اخترشناسان از کشف کهکشانی فاقد ماده تاریک خبر می‌دهند

گروهی از محققان می‌گویند کهکشانی دوردست را پیدا کرده‌اند که کاملا فاقد ماده تاریک است، یافته‎‌ای که می‌تواند درک ماده تاریک و شکل‌گیری کهکشان‌ها را متزلزل کند.

ماده تاریک، چیزی نامرئی است که کهکشان‌ها را مانند نوار کیهانی در درون یکدیگر می‌تاباند. به نظر می‌رسد کهکشان کوتوله هیچ‌ یک از موارد مرموز را که تصور می‌شود بیشتر ماده جهان را تشکیل می‌دهد، ندارد. این مسئله برای دانشمندان بسیار عجیب است.

اگرچه ما نمی‌توانیم مستقیما ماده تاریک را رصد کنیم (فیزیکدانان معتقدند که حدود 27% از کیهان را ماده تاریک تشکیل می‌دهد)، اما اثرات گرانشی آن قابل بررسی است. وقتی به کیهان نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که به نظر می‌رسد همه کهکشان‌ها دارای مقداری جرم اضافی هستند – طوری رفتار می‌کنند که انگار حاوی ماده‌ای بسیار بیشتر از موادی هستند که ما می‌توانیم تشخیص دهیم. اگرچه در مورد اخیر، تیمی از اخترفیزیکدانان تلاش کردند تا اثرات ماده تاریک را بر روی گاز درحال چرخش در یک کهکشان کوتوله دور مشاهده کنند، اما درنهایت دریافتند که ماده معمولی به تنهایی می‌تواند حرکت گاز را توضیح دهد. جایی برای ماده تاریک – تا نهایت دقتی که به خرج دادند – وجود نداشت. تحقیقات این تیم برای انتشار در مجله‌های ماهانه انجمن سلطنتی نجوم پذیرفته شده است.

«فیلیپو فراترنالی» اخترفیزیکدان دانشگاه «گرونینگن» در هلند و یکی از نویسندگان این مقاله گفت: «کهکشانی که این تیم مورد بررسی قرار داد، تنها با جرم قابل مشاهده‌اش می‌تواند به همه سوالات پاسخ دهد – که البته منطقی به نظر می‌رسد. با این تفاوت که عقیده ما در مورد حضور ماده تاریک به عنوان مولفه اصلی شکل‌گیری کهکشان زیر سوال می‌رود. مشکل از آنجا ناشی می‌شود که در سناریوی ما از شکل‌گیری کهکشان‌ها، ماده تاریک نقش اساسی دارد. اما در این مورد خاص، جایی برای ماده تاریک نبود.»

این کهکشان AGC 114905 نام دارد و تقریبا 250 میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد. این کهکشان فوق پراکنده است، به این معنا که ماده آن در فضای وسیعی پخش شده است. AGC 114905 تقریبا به اندازه کهکشان راه شیری است اما حدود 1000 برابر ستاره کمتر دارد. این تیم تحقیقاتی از یک تلسکوپ بسیار بزرگ در رصدخانه ملی برای بررسی چرخش گاز در کهکشان استفاده کردند.

این یافته‌ها، شبیه به یافته‌های کهکشان NGC1052-DF2 –کهکشان کوتوله دیگری است – که در سال 2018 عدم حضور ماده تاریک در آن نیز مورد بحث قرار گرفت.

تئوری به کار رفته در توضیح این مسئله، زاویه دید ماست. دانشمندان عقیده دارند زاویه مشاهده کهکشان باعث می‌شود ماده تاریک را به سختی بتوان مشاهده کرد.

در حال حاضر، تیم به بررسی دومین کهکشان فوق پراکنده دست زده تا ببیند آیا کهکشان دوم نیز فاقد ماده تاریک است یا خیر. اگر اینطور باشد، تحلیل تیم از کهکشان اول تقویت می‌شود. فراترنالی می‌گوید: « تیم ما انتظار داده‌های مشابه‌ای را دارد. با این‌حال، هرچه از ماده تاریک می‌آموزیم، بیشتر مرموز می‌شود.»