امروز در فضا: امواج گرانشی برای اولین‌بار شناسایی شدند

اولین رصد مستقیم امواج گرانشی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۵ انجام شد و توسط همکاری‌های لایگو و ویرگو در ۱۱ فوریه ۲۰۱۶ اعلام شد.

پیش از این، امواج گرانشی تنها به‌طور غیرمستقیم، از طریق تأثیر آنها بر زمان‌بندی تپ‌اخترها در سیستم‌های ستاره‌ای دوتایی، استنباط می‌شدند.

هر جسم عظیمی که شتاب می‌گیرد، امواج گرانشی تولید می‌کند. این اجسام شامل انسان‌ها، اتومبیل‌ها، هواپیماها و... می‌شود، اما مقدار جرم و شتاب اجرام روی زمین بسیار کوچک‌تر از آن است تا این امواج را به اندازه‌ای تولید کند که قابل اندازه‌گیری باشد.

برای یافتن امواج گرانشی به اندازه‌ کافی بزرگ، باید به بیرون از منظومه‌شمسی نگاه کنیم. جهان پر از اجرام فوق‌العاده عظیمی است که شتاب زیادی دارند و طبیعتاً به اندازه‌ای امواج تولید می‌کنند که بتوان آن‌ها را اندازه‌گیری کرد.

نمونه‌هایی از این اجرام عبارتند از چرخش جفت سیاهچاله‌ها و ستاره‌های نوترونی، یا ستارگان عظیمی که در پایان عمر خود منفجر می‌شوند. تلاش‌ها برای اثبات مستقیم وجود چنین امواجی برای بیش از پنجاه سال ادامه داشت و امواج آن‌قدر جزئی هستند که خود آلبرت انیشتین تردید داشت که هرگز بتوان آنها را شناسایی کرد.

لایگو به‌طور فیزیکی موج‌های فضا-زمان ناشی از امواج گرانشی که از برخورد دو سیاهچاله در فاصله ۱/۳ میلیارد سال نوری ساطع می‌شوند را دریافت کرد.

این رویداد نشان داد امواج گرانشی را می‌توان مستقیماً شناسایی کرد و به‌طور اساسی بینش‌های جدیدی را در مورد این پدیده‌ عجیب‌وغریب و خود جهان آشکار کرد.

ردیابی امواج گرانشی درواقع دو نظریه مهم فیزیک و کیهان‌شناسی را ثابت کرده ‌است، فرضیه نسبیت عام اینشتین که حدود صد سال پیش (۱۹۱۶) ارائه شد و نظریه دیگری به نام نظریه تورم کیهانی که در دهه هشتاد میلادی مطرح شد.