پژوهشی جدید: سیستم ایمنی بدن فضانوردان در فضا ضعیف می‌شود

دانشمندان در پژوهشی، با بررسی 14 فضانورد که طولانی‌مدت در ایستگاه فضایی بین‌المللی زندگی کرده بودند، دریافته‌اند که چه مکانیزمی باعث افت توان سیستم ایمنی بدن در فضا می‌شود. این تحقیق نشان می‌دهد که چرا فضانوردان بیشتر از بقیه در معرض عفونت قرار دارند و مقاومتشان در برابر عوامل بیماری‌زا کاهش می‌یابد.

گروهی از پژوهشگران سازمان فضایی کانادا و ناسا به رهبری محققی از دانشگاه اتاوای کانادا، ابراز ژن در گلبول‌های سفید خون فضانوردان را پیش از رفتن به فضا، در حین حضور در ایستگاه و پس از بازگشت به زمین بررسی کردند. آن‌ها متوجه شدند که ابراز ژن در گلبول‌های سفید به‌محض رسیدن به فضا به‌طرز چشمگیری کاهش می‌یابد و به یک‌سوم سطح عادی روی زمین می‌رسد.

این افت قابل‌توجه در همان چند روز نخست حضور در فضا رخ می‌دهد و در طول مأموریت ثابت می‌ماند. بااین‌حال، زمانی که فضانوردان به زمین برمی‌گردند، این سطح هم دوباره به‌تدریج افزایش می‌یابد و پس از یک ماه به مقدار عادی بازمی‌گردد.

عملکرد گلبول‌های سفید در بدن فضانوردان تغییر می‌کند

«گای ترودل» که از نویسندگان این مقاله و متخصص بیمارستان اتاوا است، می‌گوید: «گلبول‌های سفید خون نسبت به محیط فضا خیلی حساس‌ هستند. آن‌ها آنجا به‌جای عملکردهای مخصوص ایمنی، شروع به محافظت از کارکردهای سلولی می‌کنند و نقش‌های مراقبتی را بر عهده می‌گیرند. ما تا قبل از این مقاله از این اختلال در عملکرد سیستم ایمنی آگاه بودیم، اما مکانیزم‌های آن را نمی‌شناختیم.»

این تغییر رفتار احتمالاً متأثر از پدیده‌ای موسوم به «گذر مایع» است که در آن فقدان کشش گرانشی زمین موجب بازتوزیع خون از اندام‌های تحتانی بدن به‌سمت اندام‌های فوقانی می‌شود. این یافته‌ها اهمیت زیادی دارند. تضعیف سیستم ایمنی ریسک ابتلا به بیماری‌های عفونی را افزایش می‌دهد و ممکن است توانایی فضانوردان در انجام وظایف کاهش یابد.

دانشمندان در گام بعدی بر توسعه سازوکارهای خاص جهت مقابله با سرکوب سیستم ایمنی در مأموریت‌های فضایی بلندمدت تمرکز خواهند کرد. نتایج پژوهش‌های فعلی آن‌ها در مجله Frontiers in Immunology منتشر شده است.