معاون یکپارچه سازی شبکه ملی اطلاعات: یک میلیون و هشتصد هزار دلار صرف خرید 10 دامنه‌ سطح بالا شد

در نشست نخست رویداد «نام‌های دامنه فارسی؛ اینترنت برای همه»، معاون مدیرکل یکپارچه‌سازی شبکه ملی اطلاعات اعلام کرد حدود 10 دامنه سطح بالا (new GTLD) از آیکان با مبلغ هر کدام 180 هزار دلار گرفته شده که بازار موفقی هم ندارند. به گفته او از این دامنه‌ها می‌توان به دامنه‌های با نام فارسی مثل دات نوروز و دات پارس که فعلا تائید شده نیز اشاره کرد. این دامنه‌ها توسط بخش خصوصی خریداری شده است.

نشست نخست رویداد «نام‌های دامنه فارسی؛ اینترنت برای همه»، تحت عنوان مفاهیم پایه اینترنت برای سیاست‌گذاران، سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری نام‌های دامنه، با حضور مشاور وزیر ارتباطات در امور راهبری بین‌الملل، معاون مدیرکل یکپارچه‌سازی شبکه ملی اطلاعات و سرپرست مرکز ایرنیک برگزار شد.

«بهروز عباس‌زاده» معاون مدیرکل یکپارچه‌سازی شبکه ملی اطلاعات با تأکید بر مناسب نبودن بازار دامنه سطح بالای عمومی جدید (new GTLD)  به خرید امتیاز این دامنه‌ها اشاره کرد و گفت: «امتیاز حدود 10 دامنه فارسی از آیکان با مبلغ هر کدام 180 هزار دلار گرفتند، ولی بازار موفقی نداشتند.»

معاون مدیرکل یکپارچه‌سازی شبکه ملی اطلاعات همچنین گفت: «این دامنه‌ها در دست شرکت‌های خصوصی است.»

عباس‌زاده با یادآوری مشکلات مربوط به تحریم‌ها درباره روند ثبت این دامنه‌ها گفت: «ثبت این دامنه‌ها به‌دلیل تحریم‌ها مستقیماً از سوی جمهوری اسلامی ایران نبوده است. دامنه‌های دات نوروز و دات پارس تأیید شده و اکنون استفاده می‌شود. فرایند تأیید بقیه دامنه‌های درخواست‌شده نیز درحال طی‌شدن است.»

عباس‌زاده همچنین درباره رتبه دامنه دات آی‌آر، گفت: «در گذشته رتبه دامنه دات آی‌آر بالای 20 بود، اما با افزایش قیمت ارز، استقبال از دامنه دات آی‌آر بیشتر شد و به رتبه سوم رسید و درحال‌حاضر این دامنه در رتبه نهم است.»

معاون مدیرکل یکپارچه‌سازی شبکه ملی اطلاعات، به محدودیت دامنه‌های سطح بالای عمومی (GTLD) مانند org. یا com. تا پیش از سال 2010 اشاره کرد و گفت: «به‌منظور افزایش GTLD از ایران هم درخواست چندین New GTLD مانند دات نوروز، دات پارس، دات پرشین گلف و دات حلال در نهادهای بین‌المللی ثبت شده است.»

ثبت دامنه به زبان فارسی آغاز شده است

«امین صادقی»، سرپرست مرکز ایرنیک، اعلام کرد مرکز ثبت دامنه سال 1373 مجوز فعالیت خود را از آیکان دریافت کرده است: «این مرکز از سال 1380 به‌صورت رسمی با حدود 200 دامنه مشغول به کار شد. درحال‌حاضر حدود یک میلیون و 800 هزار دامنه رجیستر شده‌اند.»

او همچنین درباره رتبه ایرنیک نیز گفت: «در میان ۲۴۶ CCTLD (دامنه سطح بالای کد کشوری) رتبه ایرینیک از لحاظ تعداد دامنه‌های ثبت‌شده بین ۲۰ تا ۳۰ است.»

به گفته صادقی، دامنه‌های دات آی‌آر به افراد حقیقی، حقوقی و دولتی اختصاص پیدا کرده است.

سرپرست مرکز ایرنیک درباره میزان واگذاری تعداد دامنه از سمت ایرینیک گفت: «تقریباً یک میلیون و ۲۰۰ هزار دامنه به افراد حقیقی و مابقی که حدود ۸۰۰ هزار عدد است، به افراد حقوقی واگذار شده. حدود ۲۰۰ دامنه از میان ۸۰۰ هزار دامنه افراد حقوقی به ارگان‌های دولتی اختصاص پیدا کرده است.»

او درباره مجوزهای ثبت دامنه به‌صورت فارسی گفت: «چندین سال است که مرکز ثبت دامنه مجوز پسوند دات ایران به‌صورت فارسی را دریافت کرده و این دامنه به‌صورت آزمایشی در سه مرحله در اختیار ارگان‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی و افراد حقیقی قرار گرفته است.»

به گفته صادقی، چالش‌هایی دراین‌باره وجود دارد: «مثل اینکه ما به‌صورت فارسی آدرس را در مرورگر تایپ می‌کنیم و قرار است به زبان کامپیوتر تبدیل شود. علاوه‌بر‌این، مشابهت با زبان‌های مختلف نیز مشکلاتی ایجاد کرده است.»

مجوزهای جزیره‌ای و عدم رضایت فعالان آی‌تی

صادقی به چالش‌های مرکز ثبت دامنه دات آی‌آر هم اشاره کرد و گفت: «اهمیت دامنه به‌عنوان یک دارایی برای کاربران ایرانی درحال بیشترشدن است. این درحالی است که همچنان مشکلاتی درزمینه قانون‌گذاری مرکزی داریم.»

صادقی به ابلاغ گام‌به‌گام یکسری مقررات به مرکز ثبت دامنه اشاره کرد و گفت: «مثلاً دامنه‌هایی که اسامی آن‌ها دارای کلمات مربوط به منابع طبیعی یا مراکز تاریخی است، برای ثبت باید از نهاد دیگری مجوز بگیرند. این مجوز‌دادن‌های جزیره‌ای باعث شده ما مغضوب فعالان حوزه آی‌تی شویم و روال کاری ما دشوار شده است.»

به گفته او، در دو سال گذشته، مرکز ثبت دامنه درحال تعویض زیرسیستم‌ها و بهبود فرایندها و به‌روز‌رسانی آن‌ها با شیوه‌های نوین است.

او همچنین گفت: «در راستای پیگیری‌های مرکز ثبت دامنه در شش ماه گذشته، سیستم احراز هویت بر پایه اس‌ام‌اس راه‌اندازی شده است. دستور شورای عالی فضای مجازی نیز می‌گوید هر فرد دارای دامنه باید داخل ایران احراز هویت شود تا شکایت‌های افرادی که مدعی دو دامنه هستند، کمتر شود.»

ضرورت تدوین شیوه‌نامه مدون

صادقی تأکید کرد تجربه مرکز ثبت دامنه باعث شده است تا این نهاد سیاست‌گذاری مرکزی را برای دات ایران مطالبه کند: «باید شیوه‌نامه‌ای وجود داشته باشد که مرکز ثبت دامنه دات آی‌آر کمتر وارد چالش‌های مربوطه شود. مشخص نیست اگر درحال‌حاضر کسی دامنه کلاسیک و انگلیسی یک نهاد را دارد، این حق را دارد که دامنه همان نهاد به فارسی و با دات ایران را داشته باشد؟»

او به ضرورت تدوین این شیوه‌نامه اشاره کرد و گفت: «اگر این شیوه‌نامه تهیه شود و به مرکز ثبت دامنه ارائه گردد، می‌توانیم خدمت‌رسانی را راحت‌تر و با چالش‌ کمتری تجربه کنیم. از سوی دیگر، یکی از چالش‌های دامنه فارسی این است که در این دامنه‌ها چیزی به نام فاصله وجود ندارد و نوشتار دامنه به‌گونه‌ای است که کلمات به یکدیگر چسبیده می‌شوند و شاید این موضوع برای کاربران دشوار باشد.»

آیا ایران در تصمیم‌گیری‌های آیکان نقش‌آفرینی خواهد کرد؟

ادامه این نشست با توضیحات «حسین میرزاپور»، مشاور وزیر ارتباطات در امور راهبری بین‌الملل، درباره نهادهای بین‌المللی تصمیم‌گیر در حوزه حکمرانی اینترنت پیش رفت.

میرزاپور درباره نهادهای بین‌المللی تصمیم‌گیر این حوزه گفت: «اتحادیه جهانی مخابرات قبل از سازمان ملل تشکیل شده و مبنای شکل‌گیری آن فنی بوده است. ایران از اولین اعضای تشکیل‌دهنده این اتحادیه بوده. این تشکیلات کاملاً از حکمرانی اینترنت جا مانده و آیکان کاملاً موازی با این نهاد در کالیفرنیا تأسیس شده است.»

به باور او، بالاخره نام دولت ایالات‌متحده آمریکا در این میان مطرح است و پلتفرم‌های جهان‌شمول مسائلی دارند که از دولت‌ها جدی‌تر شده است. پلتفرم‌های جهان‌شمول هم حکمرانان آینده هستند.

میرزاپور با اشاره به اینکه بازنده بزرگ در این موضوع اروپاست، گفت: «مسئله دنیا این است که می‌خواهند در حکمرانی اینترنت شریک باشند، اما آیکان وزن کشورها را رعایت نمی‌کند.»

میرزاپور با تأکید بر اهمیت پیدا‌کردن نقش ایران در این بازی گفت: «باید دید آیا می‌خواهیم مانند اروپایی‌‌ها در کنفرانس‌ها و نشست‌ها حرف‌های دانشگاهی بزنیم یا تصمیم داریم وارد بده‌‌بستان در تصمیم‌گیری‌های آیکان شویم؟ در کشور ما جواب این سؤال مشخص نیست.»