نگاهی به روابط غول‌های هوش مصنوعی؛ نبرد ایلان ماسک، مارک زاکربرگ و مایکروسافت با OpenAI

سال 2025، رقابت بر سر هوش مصنوعی در سیلیکون‌ولی دیگر شباهتی به گذشته ندارد و نبردی بر سر قدرت، کنترل و فرصتی روبه‌پایان برای سلطه بر یکی از بزرگ‌ترین فناوری‌های تاریخ است. سم آلتمن، مدیرعامل شرکت OpenAI، از شناخته‌شده‌ترین چهره‌ها در این صنعت است اما نام‌های دیگری ازجمله ایلان ماسک، مایکروسافت و مارک زاکربرگ نیز وجود دارد که با او رقابت می‌کنند.

در این مطلب، روابط و تمام حواشی بین غول‌های دنیای هوش مصنوعی را مرور می‌کنیم.

سم آلتمن در برابر ایلان ماسک

حواشی بین ایلان ماسک و مدیرعامل OpenAI، کاملاً شخصی و پر از شکایت‌های قضایی است. آلتمن و ماسک سال 2015 استارتاپ OpenAI را با هدف توسعه هوش مصنوعی ایمن و متن‌باز تأسیس کردند اما سال 2018، وقتی ماسک تلاش کرد کنترل کامل شرکت را در دست بگیرد و شکست خورد، با ناراحتی از OpenAI جدا شد و از آن زمان تاکنون مدام از آن انتقاد کرده است.

سال 2023، ماسک از OpenAI و آلتمن شکایت کرد. او ادعا کرده بود آنها هدف اولیه شرکت را کنار گذاشته‌اند و با نزدیکی بیش‌ از حد به مایکروسافت، اولویت خود را سود مالی قرار داده‌اند. این پرونده همچنان در دادگاه‌های فدرال آمریکا جریان دارد و ماسک ادعا کرده ChatGPT در واقع محصول تجاری و بسته است که با سرمایه شرکت‌های بزرگ ساخته شده.

در مقابل، آلتمن این اتهامات را رد کرده و OpenAI نیز متقابل از ماسک شکایت کرده است. هر 2 طرف درخواست اسناد داخلی طرف مقابل را مطرح کرده‌اند و این دعوای حقوقی بسیار پیچیده و پرهزینه شده است.

دراین‌میان، شرکت xAI متعلق به ماسک، نیز مشغول توسعه رقیب ChatGPT با نام گراک (Grok) است و آن را روی شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) عرضه کرده است.

درکل هر 2 طرف دنبال ساخت AGI (هوش مصنوعی جامع) هستند؛ سیستمی که از انسان هوشمندتر است. ماسک می‌خواهد این کار را با شفافیت کامل و بدون دخالت شرکت‌های بزرگ انجام دهد. آلتمن در مقابل با پول و نظارت مایکروسافت دنبال تحقق این هدف است. مسئله اصلی آینده ایمنی در دنیای هوش مصنوعی و شاید تمدن بشری است.

سم آلتمن در برابر مایکروسافت

آلتمن و مایکروسافت قرار بود متحد یکدیگر باشند. مایکروسافت بیش از 13 میلیارد دلار در OpenAI سرمایه‌گذاری کرده و از ChatGPT در بینگ، کوپایلت و Azure استفاده می‌کند اما اکنون تنش‌ها میان دو شرکت افزایش یافته.

مایکروسافت بی‌سروصدا تیم هوش مصنوعی داخلی خود به نام MAI را راه‌اندازی کرده و مشغول ساخت مدل‌های پایه مستقل از OpenAI است. این شرکت دنبال کنترل بیشتر، غافلگیری کمتر و شاید حتی جایگزینی کامل شریک فعلی‌ خود است.

از سوی دیگر، آلتمن OpenAI را به غولی غیردولتی-تجاری تبدیل کرده است. او درحال ساخت تراشه‌های اختصاصی، راه‌اندازی فروشگاه اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی و ورود سریع به حوزه سخت‌افزار و خدمات سازمانی است. از نگاه مایکروسافت، این اقدامات نوعی رقابت مستقیم به حساب می‌آید.

جدایی این شرکت‌ها می‌تواند کل اکوسیستم هوش مصنوعی سازمانی را دگرگون کند و راه را برای رقبایی مانند گوگل، متا یا Anthropic باز کند. پایان این همکاری ممکن است در دادگاه رقم بخورد.

سم آلتمن در برابر مارک زاکربرگ

احتمالاً آرام‌ترین نبرد در میدان هوش مصنوعی رقابت سم آلتمن و مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، است. البته حواشی بین آنها، مخصوصاً در ماه‌های اخیر، کم نبوده است. متا سال 2025 هوش مصنوعی را اولویت اصلی خود قرار داده و زاکربرگ مستقیم سراغ اعضای تیم آلتمن رفته است.

به‌ گفته آلتمن، متا به برخی از محققان OpenAI پیشنهاد پاداش امضای قرارداد 100 میلیون دلاری داده تا آنها را جذب کند. تاکنون بیشتر اعضای OpenAI به این شرکت وفادار مانده‌اند اما وسعت این پیشنهادات شوک بزرگی به سیلیکون‌ولی وارد کرده است.

آلتمن در پادکستی به برادرش گفت:

«آنها شروع کرده‌اند به دادن پیشنهادهای بسیار بزرگ به اعضای تیم ما، مثلاً 100 میلیون دلار فقط برای امضای قرارداد؛ این دیوانه‌کننده‌ است.»

او متا را به تقلید کامل از OpenAI —حتی در اشتباهات رابط کاربری— متهم کرد.

درمقابل، مارک زاکربرگ استراتژی مشخص‌تری دارد: هزینه بیشتر، جذب بیشتر، دوام بیشتر. ابزارهای هوش مصنوعی متا هنوز به اندازه ChatGPT پیشرفته نیستند اما متا امیدوار است با استخدام‌های گسترده و خرید احتمالی استارتاپ‌هایی مثل PlayAI از رقبایش پیشی بگیرد. مدیر ارشد متا اخیراً ادعا کرده بود این شرکت در جذب استعدادهای هوش مصنوعی موفق‌تر از OpenAI است.