تغییرات اقلیمی نقش مهمی در کاهش کیفیت آب آشامیدنی دارد

موج هوای گرم، خشکسالی، سیلاب‌ها و آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای که این روزها میان اخبار شاهد آنها هستیم همگی عواقب تغییرات اقلیمی رو به رشد کره زمین هستند که مطابق نام خود در حال ایجاد تغییر در اقلیم و محیط زندگی ما و سایر جانداران هستند، پدیده‌ای که اکنون به گفته دانشمندان حتی کیفیت آب آشامیدنی را هم بی‌نصیب نگذاشته است.

یکی از مثال‌های موجود از تاثیر تغییرات اقلیمی بر آب آشامیدنی، حوزه آبریز رابود در ناحیه هارتس است که بزرگ‌ترین ذخیره آبی آلمان محسوب می‌شود (تصویر پایین) و آب آشامیدنی حدود 1 میلیون نفر از آن تامین می‌شود.

دوره‌های خشکسالی در سال‌های 2015 تا 2020 شدیدا به جمعیت درخت‌های این ناحیه شرقی آلمان لطمه زدند و در نتیجه انگل‌هایی نظیر سوسک‌های پوسته‌نشین بیش از پیش تکثیر شدند و ازدیاد جمعیت آنها در مقابل به روند مرگ درختان سرعت بخشید.

به گفته پروفسور «مایکل رادز» آب‌شناس مرکز تحقیقات زیست‌محیطی هلمولتز (UFZ)، حوزه آبریز رابود که به شکل ویژه بیشتر از درختان خانواده مخروطیان و صنوبرها تشکیل شده، در طول 4 سال اخیر  بیش از 50 درصد پوشش جنگلی خود را از دست داده است و روند مذکور نه تنها با سرعت و شدت ادامه دارد بلکه می‌تواند برای ذخیره آبی منطقه هم عواقب ناگواری در پی داشته باشد.

مطالعات دانشمندان در خصوص تاثیر تغییرات اقلیمی بر آب آشامیدنی

گفتنی است که جنگل‌ها نقشی کلیدی را در چرخه آب ایفا می‌کنند. آنها به عنوان فیلتر عمل می‌کنند و مواد مغذی را از ساختار آب جدا می‌کنند، روندی که برای افزایش کیفیت آب آشامیدنی حائز اهمیت است.

به گفته دکتر «کارستن رینک» یکی از محققان حاضر در این مطالعات، هر چه این مواد مغذی (نظیر ترکیبات نیتروژنی و فسفری) موجود در آب کمتر باشند، آب مذکور نیز برای تصفیه و آشامیدن مناسب‌تر خواهد بود. فقدان این مواد مغذی همچنین تشکیل جلبک در آب را دشوار می‌سازد، در نتیجه فرایند تصفیه آب نیز مقرون به صرفه‌تر و آسان‌تر خواهد بود.

در نتیجه مدیریت مواد مغذی حوزه‌های آبریز از اهمیت بالایی برخوردار است. محققان UFZ در ادامه به بررسی بیشتر تاثیر جنگل‌زدایی ناشی از تغییرات اقلیمی، در کیفیت منابع آبی پرداختند. آنها داده‌های محیطی بیش از یک دهه را وارد شبیه‌ساز مطالعاتی خود کردند تا به شکل تخمینی دریابند تاثیرات ناشی از تغییرات اقلیمی روی توازن مواد مغذی موجود در حوزه‌ آبریز به چه صورت است.

خروجی این مرحله سپس در یک شبیه‌ساز زیست‌بوم مورد پردازش قرار گرفت و بدین ترتیب سناریوهای مختلف جنگل‌زدایی و تاثیرشان روی کیفیت آب آشامیدنی تا سال 2035 ایجاد شدند.

در ادامه شبیه‌سازی مشخص کرد اگر میزان جنگل‌زدایی منطقه طبق انتظارات به میزان 80 درصد برسد، ترکیبات فسفری و نیتروژنی موجود در آب آن منطقه نیز ظرف مدت 15 سال تا بیش از 120 درصد افزایش خواهند یافت.

این امر در ادامه میزان دیاتوم (نوعی جلبک) را تا 80 درصد و میزان رشد جلبک سبز در ذخایر آبی سد را تا 200 درصد افزایش خواهد داد. نتایج مذکور به وضوح نشان می‌دهند که مدیریت مواد مغذی حوزه‌های آبی تا چه اندازه دارای اهمیت است.

این در حالی است که اکنون اگر قرار باشد تا این مواد مغذی کاهش داده شوند، مقدار حذف شده از آنان در چرخه طبیعی باید بیشتر از مقادیر مدیریت شده پیشین باشد و ترمیم جنگل‌ها نیز باید از طریق کاشت درخت‌هایی صورت گیرد که مقاومت بیشتری در برابر خشکسالی دارند.

البته موردی که دانشمندان بیش از هر چیزی روی آن تاکید دارند، نظارت گسترده و مستمر زیست‌محیطی است.

در پایان گفتنی است که این مطالعات و نتایجش می‌توانند در خصوص سایر حوزه‌های آبریز که از زیست‌بوم مشابهی برخوردار هستند هم مصداق داشته باشد. همچنین اکنون دانشمندان می‌دانند که جنگل‌زدایی به عنوان تاثیر غیر مستقیم تغییرات اقلیمی، در مقایسه با تاثیرات مستقیم آن، اثر آشکارتری روی ذخایر آبی و کیفیت آب آشامیدنی خواهد داشت.