اولین خورشیدگرفتگی جزئی قرن جدید در سراسر ایران قابل رویت است

حوالی ظهر روز سه‌شنبه ۳ آبان ۱۴۰۱ تمام ساکنین کشور ایران می‌توانند از دیدن یک خورشید گرفتگی جزئی لذت ببرند. خورشید گرفتگی جزئی به پدیده‌ای اطلاق می‌شود که در آن ماه بخشی از (و نه تمام) قرص خورشید را می‌پوشاند و صحنه‌ بسیار جذابی را به وجود می‌آورد.

ساکنین شمال غربی ایران اولین افراد این کشور خواهند بود که از ساعت ۱۳:۲۸ گرفت جزئی را رصد می‌کنند و این خورشید گرفتگی تا ساعت ۱۶:۱۶ دقیقه ادامه خواهد داشت به طوری که ساکنان نواحی جنوب شرقی هم می‌توانند با کمی تاخیر نسبت به مناطق شمالی این گرفت را مشاهده کنند.

پایتخت‌نشین‌ها نیز از ساعت ۱۳:۴۱ تا ۱۶:۰۸ می‌توانند این پدیده را ببینند و ساعت ۱۴:۵۸ دقیقه اوج گرفت در تهران با پوشیده شدن حدود ۵۵ درصد از خورشید قابل مشاهده است. بیشترین گرفت قابل مشاهده در ایران نیز در نواحی شمالی استان خراسان شمالی و با ۶۱ درصد گرفتگی خورشید قابل رویت است. کمترین گرفتگی هم در پسابندر سیستان و بلوچستان با ۴۰ درصد گرفتگی است.

در گرفت جزئی ماه فقط جلوی بخشی از خورشید را می‌گیرد و آن‌ را کامل نمی‌پوشاند. این وضعیتی است که روز سه‌شنبه در شرق اروپا و غرب آسیا، از جمله ایران قابل رویت خواهد بود. این پدیده‌ را هم با تلسکوپ و هم با چشم غیرمسلح می‌توان دید. در لحظات اوج این گرفت، ماه قسمت‌هایی از قرص خورشید را خواهد پوشاند و اگر دقت بالایی داشته باشید، در شهرهایی که میزان گرفت بیشتر باشد می‌توانید ممکن بتوانید کم سو شدن نور خورشید را حس کنید. البته که به هیچ وجه نباید توقع تاریک شدن کامل آسمان را داشت.

این نکته‌ مهم را باید در نظر داشته باشید که برای رصد خورشید گرفتگی حتما باید موارد ایمنی را رعایت کنید چرا که در غیر این صورت صدمات جبران ناپذیری به چشم‌تان وارد می‌شود و حتی ممکن است بینایی خود را از دست بدهید. برای مشاهد‌ه‌ خورشید گرفتگی استفاده از فیلترهای مخصوص الزامی است. فیلترهایی شبیه به عینک که با تهیه‌ آن‌ها با خیال راحت می‌توانید از دیدن گرفت لذت ببرید. اگر به چنین ابزاری دسترسی نداشتید، استفاده از فیلتر جوشکاری نمره‌ ۱۴ یا دو عدد فیلتر جوشکاری نمره‌ ۷ هم می‌تواند نیاز شما را برآورده کند.

در صورتی که برای رصد خورشید گرفتگی از تلسکوپ یا دوربین دوچشمی استفاده می‌کنید، اطمینان حاصل کنید که فیلتر خورشیدی سوراخ نیست و از نصب درست آن برای روی دهانه‌ تلسکوپ یا دوربین خود مطمئن شوید. اگر هنگام رصد خورشید گرفتگی به دلیل ضربه یا باد این فیلتر از روی دهانه‌ تلسکوپ یا دوربین بیفتد، دیدن خورشید بدون فیلتر از پشت تلسکوپ حتی برای کسری از ثانیه موجب نابینایی دائمی می‌شود.

در صورتی که موفق به تهیه‌ فیلتر نشدید، روش‌های جالب دیگری هم برای دیدن خورشید گرفتگی وجود دارد. به طور مثال می‌توانید از روی سایه‌ شاخ و برگ درختان و آن‌ نواحی که روزنه‌ نور روی زمین افتاده، انبوهی از هلال‌های خورشید را ببینید. یا می‌تواند یک سبد را زیر نور خورشید بگیرید و همانند همان اتفاقی که با شاخ و برگ‌ها میفتد، سایه‌ای که بوسیله‌ سوراخ‌های سبد روی زمین می‌افتد، کسوف را مشاهده کنید. همچنین می‌توان با استفاده از یک آینه‌ گرد، نور خورشید را روی دیوار اتاق بازتاب داد و بدون نگرانی آن را نگاه کرد.