جیمز وب برای اولین بار از سیاره‌ای فراخورشیدی تصویربرداری کرد؛ یکی از سردترین نواحی عالم

اخترشناسان با استفاده از ابزارهای تلسکوپ جیمز وب (JWST) موفق شدند برای اولین بار از سیاره‌ای فراخورشیدی تصویربرداری کنند. این سیاره‌ای عادی نیست؛ چراکه سردترین سیاره فراخورشیدی است که تاکنون کشف شده. این سیاره فراخورشیدی را همچنین می‌توان یکی از سردترین نواحی کشف‌شده در عالم دانست.

این سیاره فراخورشیدی که در منظومه‌ای سه‌تایی قرار دارد، «Eps Ind Ab» نام‌گذاری شده است. این منظومه‌ ستاره‌ای تقریباً ۱۲ سال نوری از زمین فاصله دارد. جرم Eps Ind Ab تقریباً 6 برابر جرم سیاره مشتری است و به دور ستاره خودش که یک کوتوله قرمز است، می‌چرخد. فاصله این سیاره از ستاره‌اش تقریباً به‌اندازه فاصله نپتون با خورشید است؛ حدود ۲۰۰ سال زمینی طول می‌کشد تا Eps Ind Ab یک دور کامل به دور ستاره‌اش بچرخد.

تلسکوپ جیمز وب با استفاده از ابزار «MIRI» موفق شده است از این سیاره فراخورشیدی سرد تصویربرداری کند. بررسی Eps Ind Ab به دانشمندان کمک می‌کند تکامل سیارات غول‌پیکر گازی و سیستم‌های ستاره‌ای آن‌ها را بهتر درک کنند. این اولین بار است که جیمز وب موفق شده از سیاره‌ای فراخورشیدی تصویربرداری کند.

محققان در این تصویربرداری متوجه شدند جرم این غول گازی ابَرمشتری را دست‌کم گرفته بودند. همچنین دریافتند مدار این سیاره به دور ستاره‌اش بیضی شکل است و فاصله سیاره با ستاره‌اش در نزدیک‌ترین حالت، حدود ۲۰ برابر فاصله زمین تا خورشید است. Eps Ind Ab همچنین در دورترین نقطه، در فاصله حدودی ۵۰ برابری زمین، تا خورشید قرار می‌گیرد.

ستاره‌ای که Eps Ind Ab به دور آن می‌چرخد، کوتوله قرمزی به نام «Eps Ind A» است که دو همدم دارد؛ دو ستاره دیگر هم از گرانشی به این ستاره مقید هستند. این دو ستاره هر دو کوتوله قهوه‌ای هستند و به آن‌ها «ستاره شگفت‌خورده» می‌گویند؛ زیرا اجرامی هستند که مانند ستاره‌ها شکل می‌گیرند اما نمی‌توانند جرم کافی برای شروع فرایندهای همجوشی هسته‌ای در مرکز خود را کسب کنند.

همین ویژگی‌ها سبب شده دانشمندان به مطالعه این سیاره فراخورشیدی علاقه‌مند شوند. تصویربرداری مستقیم از سیاره‌ای فراخورشیدی بسیار دشوار است. نه‌تنها این اجرام سال‌های نوری از ما فاصله دارند، بلکه نور ستاره آن‌ها مانع تصویربرداری از خود سیاره می‌شود.

اما جیمز وب با ابزار قدرتمند خودش می‌تواند نور ستاره را مسدود و از سیاره فراخورشیدی تصویربرداری کند؛ آن‌ها در این تصویربرداری دریافتند که این سیاره ابَرمشتری مملو از عناصر سنگین به‌ویژه کربن است که مولکول‌هایی مانند متان، دی‌اکسید کربن و مونوکسید کربن را می‌سازد. این مولکول‌ها، همان‌طور که حدس زده می‌شود، در سیارات غول‌پیکر گازی یافت می‌شوند.

این‌ مسئله نشان می‌دهد جو سیاره مانند ابری ضخیم است. این تیم اکنون قصد دارد برای درک بهتر ترکیب شیمیایی سیاره و یافتن آب در آن، از آن طیف‌برداری کند.