مقایسه عرضه خودرو در بورس نسبت به فروش در سامانه یکپارچه وزارت صمت

خرید خودرو از بورس کالا یکی از روش های پیشنهادی جهت سامان دادن به قیمت ها در بازار آزاد است که به تازگی به مرحله اجرا رسیده است ولی این راهکار موافقان و مخالفان خاص خود را دارد که در ادامه برخی از نظرات ضد و نقیض ایشان را در مقایسه با دو روش عرضه خودرو در بازار مرور خواهیم کرد.

دیدگاه موافق: عرضه خودرو در بورس کالا باعث شفافیت و بازگشت اعتماد می شود

زمانی که خودرو در بورس عرضه می شود، قیمت‌ها در بستری شفاف و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند. به این ترتیب، امکان خرید ماشین در بورس کالا برای مردم با قیمت مصوب، فراهم است. علاوه بر این، قیمت های نجومی تعیین شده در بازار آزاد برای خودروها هم تا حد زیادی کنترل می‌شود.

یعقوب رضازاده، نماینده مردم سلماس در مجلس شورای اسلامی با توجه به زیان انباشته 117 هزار میلیارد تومانی خودروسازان که ناشی از سیاست ‌‌گذاری‌های نادرست دولت بوده، در خصوص عرضه خودرو در بورس که می‌تواند مانع از تداوم زیان‌ دهی خودروسازان شود، اظهار داشت: «بازار سیاه دلالی در حوزه خودرو که موجب رانت و دخل و تصرف‌های بیجا بوده، موجب شده از خودرو به عنوان یک کالای سرمایه‌ای استفاده شود. بر همین اساس در شرایط فعلی اختصاص خودرو به افراد بدون خودرو که تاکنون در طرح‌های فروش خودروسازان ثبت‌ نام نکرده‌اند و جلوگیری از فعالیت‌های دلالی ضرورت دارد که عرضه در بورس به واسطه اعمال شرط اختصاص یک خودرو به یک کد ملی به خوبی این امکان را فراهم ساخته است.»

در شیوه فروش و عرضه در بورس که در ماه‌های اخیر برای محصولات خودروسازان از جمله تولیدکنندگان خصوصی اجرایی شده، روند عرضه و فروش خودرو بهبود یافته است، در ادامه افزود: «ورود کارشناسانه‌تر نسبت به این شیوه فروش وضعیت را بیش از پیش بهبود می‌بخشد.

از طرف دیگر، عرضه خودرو در بورس موجب توقف زیان‌دهی خودروسازان می‌شود و خودرو به دست متقاضیان واقعی می‌رسد.

رضازاده در پایان در مقایسه شیوه خرید خودرو از بورس و فروش از طریق سامانه یکپارچه فروش که با اختلالات فنی در سامانه و تحمیل تعهدات بر خودروسازان فراتر از توان تولید به واسطه اختصاص خودرو به رزروی‌ها همراه بود و موجب نارضایتی مصرف کنندگان شد، خاطرنشان کرد: «عرضه خودرو در بورس نسبت به فروش در سامانه یکپارچه فروش راهکار مناسب‌تری است، ضمن این که اعتماد از دست رفته مردم به بازار بورس را نیز جبران می‌کند.»

دیدگاه مخالف: بورس کالا، راه ارزانی قیمت خودرو نیست

دولت با دخالت های خود در بازار و قیمت گذاری خودرو باعث ایجاد اختلاف قابل توجه قیمت های درب کارخانه و بازار آزاد شده است. از سال 99 چندین بار صحبت عرضه خودرو در بورس کالا مطرح شد و هر بار این مسئله بدون نتیجه فراموش می‌شد. بسیاری از خریداران فعلی خودرو در سیستم قرعه کشی مصرف کننده نیستند بلکه به دنبال استفاده از اختلاف قیمت بازار و درب کارخانه هستند و بررسی ها نشان می دهد خودروهایی که بیشترین اختلاف قیمت را دارند بیشترین تقاضا در قرعه کشی ها نیز برای همان ها ثبت می شود.

ماجرای ورود خودرو به بورس از جمله مسائلی بود که هربار با مطرح شدن آن واکنش‌ها متفاوتی را به دنبال داشت. برخی‌ها معتقد بودند بورس محلی امن برای عرضه خودرو است اما از سوی دیگر عده‌ای بر این باور بودند که عرضه خودرو به بورس تنها چالش‌های تازه‌ای فراهم خواهد کرد و نتیجه مثبتی در بازار نخواهد داشت.

پیمان حدادی، رئیس اداره نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار در صفحه شخصی خود در فضای مجازی، نوشت: با اتحاد فعالان و ارکان بازار سرمایه و تلاش مدیران بورس کالا، سرانجام خودرو در بورس کالا معامله شد. به نفع خریدار و فروشنده. توسعه اقتصاد کشور از مسیر توسعه بورس‌ها خواهد بود.

در ادامه اخبار استارت عرضه خودرو در بورس کالا برخی سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی موضوع عرضه دو محصول گروه صنعتی ایران‌خودرو (پژو ۲۰۶ تیپ۲ و پژو پارس) را اعلام کردند. در این رابطه امید قالیباف گفت: گروه صنعتی ایران‌خودرو پیشنهاد کرده است که در گام بعدی، دو محصول پژو ۲۰۶ تیپ ۲ و پژو پارس وارد بورس کالا شوند؛ این موضوع بایستی مورد بررسی و موافقت وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گیرد. بنابراین این موضوع فعلا تنها پیشنهاد گروه صنعتی ایران‌خودرو مطرح است.

مرتضی مصطفوی، کارشناس بازار خودرو معتقد است: «من معتقدم چنین طرح‌هایی نمی‌تواند به نفع مصرف‌ کنندگان باشد. برای بررسی کامل این مسئله باید بدانیم تا زمانیکه بازار انحصاری است و با دید سرمایه‌ای به آن نگاه می‌شود هیچگاه مصرف‌ کننده با طرح‌های این چنینی سود نمی‌کند.

وی ادامه داد: بازار خودرو انحصاری بوده، رقابتی در آن وجود ندارد و امیدی هم به کاهش قیمت نیست بنابراین در چنین شرایطی قدرت در دست عرضه‌ کننده خواهد بود نه متقاضیان.

این کارشناس بازار خودرو افزود: من از ابتدا معتقد بودم که عرضه خودرو در بورس منجربه شفافیت نخواهد شد. چرا که تجربه سال‌های اخیر ثابت کرده است که در بازار بورس هم به راحتی قیمت ‌سازی و حباب‌ سازی می‌شود و رانت اطلاعاتی در این بازار زیاد است»

وی در پایان تاکید کرد: «ماهیت بازار بورس ایران با ماهیت خودرو متفاوت است. خودرو یک کالای مصرفی بوده و بورس کالا ماهیت واسطه‌ای و نیمه تمام شده دارد. چون ماهیت متفاوتی دارند پس این مکانیزم منجربه کاهش قیمت خودرو نخواهد شد. واقعیت این است که اقتصاد ایران دلاری بوده و هرگاه در بازار خودرو قیمت‌ها کاهشی باشد تنها دلیل آن کاهش قیمت دلار خواهد بود. طرح‌های مختلف منجربه کاهش قیمت خودرو نخواهد شد چراکه حرف اول در اقتصاد را دلار می‌زند.»