گزارش مرکز پژوهشی بتا: چرا باید PSPها به شبکه‌های اجتماعی و کاربران ایرانی آن اهمیت بدهند؟

مرکز پژوهشی بتا در پژوهشی تحقیقی و تحلیلی با نگاهی به داده‌های شبکه‌های اجتماعی اپلیکیشن‌های شرکت پی‌اس‌پی (PSP)، به بررسی حجم محتوای تولید شده در مورد اپلیکیشن‌های وابسته به این مجموعه‌ها پرداخته است. در این بررسی اپلیکیشن‌های آپ، تاپ، ایوا، ۷۲۴ و.. حضور دارند و هر یک در شبکه‌های اجتماعی مستقل، فعالیت‌های متنوعی دارند.

در این پژوهش سه بستر اصلی مورد بررسی، تلگرام، توییتر و اینستاگرام است که هر سه از نظر کاربران ایرانی مورد اهمیت هستند. بازه زمانی مورد بررسی در این پژوهش نیز از ابتدای فروردین سال 1400 تا فروردین 1401 عنوان شده است.

بیش از نیمی از جمعیت ایران در تلگرام فعال است

اولین شبکه اجتماعی و پیام رسانی که در این پژوهش مورد توجه و بررسی قرار گرفته، تلگرام است. بر اساس بررسی های مرکز پژوهشی بتا در سال 1400 تلگرام 49 میلیون کاربر ایرانی دارد. به عبارتی بیش از نیمی از جمعیت ایران از این پیام ­رسان اجتماعی استفاده می­کنند.

تعداد پست‌­های بستر تلگرام در مجموع بیش از 170 میلیارد نمایش را به خود اختصاص داده است. این آمار بیانگر محبوبیت و استفاده قابل توجه کاربران ایرانی از تلگرام است. اما این موضوع چرا برای شرکت‌های پی اس پی باید مهم باشد؟ دلیل این اهمیت تعاملی است که این شرکت‌ها از مسیر تلگرام با مشتریان خود پیدا می‌کنند.

بر اساس گزارش مرکز پژوهشی بتا، از بین شرکت‌های پی اس پی، در این بستر سه اپلیکیشن «تاپ»، «آپ»، «724» به ترتیب بیشترین تولید محتوا؛ «سان» و «پاس» به ترتیب کمترین تولید محتوا را به خود اختصاص داده‌اند.

توییتر، جایی برای تعامل بیشتر

توییتر، دومین شبکه اجتماعی است که مرکز پژوهشی بتا آن را در این روند مورد بررسی قرار داده ایت. این مرکز پژوهشی اعلام کرده که توییتر در ایران بیش از 3.2 میلیون کاربر دارد که در طول یک سال حدود 790 میلیون توییت منتشر می­‌کنند.

از این تعداد توییت 200 میلیون ریتوییت هم شکل گرفته است. همچنین بیش از 2.1 میلیارد لایک نسبت به توییت‌ها در روند تعاملی انجام می‌شود. این رسانه­ اجتماعی کاربران محدودتری از تلگرام دارد با این وجود تعداد پیام‌­­ها و لایک­‌های این رسانه­ اجتماعی با این تعداد کاربر نشانگر اهمیت داشتن این رسانه­ اجتماعی آن هم در روند کاری فعالان در اکوسیستم نوآوری است.

حالا باید دید پی اس پی ها در توییتر کجای کار ایستاده‌اند. در نمودار زیر، جدا از اینکه محتوا رویکرد مثبت داشته یا منفی و یا چقدر لایک دریافت کرده است، تنها حجم تولید محتوا در توییتر توسط مرکز پژوهشی بتا مورد بررسی قرار گرفته است.

در این بستر اپلیکیشن «آپ» با اختلاف دارای بیشترین میزان تولید محتوا بوده است. «پاس» و «سان» به ترتیب کمترین تولید محتوا را به خود اختصاص داده‌اند. سایر اپلیکیشن‌ها نیز به ترتیب «تاپ»، «ایوا»، «پی‌پاد»، «سکه»، «724» و «پات لایف» است.

تولید یک میلیارد محتوا سالانه در اینستاگرام

حالا نوبت به اینستاگرام رسیده. شبکه اجتماعی چند وجهی که جذابیت تصویری و متنی را همزمان برای کاربر خود ایجاد کرده است. مرکز پژوهشی بتا، اعلام کرده که 48 میلیون کاربر ایرانی در  این  شبکه در حال برقراری ارتباط و تعامل هستند. این عدد به این معنی است که در حقیقت بیش از نیمی از جمعیت جامعه ایران در اینستاگرام عضو هستند. 

نکته قابل توجه درباره اینستاگرام این است که کاربران این شبکه اجتماعی در طول یک سال بیش از یک میلیارد محتوا تولید می­‌کنند که در قیاس با شبکه اجتماعی تلگرام و توییتر رقم قابل توجهی است. بنابراین تحلیل این بستر تحلیل نزدیکتری به فضای عمومی جامعه است.

در این بستر اپلیکیشن «آپ» حدود دوبرابر اپ‌های «724» و «سکه» دارای تولید محتوا بوده و سه اپلیکیشن اول بستر اینستاگرام را به خود اختصاص داده است. مانند دو بستر قبلی «پاس» و «سان» کمترین تولید محتوا را به خود اختصاص داده‌اند. سایر اپلیکیشن‌ها نیز به ترتیب «ایوا»، «تاپ»، «پی‌پاد» و «پات‌لایف» می‌باشد.

اپلیکیشن‌های پرداخت کجا پررنگ‌تر شدند؟

بر اساس تحلیل نمودارها و آمارهایی که بتا منتشر کرده در نهایت به نظر می‌رسد «آپ» قوی‌تر از دیگر اپلیکیشن‌ها ظاهر شده است. آپ در هر دو بستر توییتر و ایسنتاگرام رتبه اول و در تلگرام رتبه دوم تولید محتوا را داشته است.

کمرنگ‌ترین اپلیکیشن‌ها اما «پاس» و «سان» بوده است که در هر دو بستر آخرین رتبه تولید محتوا را در بین کاربران داشته‌اند. در میان کاربران تلگرام و اینستاگرام 724 بیشتر از کاربران توییتر نسبت به سایر اپلیکیشن‌ها مورد توجه بوده؛ در اینستاگرام رتبه دوم و در تلگرام رتبه سوم نمودار را را به خود اختصاص دادند.

نگاهی به قدرت بازیگران PSP در شبکه‌های اجتماعی

بانگاهی به حضور آپ در شبکه‌های اجتماعی و حتی تبلیغات تلویزیونی و مطبوعات می‌توان اپلیکیشن آپ را یکی از فعال‌ترین اپ‌های پرداختی در کمپین‌های تبلیغاتی و تشویقی در صداوسیما، مطبوعات و نمایشگاه‌ها دانست.

اپلیکیشن آپ را که متعلق به شرکت آسان‌پرداخت پرشین است، خرید شارژ، کارت‌به‌کارت، بسته اینترنت، دریافت موجودی، خرید بلیت هواپیما، قطار و اتوبوس، رزرو هتل، پرداخت قبوض، پرداخت عوارض و خلافی خودرو، ثبت چک صیادی، سجام و احراز هویت، سفارش غذا، تالی و خدماتی از این دست در گروه خدمات آپ قرار دارند.

اپلیکیشن 724 شرکت پرداخت الکترونیک سامان، نیز سطح گسترده‌ای از خدمات متنوع را به کاربران ارائه می‌دهد، از جمله کارت‌به‌کارت، دریافت موجودی، خرید شارژ، خرید اینترنت، پرداخت قبوض، ثبت چک صیادی، خدمات بازار سرمایه همچون سجام و سهام عدالت، خدمات خودرو، خدمات سفر و گردشگری، اعتبارسنجی کاربران، خرید بیمه، فروش سیم‌کارت و ده‌ها خدمت دیگر.

اپلیکیشن ایوا هم متعلق به شرکت پرداخت الکترونیک سداد است. ایوا فعلاً نسخه وب ارائه نکرده، ولی برای کاربران اندرویدی از طریق مایکت، کافه‌بازار و گوگل‌پلی و برای کاربران آی‌اواس نیز به شکل مستقیم در دسترس است.

ایوا هم سرویس‌هایی همچون پرداخت قبض، کارت‌به‌کارت، خرید شارژ، موجودی کارت، خرید اینترنت، خرید بلیت مترو و اتوبوس درون‌شهری، ثبت چک صیادی، خرید بیمه، فروش سهام عدالت، خدمات گردشگری، خرید سیم‌کارت، خرید طرح ترافیک و پرداخت خلافی و مواردی از این دست را ارائه می‌دهد.

اپلیکیشن تاپ هم متعلق به شرکت تجارت الکترونیک پارسیان است. این اپ نیز تقریباً بیشتر خدمات و سرویس‌هایی را که سایر رقبا ارائه می‌دهند، عرضه می‌کند. از جمله خدمات خودرو که خود شامل پنج زیرسرویس عوارض آزادراهی، بیمه بدنه تک‌سفره آزادراهی، جریمه و خلافی خودرو، طرح ترافیک و پارک حاشیه‌ای می‌شود.

علاوه بر این، سرویس کارت‌به‌کارت، بسته اینترنت، شارژ، دریافت موجودی، پرداخت قبض، خرید بلیت اتوبوس، هواپیما و قطار، هتلینگ و تور، بلیت اماکن گردشگری، بازارچه صنایع دستی، سامانه چک صیاد، سامانه سجام، کارت هدیه، بیمه، بازار سرمایه و چندین سرویس دیگر نیز از سرویس‌های متنوعی است که تاپ ارائه می‌دهد.

با گذر از چهار اپلیکیشنی که بیشترین حضور و نقش‌آفرینی را در شبکه‌های اجتماعی داشته‌اند، نگاهی گذرا به اپلیکیشن‌های کمتر دیده شده که در شبکه‌های اجتماعی هم خیلی حضور پررنگی ندارند جالب است.

یکی از این پلیکیشن‌ها، سکه است. این اپ متعلق به شرکت به‌پرداخت ملت است. این اپ امکانات و خدماتی تقریبا مشابه با دیگر اپ‌های این حوزه ارائه می‌دهد. پی‌پاد هم که از آن به‌عنوان اپلیکیشن بانک پاسارگاد یاد می‌شود، اپلیکیشن شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد است.

شرکت کارت اعتباری ایران‌کیش نیز نسبت به رقبای قدیم‌تر خود ورودی تقریبا با تاخیر به بازار اپلیکیشن‌های موبایلی داشته و به نظر می‌رسد این تأخیر در ورود را سعی کرده با رویکرد متفاوتی که داشته، پوشش دهد که این رویکرد در نام اپلیکیشن پات‌لایف نیز به چشم می‌خورد.

اپلیکیشن پرداخت موبایلی پاس هم متعلق به شرکت پرداخت الکترونیک سپهر است، این اپلیکیشن از همان ابتدا تکلیفش را با کاربر مشخص کرده و چهار خدمت اصلی‌ که به کاربر نمایش می‌دهد، عبارت‌اند از: خرید شارژ، پرداخت قبض، کارت‌به‌کارت و بسته اینترنت.

پرداخت نوین نیز در سال‌های گذشته حضور پررنگی به شکل مستقیم در حوزه اپلیکیشن‌های موبایلی نداشته است؛ هرچند نامش در گذشته با هف‌هشتاد در حوزه پرداخت‌های موبایلی گره خورده بود و سهم مهمی را در تراکنش‌های موبایلی داشت. حالا بعد از جدایی تراکنش‌های هف‌هشتاد از پرداخت نوین، این شرکت حضورش در حوزه پرداخت‌های موبایلی را خیلی بی‌سروصدا ادامه داده است.

شبکه‌های اجتماعی، جایی برای برنده شدن صنعت پرداخت؟

صنعت psp یکی از پرچالش‌ترین و البته در عین حال جذاب‌ترین بخش‌های فین‌تک است. این حوزه به طور جدی در زندگی روزمرده مردم جاری شده و کاربران برای رفع و البته پاسخ به نیازهای حداقلی خود در روند پرداخت ناگزیر به استفاده از این خدمات هستند.

حالا در این بین حضور در شبکه‌های اجتماعی هم به شناخت بهتر این اپلیکیشن‌ها توسط مردم کمک خواهد کرد. شناخت اهمیت شبکه‌های اجتماعی و همچنین اثرگذاری آن بر روند زندگی روزمره کاربران در این بین اهمیت قابل توجهی دارد که مدیران و تصمیم‌گیران صنعت psp هم نباید از آن غافل باشند.