مشکلات اینترنت و بحران مهاجرت باعث تعطیلی استارتاپ ابری «فندق» شد

«سکوی ابری فندق» تا تیرماه امسال فعالیت خود را به‌طور کامل متوقف می‌کند. فندق اولین سکوی ابری عمومی ایران بود که تکنولوژی زیرساختی PaaS را در قالبی کاملاً ساده پیاده‌سازی کرد و حالا به گفته مدیرعامل این سکوی ابری، «سورنا سرآبادانی»، به‌دلیل بحران حاکم در زیرساخت‌های اینترنت، تحریم و بحران مهاجرت گسترده نیروی انسانی متخصص تعطیل خواهد شد.

به گزارش دیجیاتو، سورنا و سروش سرآبادانی این سکوی ابری را در اواخر سال ۱۳۹۶ به‌صورت خصوصی و در اواسط سال ۱۳۹۷ به‌صورت عمومی رونمایی کردند. دستاورد فندق در طول 5 سال فعالیت، بیش از 300 مشتری فعال بود که انواع خدمات این سرویس را دریافت می‌کردند. همچنین باید گفت 10هزار اپلیکیشن فعال نیز از خدمات فندق طی 5 سال فعالیت خود استفاده کرده‌اند.

از مشکلات زیرساختی تا بحران نیروی انسانی

سورنا سرآبادانی، مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار «فندق» در پاسخ به پرسش دیجیاتو مبنی بر اینکه چرا این پلتفرم درحال تعطیلی است، با اشاره به اینکه این تعطیلی دلایل گسترده‌ای از مشکلات زیرساختی تا بحران نیروی انسانی دارد، گفت: «سیل عظیم مهاجرت‌ها، چالش دسترسی به نیروی انسانی متخصص را به بحران تبدیل کرده است. از سویی دیگر، مشکلات مربوط به اینترنت و حتی دسترسی به دیتاسنترهای خارجی از دلایل اساسی این تعطیلی هستند.»

سرآبادانی با توضیح اینکه مشکلات دسترسی به اینترنت در چند ماه اخیر تشدید شده است، به نداشتن سرور در ایران هم اشاره کرد و گفت: «با وجود تلاش‌های قابل‌توجه نتوانستیم به سرور داخلی دسترسی داشته باشیم. دلیل اصلی هم به کیفیت نامناسب خدمات در مقایسه با سرویسی که ارائه می‌شود، برمی‌گردد.»

او با تأکید بر اینکه برخی ویژگی‌های مورد‌نیاز سکو روی دیتاسنترهای داخلی اصلاً در دسترس نیستند، گفت: «این موضوع درحالی است که برخی دیتاسنترها برای تکمیل سبد محصولات خود درخواست همکاری با «فندق» را بیان می‌کردند. این درخواست در پی ارائه نیازها از طرف «فندق» درنهایت با گذشت چندین ماه، جواب قانع‌‌‌کننده‌ای برای شکل‌گیری همکاری ارائه نمی‌دادند.»

سرآبادانی با تأکید بر اینکه عدم پاسخگویی و امکان ارائه خدمات از سمت دیتاسنتر ایرانی منجر شد تا از دیتاسنترهای خارجی استفاده کنیم، گفت: «حداقل موضوعی که در دیتاسنترهای خارجی موردتوجه قرار می‌گیرد، ارائه خدمات و پاسخگویی است. این درحالی است که در دیتاسنترهای داخلی اصلاً امنیت و شفافیت کافی وجود ندارد.»

به گفته او، از آنجایی که شفافیت و ارائه خدمات شفاف شعار اصلی ما بود، امکان ارائه خدمات با دیتاسنترهای داخلی ممکن نبود.

مدیرعامل «فندق» با تأکید بر اینکه تلاش این پلتفرم ارائه خدمات باکیفیت، شفاف و در‌عین‌حال به‌صرفه بوده است، گفت: «ارائه این خدمات به‌دلیل مشکلات اقتصادی، نوسانات ارز و تحریم‌ها به‌طور جدی با چالش مواجه شده و تصمیم نهایی توقف فعالیت فندق شد.»

به گفته سرآبادانی، از آنجایی که کیفیت «فندق» به‌دلیل تمامی این مشکلات کاهش پیدا کرد، تصمیم به تعطیلی فندق گرفته شد.

سرآبادانی با تأکید بر اهمیت حفظ اعتماد کاربران این سکو، گفت: «قصد نداشتیم به‌دلیل کاهش کیفیت خدمات اعتماد کاربران خود را از دست بدهیم. ایده ما برای راه‌اندازی فندق، صرفاً مبتنی بر پول‌ نبوده است. سکوی ابری عمومی پیش از فندق در ایران، به‌غیر‌از ابر کلاود وجود نداشت که قبل از آغاز به کار فندق ارائه خدمات خود را متوقف کرد؛ هرچند محصول ابر کلاود هم به‌طور کامل با فندق متفاوت بود.»

دومینوی بحران و تعطیلی اجتناب‌ناپذیر

او در پاسخ به این پرسش که چه می‌شد کرد که فندق به این مرحله نرسد، گفت: «همه مسائلی که پیش از این بیان شد، مخصوصاً مسائل اقتصادی، اثرگذاری قابل‌توجهی روی تعطیلی فندق داشتند. ما تمامی دیتاسنترها از اصفهان، مشهد تا تهران را آزمایش کردیم و با هیچ‌کدام امکان دریافت خدمات بدون نقص وجود نداشت. درنهایت ما در فندق ناگزیر به همکاری با دیتاسنترهای خارجی بودیم.»

به گفته سرآبادانی، این مشکل حتی برای جذب VC هم وجود داشته است و هیچ‌کس علاقه‌مند به هزینه در حوزه های‌تک نیست. او باور دارد سرمایه‌گذاران به‌دنبال سرمایه‌گذاری روی کسب‌وکاری هستند که خیلی زود نتیجه دهد و به مرحله سود برسد.

او همچنین با اشاره به سازوکار غیرمتمرکز و یکپارچه در حوزه آموزش نیروی انسانی متخصص گفت: «همین موضوع هم منجر به مشکلاتی در پیدا‌کردن نیروی انسانی متخصص برای فندق شد و ضربه‌ای جدی به ما زد. برخی متخصصیت قصد مهاجرت داشتند و متخصصینی هم که همچنان حضور دارند، هزینه بالایی برای فعالیت دریافت می‌کردند.»

آینده مشتریان فندق

او با توضیح اینکه یکی از موضوعاتی که از ابتدای فعالیت تا امروز برای فندق بسیار جذاب بود، هزینه بسیار بسیار پایین تبلیغات بوده است، گفت: «کل هزینه پرداختی برای تبلیغات فندق در پنج سال گذشته بین 1 تا 2 میلیون تومان بوده است. ما حتی تا به امروز حتی یک ریال هم از جایی اعتبار دریافت نکردیم و تبلیغات هم به‌شکل دهان به دهان و براساس اعتماد کاربران به فندق بود.»

سرآبادانی با نام‌بردن از برخی مشتریان بزرگ این سکوی ابری گفت: «ما به مشتریان زیادی همچون پی‌پینگ، تویین، ژاکت، آستین، اناردونی و مواردی از این دست داشتیم، اما برای حفظ امنیت و جلوگیری از حمله به سایت هیچ‌وقت روی سایت اعلام نشدند.»

او در پاسخ به اینکه مشتریان فندق بعد از تعطیلی این سکو ابری چه شرایطی خواهند داشت و تکلیفشان چیست، اعلام کرد ایمیلی به کاربران فندق اعلام شده است تا سه ماه فرصت برای پیدا‌کردن میزبانی دیگر زمان داده می‌شود و درنهایت تیرماه تمامی سرورها خاموش می‌شوند و فندق کار خود را برای همیشه تعطیل می‌کند، گفت: «ما همواره در پاسخ به نگرانی کاربران خود تأکید کردیم که ما قصد رفتن و پایان کار نداریم. واقعیت این است که ما اصلاً چنین قصدی نداشتیم و درنهایت هم سه ماه طول خواهد کشید تا فعالیت خود را متوقف کنیم.»

تمام تیم فندق مهاجرت کردند

به گفته سرآبادانی، تیم متخصص فندق که همگی بعد از مشکلات پیش‌آمده، به کشورهای مختلف مهاجرت کرده‌اند، در طول فعالیت خود همه تلاششان را کرده‌اند که هیچ اختلالی شکل نگیرد و کاربران دچار چالش نشوند. اما حالا به جایی رسیدیم که بهتر است از تجربه این 5 سال فعالیت برای تولید محصولی دیگر استفاد کنیم.

خداحافظی با سکویی که نمی‌خواست تعطیل شود

هرچند سکوی «فندق» در طول پنج سال فعالیت خود هزینه تبلیغات نداشته است، اما اعتماد کاربران به این سکوی ابری منجر به افزایش تعداد کاربران آن شد. کاربران فندق صرفاً در ایران نبودند و در کاربرانی از اتریش، هلند، مجارستان از خدمات فندق در این پنج سال فعالیت استفاده کردند.

بحران نیروی انسانی، دسترسی به اینترنت باکیفیت و پایدار و چالش‌های حاصل از تحریم‌های مالی بین‌المللی نه‌تنها کسب‌وکارها را دچار چالش می‌کنند که بدون هیچ تعارفی آن‌ها را تعطیل می‌کنند. تیم فندق براساس اطلاعاتی که مدیرعامل آن در اختیار دیجیاتو قرار داده، نه‌تنها همه این چالش‌ها را تجربه کرده است، بلکه درحال‌حاضر حتی یک نفر از تیم فنی آن در ایران حضور ندارند و به‌دلیل مشکلات متفاوت مهاجرت کرده‌اند.