مهم‌ترین رخدادهای علمی سال 2022 در حوزه نجوم و فضا

2022 سالی پر از همکاری‌ها بین صنایع و کشورهای مختلف بود که حاصل آن مأموریت‌های فضایی تاریخ‌ساز و موفقیت‌های باورنکردنی بود.

این مشارکت‌ها شامل پرتاب و کالیبراسیون قوی‌ترین تلسکوپ فضایی جهان و تصویری از سیاه‌چاله ابرپرجرمی که در مرکز کهکشان راه‌شیری قرار دارد، می‌شد.

سه تلاش برای پرتاب موفقیت‌آمیز موشک بزرگ ناسا به ماه نیز نشان داد که صنایع موشکی حوزه فضا همچنان سخت و پیچیده است.

در این مطلب می‌توانید درباره مهم‌ترین رویدادها و لحظات سال در حوزه نجوم و فضا بیشتر بخوانید.

دانشمندان شواهدی مبنی‌بر وجود اقیانوس در زیر پوسته یخی میماس یافتند

شاید عموم مردم قمر میماس زحل را به‌دلیل شباهت چشمگیرش به ستاره مرگ در مجموعه جنگ ستارگان می‌شناسند.

طبق تحقیقات جدیدی که در مجله علوم ستاره‌ای ایکاروز در سال ۲۰۲۲ انجام شد، دانشمندان به‌طور غیرمنتظره‌ای نشانه‌هایی را از وجود اقیانوسی در زیر پوسته یخی این قمر پیدا کردند.

اگرچه این مطالعه به علتی قطعی دست نیافت، اما شواهد قانع‌کننده‌‌‌ای وجود دارد که بر این امر دلالت دارند‌. نکته جالب این است که میماس فاقد هر شکاف یا سوراخی است. می‌دانیم که انجماد آب، حجم آن را افزایش می‌دهد و فشاری که به سطح اطراف وارد می‌کند باید باعث شکسته‌شدن یخ سطحی قمر شود.

با توجه به اطلاعاتی که فضاپیمای کاسینی در اختیار ما قرار داده‌، میماس ممکن است به‌جای اقیانوس زیر‌سطحی، تنها دارای کشیدگی هسته باشد. برای رسیدن‌ به نتیجه نهایی باید منتظر مطالعات بیشتر یا حتی کاوشگری رباتیک ماند.

ستاره‌شناسان اولین عکس از سیاه‌چاله عظیم راه‌شیری را ثبت کردند

تا سه سال پیش، هر تصویری از یک سیاه‌چاله صرفاً تفسیر یک هنرمند یا مدل کامپیوتری بود.
این اجرام به‌جای سطح، دارای افق رویداد هستند؛ نقطه‌ای بی‌بازگشت که فرار از گرانش در آن غیرممکن است.

تلسکوپ افق رویداد، یا ایوِنت هورایزن در مه ۲۰۲۲ از سایه سیاه‌چاله عظیم و پرجرمی که به قوس اِی* یا *Sagittarius A معروف است، تصویری تهیه کرده‌ است. برای ایجاد این تصویر صدها دانشمند از هشتاد مؤسسه در سراسر جهان، به جمع‌آوری و پردازش قطعات داده‌ها پرداختند‌. عکس‌برداری از سیاه‌چاله قوس اِی*کار ساده‌ای نبود.

البته این تصویر، اولین تصویر از سیاه‌چاله نیست‌‌؛ تصویر اول در سال ۲۰۱۹ و از سیاه‌چاله مسیه ۸۷ به‌ثبت رسید، اما نشان داد که تصویر سال ۲۰۱۹ تنها یک اتفاق نبود.

ساختار دونات شکلی که در این عکس دیده می‌شود، به‌خوبی با پیش‌بینی‌های حاصل از حرکت ستارگان و ابرهای گازی در اطراف مرکز کهکشان راه‌شیری مطابقت دارد.

گرفتن‌ عکس از یک سیاه‌چاله شاهکاری منحصربه‌فرد است و دانشمندان با حمایت مالی بنیاد ملی علوم و سایر گروه‌ها، قصد دارند فناوری خود را ارتقا دهند تا تصویر را به‌شدت واضح‌تر کنند.

تلسکوپ فضایی جیمز وب اولین تصاویر تمام‌رنگی خود را ارائه کرد

قدرتمندترین رصدخانه بشر در فضا، اواخر ژانویه به نقطه لاگرانژی۲ رسید و سپر خورشیدی پیچیده‌اش را که به‌اندازه یک زمین تنیس است، باز کرد. سپس مهندسان کالیبره‌سازی آن را آغاز کردند تا در عرض شش ماه تلسکوپ جیمز وب آماده رصد باشد.

اولین تصویر تمام‌رنگی پیچیده‌ترین‌ رصدخانه استقرار‌یافته در فضا،۱۲ ژوئیه ۲۰۲۲ مصادف با ۲۱ تیر‌ماه منتشر شد. این تصویر جزئیات باورنکردنی و واضح از مناطق ستاره‌زایی، مرگ ستاره‌ها، سیارات و ادغام کهکشان‌ها را ارائه می‌کرد.

اخترشناسان پیش‌بینی می‌کنند این تلسکوپ که نتیجه همکاری بین ناسا، آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی کانادا است، عصر طلایی را در درک ما از کیهان ایجاد کند و عکس‌های فوری مناطقی از فضا، با فاصله میلیاردها سال نوری از ما ارائه کند.

چین ساخت ایستگاه فضایی جدید را به پایان رساند

چین آخرین قطعه از ایستگاه فضایی خود را در ماه اکتبر ۲۰۲۲ و در مأموریتی به نام شنژو- ۱۵ به فضا پرتاب کرد تا ساخت آزمایشگاه مداری‌اش در زمین را به پایان برساند.

این ایستگاه مکانی برای انجام تحقیقات در زمینه گرانش میکرو خواهد بود؛ دقیقاً مانند ایستگاه فضایی بین‌المللی. این ایستگاه فضایی که تیانگونگ به‌معنای «کاخ بهشتی» نامیده می‌شود، گام بزرگ دیگری برای برنامه فضایی سرنشین‌دار چین است.

به‌نظر می‌رسد که چین رقیب جدید ایالات متحده در کشف فضا و اهداف مرتبط با ماه است.
ایستگاه فضایی چین می‌تواند بین ۱۰ تا ۱۵ سال به این کشور خدمت‌رسانی کند. این مسئله از آن جهت اهمیت پیدا می‌کند که ایستگاه فضایی بین‌المللی احتمالاً ظرف چند سال آینده بازنشسته خواهد شد.

موشک غول‌پیکر اس‌ال‌اس ناسا به کره ماه پرتاب شد

نوامبر 2022، موشکی به بلندی مجسمه آزادی با نام اس‌ال‌اس، سرانجام اولین سفر خود را در فضا آغاز کرد و ایالات متحده را به ماه بازگرداند.

این موشک، کپسول فضایی اوریون را به سمت ماه پرتاب کرد. مأموریت بدون سرنشین آرتمیس ۱، فضاپیمای اوریون را برای رسیدن به مدار ماه، آزمایش خواهد کرد تا اطمینان حاصل شود که می‌تواند به‌شکل ایمن انسان را به ماه برساند و بازگرداند یا خیر.

پرتاب اس‌ال‌اس سرآغازی بر مأموریت آرتمیس بود و پرتاب آن با مشکلات متعددی که به‌وجود آمد، تأخیر زیادی ایجاد کرد. در سرتاسر پاییز، تاریخ شروع مأموریت به عقب رانده‌ شد و با مشکلات مکانیکی، نشت سوخت هیدروژن مایع و طوفان‌ها مواجه شد. اما چالش واقعی این رویداد، قطعاً ورود مجدد آن به زمین خواهد بود.

ساخت بزرگ‌ترین تلسکوپ رادیویی دنیا (SKA) آغاز شد

احداث بزرگ‌ترین تلسکوپ رادیویی دنیا با نام «آرایه کیلومتر مربعی» (SKA) در سال ۲۰۲۲ رسماً در استرالیا آغاز شد.

ساخت این تلسکوپ رادیویی یکی از بزرگ‌ترین تلاش‌های علمی تاریخ بشر خواهد بود.
اهداف علمی این پروژه درست مثل ابعاد آن بسیار عظیم‌ هستند. SKA قرار است درباره شکل‌گیری سیارات تحقیق کند و به‌دنبال نشانه‌های حیات بیگانه بگردد. نقشه‌برداری از تار کیهانی ماده تاریک و رشد کهکشان‌ها در رشته‌های گسترده در جهان نیز از دیگر ویژگی‌های آن خواهد بود.

این تلسکوپ با بیش از ۱۳۰ هزار آنتن می‌تواند میلیاردها سال به عقب برگردد و در دورترین اجرام کیهانی به‌دنبال حیات و پاسخ دیگر پرسش‌های دانشمندان باشد. آرایه دیگر این تلسکوپ در آفریقای جنوبی ساخته می‌شود.