تصویر روز ناسا: اشباح کیهانی؛ راز ابرهای شبح‌وار ذات‌الکرسی

این ساختارهای درخشان و سیال، با ظاهری شبح‌وار، در مقیاس کیهانی نمای چشم‌نوازی را ایجاد کرده‌اند. نمای دقیق از صورت فلکی ذات‌الکرسی، مناظری رنگارنگ از ابرهایی دنباله‌دارگونه به‌چشم می‌خورند: IC 59 در سمت چپ و IC 63 در کنار آن.

در تصویر روز ناسا چه می‌بینیم؟

اگرچه این ابرهای زیبا که حدود ۶۰۰ سال نوری از ما فاصله دارند، به نظر شبح‌وار می‌رسند، اما درواقع قربانی تابش قدرتمند و پرانرژی ستاره‌ درخشان گاما ذات‌الکرسی شده‌اند و به‌آرامی درحال ناپدیدشدن هستند.

ستاره گاما ذات‌الکرسی، تنها ۳ تا ۴ سال نوری از این ابرها فاصله دارد و در لبه بالای سمت راست تصویر می‌درخشد.

IC 63 که به ستاره نزدیک‌تر است، با تابش قرمزرنگ H-alpha خودنمایی می‌کند. این تابش زمانی ظاهر می‌شود که اتم‌های هیدروژن در اثر پرتوی فرابنفش ستاره یونیزه شده و دوباره با الکترون‌ها ترکیب ‌شوند.

در فاصله‌ای دورتر، IC 59 که تابش کمتری نسبت به H-alpha دارد، با رنگ آبی می‌درخشد و نور ستاره درخشان گاما ذات‌الکرسی را منعکس می‌کند.

میدان دید این تصویر تلسکوپی بیش از یک درجه یا معادل ۱۰ سال نوری در فاصله تخمینی ظواهر میان‌ستاره‌ای است و شکوه این شبح‌های کیهانی را به نمایش می‌گذارد.

همان‌طور که گفته شد، سحابی‌های IC 59 و IC 63 در صورت فلکی ذات‌الکرسی قرار دارند و در نیمکره شمالی قابل مشاهده‌اند؛ به‌ویژه در ماه‌های پاییز و زمستان. برای مشاهده این سحابی‌ها به ابزار نجومی مانند دوربین‌ها و تلسکوپ نیاز دارید و با چشم غیرمسلح قابل‌مشاهده نیستند.

ستاره گاما ذات‌الکرسی

ستاره گاما ذات‌الکرسی (γ Cas) یک ابرغول آبی با دمای سطح بین 10 هزار تا 30 هزار کلوین است و با قدر متغیر 1.6 تا 3، یکی از درخشان‌ترین ستاره‌های صورت فلکی ذات‌الکرسی به شمار می‌آید. این ستاره حدود 13 برابر بزرگ‌تر از خورشید است.

گاما ذات‌الکرسی در فاصله‌ حدود ۵۳۰ سال نوری از زمین قرار دارد و در شرایط آسمان تاریک به‌راحتی با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. این ستاره در دسته ستارگان متغیر قرار می‌گیرد. درواقع تابش و شدت نوری آن تحت تأثیر فعالیت‌های ستاره‌ای و فرایندهای فیزیکی در داخل آن (مانند همجوشی‌ها)، به‌طور مداوم تغییر می‌کند.

براساس مشاهدات، این ستاره دارای یک ابرغول سرخ در اطراف خود است که در اثر تابش شدید اشعه فرابنفش خود باعث یونیزه شدن گازهای اطراف و شکل‌گیری سحابی‌ها می‌شود​.