امروز در فضا: گذر کاوشگر بین‌ المللی ICE از هسته دنباله‌‌دار

در ۱۱ سپتامبر ۱۹۸۵، کاوشگر بین‌المللی دنباله‌دار یا به‌اختصار ICE، تبدیل به اولین فضاپیمایی شد که از کنار یک دنباله‌دار عبور می‌کرد.

ماموریت اصلی

این کاوشگر که در ابتدا به‌عنوان کاوشگر بین‌المللی خورشید- زمین (ISEE3) در سال ۱۹۷۸ به فضا پرتاب شد، تلاش مشترک ناسا، سازمان تحقیقات فضایی اروپا و آژانس فضایی اروپا بود.

هدف این برنامه مطالعه آب و هوای فضا و تعامل بین میدان مغناطیسی زمین و بادهای خورشیدی بود. پس از اینکه ماموریت اصلی فضاپیما به‌پایان رسید، ناسا تصمیم گرفت که این فضاپیما را راهی ماموریتی جدید کند.

اهداف جدید

بازیافت فضاپیمایی که ماموریت اصلی خود را به‌ پایان رسانده، بسیار به‌صرفه است. زیرا این فضاپیماها مراحل طراحی، ساخت و پرتاب را که گران‌ترین بخش هر ماموریتی محسوب می‌شوند، به‌پایان رسانده‌اند.

زمانی که ISEE3 آخرین ماه‌های ماموریت خود را به‌ پایان می‌رساند، ناسا در حال بررسی یک سری پیشنهادات برای ارسال فضاپیمایی به دنباله‌دار هالی بود.

با توجه به هزینه‌های سرسام‌آور سایر برنامه‌های ناسا، از جمله شاتل فضایی و فلسفه کاهش هزینه‌های دولت در آن زمان، امکان طراحی یک ماموریت اختصاصی برای دنباله‌دار هالی امکان‌پذیر نبود، اما هنوز گزینه‌های دیگری روی میز بود.

تیمی به رهبری «رابرت فارکهار»، ایده هدایت ISEE3 را به سمت یک دنباله‌دار، با استفاده از مانور فضایی و صرفه‌جویی در مصرف سوخت را داد.

با وجود اینکه باتری ISEE3 از بین رفته بود، اما بیشتر ابزارهای آن هنوز کار می‌کردند و عمر مفید زیادی در آن باقی مانده بود. این فضاپیما مجهز به دوربین و آشکارساز غبار نبود، اما هنوز می‌توانست اندازه‌گیری‌های مفیدی از محیط اطراف یک دنباله‌دار انجام دهد.

پرواز به‌سوی دنباله‌دارها

با توجه به نزدیکی فضاپیمای ISEE3 به زمین، ارسال آن به دنباله‌دار هالی غیرممکن بود. اما ماموریت دیگری برای رسیدن به هدف نزدیک‌تر شناسایی شد. این ماموریت به دنباله‌دار 21P/Giacobini–Zinner در ماه اکتبر توسط ناسا تایید شد و فضاپیما با نام ICE یا کاوشگر بین‌المللی دنباله‌دار نامگذاری شد.

با نزدیکی ICE به هدف، ترس برخورد باد و غبار و طوفان‌های شهابی دنباله‌دار افزایش می‌یافت. این کاوشگر به‌دلیل اینکه به‌طور اختصاصی برای یک دنباله‌دار طراحی نشده بود، هیچ حفاظی در برابر این خطرات نداشت. شانس موفقیت تنها ۵۰ درصد اعلام شده بود.

در نهایت دنباله‌دار در زمان پرواز و نزدیکی فضاپیما، کمتر از آنچه تصور می‌شد غبارآلود بود و ماموریت موفقیت‌آمیز به اتمام رسید. اندازه‌گیری‌های ICE به دانشمندان اطلاعاتی را داد که برای تنظیم دقیق طرح‌هایشان در آن زمان نیاز داشتند تا برنامه‌هایشان را برای رویارویی آینده با هالی تغییر دهند.

این فضاپیما توانست ۶ ماه پس از ماموریت خود، با فاصله دوری از کنار دنباله‌دار هالی نیز پرواز کند.

سرنوشت ICE

برای مدتی سیگنالی از این فضاپیما دریافت نشد تا اینکه در سال ۱۹۹۸ ناسا آن را کاوشگری مرده اعلام کرد. اما ۱۶ سال پس از سرگردانی در فضا و بی‌خبری، دانشمندان خبر از نزدیکی این فضاپیما به مدار زمین دادند.

با وجود اینکه ناسا در فکر احیای دوباره این کاوشگر بود، اما به‌علت تمام شدن مخازن سوخت کاوشگر، از استفاده دوباره از آن صرف نظر کرد‌.

اکنون بعید به‌نظر می‌رسد دوباره خبری از ICE شود. کسی از مدار جدیدی که در آن درحال حرکت است، خبری ندارد. اما ICE همچنان یک ماموریت بسیار موفق و فراتر از انتظارات بود.