تکنولوژی 5G چگونه می‌تواند زندگی مردم ایران و جهان را متحول کند؟

اینترنت قرار است تغییر کند؛ این جمله نه یک شعار تبلیغاتی برای یک شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنت است و نه یک ادعای اغراق آمیز که بخواهد تیتر جلب توجه کننده‌ای در رسانه‌ها باشد؛ بلکه واقعا قرار است اینترنت در تمام دنیا تغییر کند. گام‌های اولیه دگردیسی شبکه اینترنت در جهان برداشته شده و زمینه ساز این تغییرات بزرگ چیزی جز فناوری نسل پنجم یا همان 5G نیست؛ یک فناوری که تحول دیجیتال را در رسته‌های گوناگون رقم می‌زند و تحولی که با خود به همراه دارد بسیار اساسی‌تر از فاصله‌ای است که نسل چهارم 4G با سوم 3G داشت.

شبکه 5G می‌تواند در سال 2022 دنیای فناوری را در حوزه‌های مختلف از سبک زندگی گرفته تا فرهنگ رانندگی و تغذیه و بهداشت و حتی گیمینگ تحت تأثیر جدی قرار دهد. دامنه این تاثیرات از مدت‌ها پیش شروع شده اما با رشد آن در جهان، اثرات ملموس‌تری از آن دیده می‌شود. شبکه‌های 5G که از فرکانس‌های بسیار بالا نیز برخوردارند، ظرفیت افزایش سرعت‌های چند گیگابیتی را هم دارند که می‌تواند 100 برابر سریع‌تر ارتباط 4G کنونی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این سرعت بالاتر باعث صرفه جویی در زمان مردم و بسیاری از شرکت‌ها و ادارات و در نتیجه تسریع کارها خواهد شد، برخی آمارها حکایت از این دارند که سرعت بالای 5G می‌تواند ده‌ها ساعت وقت تلف شده را به کاربران بازگرداند. پیش‌بینی‌ها حکایت از این دارد سرعت شبکه بین وسایل هوشمند و اینترنت خانگی به مرور بیشتر هم خواهد شد.

یک تحول واقعا دیجیتال

همه چیز 5G رشد داشته است، از سرعت و پایداری بیشتر گرفته تا ضریب تاخیر کمتر که باعث می‌شود در فناوری‌هایی نظیر اینترنت اشیا بتواند کاربرد خود را به وضوح نشان دهد. قدرت این فناوری در حدی است که ماراتن راه‌اندازی آن در بین ابرقدرت‌های جهان از مدت‌ها پیش رخ داده است چرا که احتمالا در آینده نه چندان دور میلیاردها موبایل مجهز به این نسل در دست مشترکین اینترنت سیار قرار خواهد گرفت که به آنها سرویس‌هایی ارائه خواهد داد که کیفیت زندگی‌شان را دگرگون می‌سازد.

تجاری‌سازی 5G و مزایای حاصل از آن سبک زندگی را متحول کرده و کارشناسان از آن به عنوان «تحول دیجیتال» یاد می‌کنند و قطعا به «اقتصاد دیجیتال» نیز کمک شایانی خواهد کرد.

سرعت، کیفیت در یک زندگی متفاوت

سرعت دانلود بالاتر اولین ویژگی است که به ذهن هرکسی پس از شنیدن عبارت «یک نسل جدید از شبکه» خطور می‌کند. در کنار «سرعت دانلود بالاتر» می‌توان به سرعت آپلود سریع‌تر اشاره کرد و مساله استریم کردن بازی‌های آنلاین را نیز خیلی راحت‌تر می‌کند و بازی‌های مبتنی بر AR نیز قوی‌تر خواهند شد.

شاید فناوری 5G به کاربران موبایل جهت دانلود سریع‌تر یک فیلم 4K کمک کند اما هدف اصلی توسعه این شبکه چنین چیزی نیست. سرعت بالا، تاخیر پایین و برد بسیار گسترده‌تر 5G آن را برای استفاده در سلامت دیجیتال، خودروهای متصل، ایمن‌سازی جاده‌ها، هوشمندسازی شهر و... کاربردی ساخته است. اتفاقات خوبی در این زمینه در جهان رخ داده است که می‌توان به آنها اشاره کرد.

جهان پیشرفته با 5G

با نسل پنجم شبکه تلفن همراه، طیف جدیدی از انواع انتقال داده در دسترس قرار خواهد گرفت. اتصال بی‌سیم را همانند یک بزرگراه در نظر بگیرید که خطوط عبور و مرور بسیاری دارد. حال شبکه wifi یکی از آن خطوط معمولی است که در آن دستگاه‌های زیادی وجود داشته و باعث ترافیک شده‌اند، اما با استفاده از 5G می‌توانید خطوط ویژه‌ای در این بزرگراه بسازید و مشخص کنید چه دستگاه‌هایی اجازه رفت و آمد از این خطوط ویژه را دارند.

چنین چیزی به طور مثال می‌تواند به خودروهای متصل کمک کند تا علاوه بر دریافت لحظه‌ای داده‌های نقشه، هشدارهای آب‌وهوایی را دریافت کنند و در صورت وقوع حادثه با ارسال مکان دقیقه وقوع حادثه و ویدئو به امدادگران، آن‌ها را از شرایط لحظه‌ای خودروهای اطراف و سرنشینان درگیر حادثه آگاه سازند. همچنین به کمک این فناوری، سایر رانندگان از تخلف یک خودرو آگاه شده و می‌توانند تصمیم مناسبی اتخاذ کنند؛ به طور مثال با عبور یک خودرو از چراغ قرمز و اطلاع‌رسانی به سایر رانندگان، احتمال تصادف کاهش خواهد یافت. 

فنلاند یکی از نمونه‌های موفق استفاده از 5G برای هوشمندسازی جاده‌هاست. این کشور در سال 2017، یکی از جاده‌های به سمت قطب شمال را در حدود 10 کیلومتر به انواع حسگرها مجهز کرده است که به رانندگان کمک می‌کنند تا با مشکلاتی از جمله مه، یخبندان و دمای شدید مقابله کنند، کاری که در ایران نیز توسط همراه اول انجام شده و در ادامه بیشتر درباره آن توضیح خواهیم داد.

با توجه به رشد بدون توقف جمعیت در کره خاکی، هوشمندسازی شهرها یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. در این زمینه IoT حرف اول را زده و با کمک گرفتن از شبکه 5G با توجه به مزایای ذکر شده این شبکه، می‌توان از آن برای بهبود زندگی روزمره افراد استفاده کرد. به طور مثال سیستم‌های سطح شهر از سیگنال‌های بی‌سیم برای جمع‌آوری داده‌ها از اشیاهایی مانند پر شدن سطل‌های زباله، چراغ‌های روشنایی سطح شهر و احتمال ایراد فنی در برخی از آن‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس و تعداد مسافران منتظر برای افزایش یکی از خطوط و... استفاده کنند.

آمبولانس‌های متصل، نظارت از راه دور بر بیمار همچون استفاده از دستگاه‌های پوشیدنی یا ردیابی آن‌ها (موضوعی که در بحث شیوع کووید 19 بسیار کاربردی است)، انتقال پرونده‌های پزشکی بزرگ، معاینه بیمار با ارتباط ویدئویی با کیفیت برای آن‌ها که امکان مراجعه حضوری ندارند و ... از کاربردهای 5G برای تحول در صنعت پزشکی است.

همچنین این فناوری در آینده‌ای نزدیک می‌تواند به کمک افراد نابینا آمده تا با ارسال ویدئوهای با کیفیت و تاخیر پایین برای افراد راهنما، به فرد نابینا برای عبور و مرور روزانه کمک کند؛ به طور مثال Aira شرکتی است که به دنبال ارائه چنین خدماتی به مشتریان خود است.

مثال‌ها درباره کاربرد 5G در زندگی روزمره بسیار است و قطعا به مرور بر این موارد افزوده خواهد شد؛ آنچه که مسلم است در آینده‌ای نه چندان دور، زندگی انسان‌ها به کمک این شبکه بسیار متحول خواهد شد.

مسیر حرکت ایران در توسعه 5G

در ایران نیز اپراتورهای ارائه دهنده اینترنت از 5G عقب نماندند و الان بیشتر از یک سال است که این فناوری عملا وارد کشور شده است. «همراه اول لوکوموتیو پر قدرت مسیر حرکتی ایران دیجیتال است.» این صحبت‌های وزیر ارتباطات پیشین درباره اپراتور اول کشور است که اکنون در آستانه یک سالگی عرضه 5G در ایران قرار گرفته است. همراه اول سال گذشته برای اولین بار در مشهد از 5G رونمایی کرد و رکورد سرعت اینترنت در ایران را نیز جابجا کرد و توانست به رکورد سرعت ۳.۵ تا ۳.۹ گیگابیت بر ثانیه در شبکه 5G دست یابد.

مطالعات روی این فناوری از ۵ سال پیش شروع شد و پروژه‌هایی نیز مبتنی برای این فناوری در همراه اول در حال پیشروی است.

گیمینگ با 5G

همراه اول به بازی‌های واقعیت مجازی نیز پرداخته و یک پروژه مقدماتی از آن را در مراسم دهم اسفند ماه سال گذشته در تهران به نمایش گذاشت؛ پروژه‌ای که قرار است خیلی وسیع‌تر انجام شود و با تاخیر بسیار کم در حد چند میلی ثانیه، یک تجربه جدید را برای گیمرها رقم بزند. ترکیب 5G و واقعیت افزوده می‌تواند تجربه جذابی برای بازی‌های گیمینگ رقم بزند تا افراد هنگام بازی، تحرک داشته و با دوستان خود حتی از فاصله دور، به رقابت پرداخته و سرگرم شوند.

تله هلث نسل جدید

یک پزشک از راه‌دور و با کمک واقعیت افزوده و ربات می‌تواند بیماری را در اتاق عمل، جراحی کند. یا حتی این موضوع کاربرد آموزشی داشته و باقی پزشک‌ها این عمل را به کمک این دست فناوری‌ها و از راه دور مشاهده کنند.

با شیوع کرونا مساله سلامت و بهداشت از همیشه مهم‌تر شد و جهان امروز ما در زمینه سلامت الکترونیک پیشرفت‌هایی را حاصل کرد که شاید در حالت عادی مدت‌های مدیدی برای رسیدن به آن زمان لازم داشت.

این پیشرفت‌های سریع می‌تواند در بستر شبکه 5G به یک مرحله جدید برسند و دورا پزشکی (تله هلث) یا مراقبت از راه دور و حتی جراحی از راه دور را به ارمغان بیاورند. در واقع تله مدیسین به کارگیری تکنولوژی به منظور اعمال مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی از بیمارانی است که در نقاط دور از مرکز درمانی به سر می‌برند.

برقراری شبکه تله مدیسین در مناطق وسیع و با تراکم جمعیتی کم و نیز در مناطق کوهستانی و سخت‌گذر خصوصاً در هنگام حوادث غیر مترقبه بسیار ضروری خواهد بود؛ همراه اول در این زمینه نیز اقداماتی انجام داده و در تلکام امسال نیز از این محصول خود (ربات جراح که یکی از کاربردهای اصلی سلامت در 5G است) رونمایی کرد.

در همین نمایشگاه از سرویس‌هایی نظیر اعلام آب و هوا و لغزندگی جاده‌ها نیز رونمایی شد که با استفاده از اینترنت اشیا در برخی نقاط جغرافیایی کشور در حال پیاده سازی است و از آن به عنوان سرویس «جاده هوشمند» یاد می‌شود.

اتصال و پایش برخط کنتورهای خانگی و صنعتی و موضوع خودروهای خودران نیز از از دیگر پروژه‌هایی است که همراه اول در نظر دارد آنها را مبتنی بر سایر نسل‌های تلفن همراه راه‌اندازی کند و پس از بلوغ اکوسیستم این پروژه‌ها در کشور به، راه‌اندازی آن در نسل پنجم و ارائه سرویس‌های مختص این نسل در این کاربردها بپردازد.

در خلال این پروژه‌ها همراه اول توانسته با کمک شرکت‌های ایرانی به فناوری‌هایی نظیر پروژه MEC همراه اول دست پیدا کند که نه تنها پیش از این در ایران راه‌اندازی نشده بود بلکه در دنیا مسئله‌ای نوین و حایز اهمیت است که اپراتورهایی همچون AT&T و Verizon نیز در آمریکا بدان پرداخته‌اند.

ورود همراه اول به ارائه سرویس‌های آینده‌دار

پروژه «خودرو متصل» هم توسط مرکز تحقیق و توسعه همراه اول و در راستای ارتقای خدمات و راهکارهای دیجیتال و ورود به حوزه اینترنت اشیاء راهبری می شود هم در برنامه‌های این اپراتور قرار دارد. لازم به ذکر است مرکز تحقیق و توسعه همراه اول نیز در اخیرا اعلام کرده بود که پذیرنده نظرات و ایده‌های برتر در حوزه اینترنت نسل پنجم و فناوری‌های مرتبط به آن نظیر اینترنت اشیا و اتوماسیون رباتیک فرایند و هوش مصنوعی و... است.

با این تفاصیل به نظر می‌رسد که اپراتور همراه اول قصد دارد از تمامی پتانسیل‌ها و ابعاد این فناوری استفاده کند و آن را صرفا متمرکز بر سرعت بیشتر دانلود به کاربران معرفی نکند.