این ماهی روزی ۲۰ دندان از دست می‌دهد و دوباره آن‌ها را بر می‌گرداند!

اگر یک جا روی زمین باشد که نخواهید انگشت‌تان در آن گیر کند، آنجا قطعا دهان یک روغن‌ماهی دراز اقیانوس اطلس است. این ماهی ترسناک، که می‌تواند تا ۱٫۵ متر رشد کند و بیش از ۳۵ کیلوگرم وزن داشته باشد، چیزی حدود ۵۰۰ دندان سوزن‌مانند در آرواره‌های خود دارد و این دندان‌ها به قدری قوی هستند که می‌توانند سخت‌پوستان را نیز خرد کنند.

دندان‌های تیز بسیار به این شکارچی پنهان این توانایی را می‌دهند که هر چیزی را، از ماهی‌های مرکب لغزنده تا خرچنگ‌های زره‌پوش، مقهور خود کند. این که روغن‌ماهی دراز چگونه تیزی دندان‌های خود را حفظ می‌کند برای مدت‌های زیادی یک راز بود. اما یک مقاله که اخیرا در ژورنال Proceedings of the Royal Society B منتشر شده، ادعا می‌کند که روغن‌ماهی اقیانوس آرام دندان‌های خود را از طریق جایگزین کردن روزانه آن‌ها تیز و براق نگه می‌دارد. روغن‌ماهی دراز، روزانه ۲۰ دندان خود را جایگزین می‌کند. اگر شما بخواهید با این نرخ دندان‌های خود را جایگزین کنید، باید هر روز یکی از آن‌ها را از دست بدهید و دوباره در آورید.

اکثر چیزی که دانشمندان درباره جایگزین کردن دندان‌ها در ماهی‌ها می‌دانند به کوسه‌ها بر می‌گردد، که چندین ردیف دندان دارند که دائما بازیابی می‌شوند. ماهی‌های دیگری نیز با دندان‌های غیر معمولی وجود دارند. اما دندان‌های کوسه تفاوت‌هایی اساسی با اغلب ماهی‌ها دارند؛ به همین دلیل است که روغن‌ماهی‌های دراز می‌توانند به دانشمندان کمک کنند تا پدیده جایگزین کردن دندان را در ماهی‌ها بفهمند.

حدود ۲۰ درصد روغن‌ماهی‌های دراز اقیانوس آرام گوشت فلوئورسنت سبز یا آبی دارند، و دانشمندان از علت این موضوع مطمئن نیستند. گوشت این ماهی‌ها یک غذای دریایی خوب به شمار می‌رود و اگر کوبیده و سرخ شود مزه‌ای دلپذیر خواهد داشت. اما در غیر این صورت، یک غذای بسیار معمولی به شمار می‌آید. کارلی کوهن (Karly Cohen)، دانشجوی دکترای دانشگاه واشینگتن و یکی از نویسنده‌های این مقاله، می‌گوید دندان این ماهی‌ها شبیه بسیاری از ماهی‌های دیگر است، و این یکی از دلایلی است که «آن‌ها یک الگوی بسیار خوب برای مطالعه دندان ماهی‌ها به شمار می‌روند.»

برای تعیین فرکانس جایگزینی دندان توسط روغن‌ماهی‌های دراز، خانم کوهن و همکارانش ۲۰ روغن‌ماهی دراز را در آزمایشگاه‌های فرایدی هاربور در دانشگاه واشینگتن نگهداری و بررسی کردند که آن‌ها در بازه‌های چندین روزه چه تعداد دندان از دست می‌دهند و دوباره در می‌آورند. ماهی‌ها در یک محفظه آب دریا حاوی رنگ قرمز گذاشته می‌شدند تا دندان‌های آن‌ها به رنگ قرمز در آید، سپس به مدت ۱۰ روز به محفظه آب معمولی باز می‌گشتند. بعد از پایان روز دهم، ماهی‌ها در یک محفظه حاوی رنگ سبز قرار می‌گرفتند، سپس معدوم و بررسی می‌شدند. دندان‌هایی که از آغاز آزمایش باقی مانده بودند رنگ قرمز و سبز داشتند، در حالی که دندان‌های جدید تنها سبز بودند.

پس از جمع‌آوری و بررسی ۱۰ هزار دندان، دانشمندان قادر بودند که تعیین کنند روغن‌ماغی دراز با چه سرعتی دندان‌های خود را جایگزین می‌کند و کدام دندان‌ها بیشتر جایگزین می‌شوند.

امیلی کار (Emily Carr)، پژوهشگر کارشناسی دانشگاه فلوریدای جنوبی و نویسنده اصلی مقاله، مقاله می‌گوید «تعداد دندان‌هایی که جایگزین می‌شوند دیوانه‌وار است.» خانم کار، که تمام ۱۰ هزار دندان را خودش شمارش کرده است، متوجه شد که فرکانس جایگزینی در سرتاسر آرواره‌های روغن‌ماهی دراز یکسان نیست.

روغن‌ماهی دراز، مانند اکثر ماهی‌ها، دو دسته آرواره دارد: آرواده‌های دهان و آرواره‌های حلق. آرواره‌های دهان برای به دام انداختن و له کردن طعمه استفاده می‌شود، در حالی که آرواره‌های حلق، که داخل گلو قرار دارند، برای جویدن غذا و فرستادن آن به سمت معده به کار می روند. خانم کار و همکارانش در یافتند که دندان‌ها اغلب در بخش‌های داخلی‌تر دهان جایگزین می‌شوند؛ جایی که بیشتر عملیات جویدن و خرد کردن انجام می‌گیرد.

به گفته کوری اوانز (Kory Evans)، اکولوژیست ماهی‌ها در دانشگاه رایس هیوستون، نحوه جایگزینی دندان‌های روغن‌ماهی دراز به احتمال زیاد برای استراتژی شکار این ماهی حیاتی است. «هرچقدر دندان‌های یک روغن‌ماهی دراز کندتر باشند، نگه داشتن طعمه برای ماهی سخت‌تر خواهد بود. پس توانایی بیرون انداختن دندان و جایگزین کردن آن بسیار حیاتی است.» دکتر اوانز می‌گوید که برای این که یک روغن‌ماهی دراز موفق باشید «باید دندان‌های بسیار تیز داشته باشید که همگی بدون نقص هستند.»

این پژوهشگران همچنین در یافتند که همانند انسان‌ها، جایگزینی دندان در روغن‌ماهی‌های دراز موضوعی از پیش تعیین شده است؛ به این معنی که دندان‌ها با دندان‌هایی از همان نوع جایگزین می‌شوند و در طول زمان بزرگ‌تر نمی‌شوند.

خانم کوهن و همکارانش امیدوارند که پژوهش آن‌ها به دانشمندان کمک کند تا دنیای دندان‌های ماهی‌ها را رمزگشایی کنند و کارشان الهام‌بخش مطالعه روی گونه‌های بیشتری از ماهی‌ها شود. دکتر اوانز امیدوار است که پژوهشگران بعدی روی دهان ماهی کله گوسفندی پژوهش‌هایی را انجام دهند. او می‌گوید «آن‌ها دندان‌های عجیب، زشت و انسان‌مانند دارند و ما باید بدانیم که در آنجا چه می‌گذرد.»