صادرات سایپا به روسیه عملی نشد؛ تاخیر همیشگی خودروسازان ایرانی

توزیع‌کنندگان از تاخیر در تحویل خودروهای ارزان وعده داده شده سایپا به روسیه خبر دادند. قرار بود از اوایل ماه ژوئن، محصولات سایپا در روسیه به فروش برسند. بنابراین صادرات سایپا همچنان با مشکلات جدی روبرو است.

یکی از توزیع‌کنندگان این برند از به تعویق افتادن آغاز فروش خودروهای سایپا در روسیه خبر داد. انتظار می‌رفت که عرضه محصولات این شرکت در اوایل ژوئن ۲۰۲۳ آغاز شود، اما این اتفاق رخ نداد. در این مدت مدل‌های جدیدی از جمله لادا وستا در بازار روسیه عرضه شدند.

دو توزیع‌کننده صادرات محصولات سایپا هنوز وارد بازار نشده‌اند

سایپا برنامه‌ای برای عرضه مستقل در روسیه نداشت و دو واردکننده رقیب تصمیم گرفتند محصولات این شرکت را به صورت مستقل از یکدیگر به فروش برسانند. شرکت بلاروسی "لوکی کارنسی" اولین شرکت بود. این شرکت در ماه فوریه از انعقاد قرارداد با طرف ایرانی خبر داد و اعلام کرد که قصد دارد نه تنها وارد بازار بلاروس، بلکه وارد بازار روسیه نیز شود. در پایان ماه مارس مشخص شد که لاکی کارنسی یک رقیب روسی یعنی هولدینگ بست موتورز دارد که آن هم با سایپا قرارداد همکاری امضا کرده است.

سپس هر دو واردکننده اعلام کردند که هر یک از آن‌ها موظف است ۴۵۰۰۰ خودروی ایرانی را در عرض سه سال در روسیه به فروش برساند. هر یک از این شرکت‌ها برای فروش ۱۰ هزار خودرو در سال ۲۰۲۳ برنامه‌ریزی کرده بودند. قرار بود فروش این محصولات از ماه ژوئن آغاز شود، اما این اتفاق رخ نداد. تاکنون بست موتورز فقط یک وب‌سایت بسیار ساده طراحی کرده است که در آن درباره خودروهای ایرانی صحبت می‌کند، اما در مورد نمایندگی‌ها، قیمت‌ها و شرایط خرید محصولات چیزی نمی‌گوید.

سپس پیامی در اوایل ماه ژوئن در این سایت منتشر شد: اولین دسته از خودروها با کمی تاخیر عرضه می‌شوند. به محض مشخص شدن تاریخ، بلافاصله شما را مطلع خواهیم کرد.

این دو شرکت از اظهارنظر بیشتر درباره صادرات محصولات سایپا به روسیه خودداری کرده‌اند.

ممکن است مشکلاتی به دلیل کمبود تولید محصولات سایپا رخ دهد

یک منبع آگاه اعلام کرد که گویا شرکت‌های هولدینگ مشکلات مربوط به توزیع مستقل برند را دست‌کم گرفته‌اند. این منبع گفته است: «نمایندگی‌ها آنقدر به حمایت توسط یک واردکننده رسمی عادت کرده‌اند که متوجه کار دشواری که انجام می‌دهد نمی‌شوند. به نظر آن‌ها تنها وارد کردن خودرو کافی است، اما در پشت این مسئله بسیاری از مشکلات لجستیک و تلاش‌های بازاریابی برای ارتقای برند نهفته است.»

یک منبع آگاه دیگر که به خوبی با صنعت خودروسازی در ایران آشنا است، عنوان کرد که این مشکل ممکن است به دلیل حجم تولید رخ داده باشد. او ادامه داد: ممکن است خودرو کافی برای روسیه وجود نداشته باشد.

این منبع می‌گوید: ‌ایرانی‌ها نسخه‌های بهبود یافته محصولات خود را صادر می‌کنند. بنابراین برای عرضه آن‌ها لازم است که فرآیند تولید تغییر کند. آن‌ها این کار را بدون تضمین‌های مالی و وعده خرید محصولات زیاد انجام نخواهند داد.

در عین حال، آرارات ماردویان، متخصص خودرو اطمینان دارد که مشکلی در زمینه لجستیک و صادرات محصولات سایپا وجود ندارد.

وی گفت: هیچ مشکلی در تحویل محصولات از طریق دریای خزر و همچنین ارمنستان و گرجستان وجود ندارد، به ویژه اینکه خودرو یک محصول تحریم ‌شده نیست. شاید نتوان بلافاصله تمام خودروهای سفارش داده شده را تحویل داد. اما این خودروها به تدریج به دست مشتریان خواهند رسید."

نرخ تبدیل روبل قیمت‌های برنامه‌ریزی شده محصولات سایپا را تغییر داد

آغاز تحویل خودروهای ایرانی به روسیه در پایان زمستان و ابتدای بهار اعلام شد. در آن زمان، جای خالی خودروهایی به قیمت ۱ تا ۲ میلیون روبل در بازار روسیه احساس می‌شد. لادا گرانتا با قیمت کمتر از ۱ میلیون روبل عرضه می‌شد. قیمت خودروهای جدید چینی از ۲ میلیون روبل شروع می‌شد.

بنابراین خودروهای ایرانی می‌توانستند جای خالی بین این دو بخش را پر کنند. اما به تازگی چندین خودرو به صورت همزمان و در همین محدوده قیمت وارد بازار روسیه شده‌اند. این محصولات سدان‌های چینی بایک U5 پلاس و چانگان آلسوین (فردا 511) با قیمت به ترتیب ۱.۷ و ۱.۶۵ میلیون روبل هستند.

علاوه بر این، فروش لادا وستا از ۹ ژوئن آغاز خواهد شد و قیمت آن از ۱.۲۴ تا ۱.۷ میلیون روبل است. بنابراین اگر خودروهای ایرانی وارد بازار روسیه شوند، با رقبای سرسختی در این کشور مواجه خواهند شد.

کاهش ارزش روبل نیز در تاخیر واردات محصولات سایپا و ایران خودرو نقش مهمی دارد. پیش از این لوکی کارنسی وعده داده بود که قیمت خودروهای سایپا از ۱۳ تا ۲۲ هزار دلار خواهد بود. اما اگر در اواسط ماه مارس این رقم معادل ۱ تا ۱.۷ میلیون روبل بود، حالا با در نظر گرفتن کاهش ارزش روبل، به ۱.۱ تا ۱.۸ میلیون روبل رسیده است.

ماردویان نیز به این موضوع اشاره کرده است. به عقیده او خودروهای ایرانی در بازار کشورهای بسته که هیچ رقیبی ندارند عملکرد خوبی دارند و به دلیل کمبود ریزتراشه در پایان سال ۲۰۲۲، نمایندگی‌های روسیه نیز تمایل داشتند که آن‌ها را به این کشور ببرند. این کارشناس یادآوری می‌کند که اکنون وضعیت تغییر کرده است.

نگاهی به برنامه‌های صادرات سایپا به روسیه

برند سایپا فعالیت خود را با تولید خودروهای سیتروئن آغاز کرد، اما اکنون هیچگونه مشارکتی با این شرکت فرانسوی ندارد و خودروهایی با طراحی خاص خود می‌سازد.

آن‌ها قول دادند که سه مدل (و در واقع دو مدل) را به روسیه صادر کنند که شامل سدان ساینا و هاچ‌بک کوییک براساس پلتفرم قدیمی کیا پراید و سدان گران‌تر و جادارتر شاهین بودند.

قرار بود ساینا و کوییک با قیمتی در حدود ۱ میلیون روبل یا ۱۳۰۰۰ دلار به فروش برسند. بنابراین محصولات خانواده لادا گرانتا می‌توانستند به تنها رقبای موجود در بازار برای این مدل‌ها تبدیل شوند. محصولات لادا بزرگ‌تر، قدرتمندتر و از نظر تجهیزات در سطح پایین‌تری قرار ندارند، با این تفاوت که جعبه‌دنده خودکار به عنوان آپشن برای خودروهای ایرانی در نظر گرفته شده است. در حالی که لادا هنوز این آپشن را ندارد. در عین حال، قیمت لادا گرانتا از ۶۹۲.۳ هزار روبل شروع می‌شود که یک سوم ارزان‌تر از همتایان ایرانی خودش است.

شاهین از نظر اندازه به سدان لادا وستا نزدیک است، اما نسخه مجهز به جعبه‌دنده خودکار آن در وب‌سایت سایپای روسیه قابل مشاهده نیست. به طور کلی، حتی در بهترین پیکربندی، شاهین تنها امکانات ضروری را خواهد داشت: تهویه مطبوع، سیستم چندرسانه‌ای، فرمان برقی، ترمز ضد قفل و دو کیسه هوا. تمام این موارد در وستا نیز وجود دارند، اما نکته قابل توجه این است که نسخه بالارده وستا قیمتی مشابه با نسخه پایین‌رده شاهین دارد.