیگری را برای کسب‌وکارها ایجاد خواهد کرد و باعث افزایش مهاجرت افراد و خروج سرمایه‌ها از کشور می‌شود.
به نظر می‌رسد خودباوری حلقه مفقوده در رشد و موفقیت استارتاپهای فعال در شهرستان‌هاست. اما حضور شتابدهنده‌هایی مانند گرین تک در شهرستان‌ها، افزایش ارتباط سرمایه‌گذارها با استارتاپ‌ها بالاخص که با شیوع کرونا ارتباط‌گیری راحت‌تر از گذشته شده و توجه بیش از پیش دولت و وزارت ارتباطات در ارائه خدمات زیرساختی به کسب‌وکارهای فناوری محور می‌تواند آینده روشنی را برای اکوسیستم استارتاپی ایران رقم زده و به نوعی تمرکز زدایی از تهران صورت گیرد.
دیدگاه‌ها و نظرات خود را بنویسید
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.
بحث فناوری و مشهد میشه یاد مسیریاب نشان می افتم ، انصافا عالی کار کرده