با «افشین مهین» آشنا شوید؛ طراح ایرانی ربات جراح نورالینک

«افشین مهین» طراح ایرانی است که طی همکاری با ایلان ماسک در پروژه نورالینک، موفق به تولید قطعاتی شد که به‌عنوان رابط بین مغز و رایانه عمل می‌کند و انجام فعالیت‌های مختلف را برای افراد معلول آسان می‌سازد. او همراه تیمش در آژانس Card79 به تولید قطعاتی می‌پردازد که از طریق قرارگیری در جمجمه، با مغز تعامل برقرار می‌کنند و به شخص این امکان را می‌دهند که با مغز خود، کنترل رایانه‌ها را در اختیار بگیرد. 

از طرفی، مهین و تیمش در تکمیل این پروژه به طراحی یک ربات‌ جراح و یک دستگاه پوشیدنی پرداختند تا فرایند کاشت ایمپلنت در مغز راحت‌تر انجام شود. این دستگاه پوشیدنی شبیه به یک سمعک مدرن است که با کمی تغییرات در سال ۲۰۲۰ معرفی شد و مدتی قبل نیز برای اولین‌بار مورد استفاده قرار گرفت. 

همکاری مهین با نورالینک به انعقاد قرارداد با سایر شرکت‌های نوروتکنولوژی منجر شد. برای مثال، او هدستی برای شرکت Cognito Therapeutics مختص بیماران آلزایمری طراحی کرده‌ است و حالا نیز در پروژه‌ای با Science Corp روی دستگاهی مختص افراد کم‌بینا پژوهش می‌کند. علاوه‌براین استارتاپ Prophetic.AI، آژانس Card79 را برای پروژه‌ شگفت‌انگیز خود برگزیده‌اند تا با به‌کارگیری هوش مصنوعی، امکان کنترل محتوای خواب انسان را فراهم کنند. 

مقدمات همکاری با نورالینک

طبق گفته مهین، در ابتدا آن‌ها با شرکتی به‌ نام Recon Instruments در ونکوور کانادا همکاری داشتند؛ کمپانی که عینک‌های آفتابی ورزشی با فناوری یکپارچه تولید می‌کرد و روی ادغام فناوری‌های دیگر مانند پردازنده‌ها و دوربین‌ها در قاب عینک متمرکز بود. از سویی دیگر، چنین عینکی به اسکن‌های سه‌بعدی دقیق و داده‌های آناتومی نیاز داشت تا این دستگاه به‌راحتی در اطراف سر شخص قرار بگیرد. چنین پروژه‌ای مصادف با توسعه گوگل گلس بود و به‌ همین‌ دلیل ساخت این عینک می‌توانست نقطه عطفی در دنیای گجت‌های هوشمند باشد.

بعدها تخصص افشین مهین در طراحی آناتومی سر انسان، به همکاری با تیم نورالینک منجر شد؛ ظاهراً تجربه قبلی وی در توسعه فناوری پوشیدنی متمرکز بر سر، یکی از عوامل کلیدی این همکاری بوده است. او کار همکاری با نورالینک را در اواخر سال ۲۰۱۸ آغاز کرد و در زمان پخش تیزر پروژه نیز طراحی مهین نمایش داده شد. 

یکی از چالش‌های پروژه، ساخت قطعات با در نظر گرفتن تجربه کاربری بود که به‌دلیل عدم آزمایش رسمی تراشه، توسعه آن با کندی پیش می‌رفت. طبق گفته مهین، فرایند طراحی شامل تحقیقات ثانویه گسترده‌ای بود که به‌منظور درک چالش‌های پیش‌ روی افراد به‌اصطلاح معلول انجام می‌شد:

«هدف این بود که با بررسی نتایج این تحقیقات، دستگاهی بسازیم که انجام فعالیت‌های غیرممکن را برای آن‌ها ممکن کند. همچنین راه‌حل‌هایی را در طراحی سیستم به‌کار بردیم که کنترل آسان آن را برای شخص یا اطرافیانش فراهم سازد.»

ملاحظات ایمنی نورالینک 

مهین و تیمش، ربات نسل اول نورالینک را به‌دلیل ظاهر نه‌چندان جالبش بازطراحی کردند تا فرم مناسب‌تری برای آزمایش‌های بالینی پیدا کند. همچنین آن‌ها درنظر داشتند که با همکاری مهندسان پروژه، پوشش‌هایی برای نمای بیرونی ربات بسازند تا از نظر بصری نیز ساده و مفید باشد. در این شیوه طراحی، امنیت بیماران به‌عنوان اصلی‌ترین فاکتور موردتوجه قرار داشت. 

یکی از جنبه‌های بسیار مهم در طراحی ربات‌ها، در نظر گرفتن نقاطی برای جلوگیری از آسیب‌ به دستان شخص است؛ زیرا ماشین‌ها قدرت مکانیکی و الکترونیکی بالایی دارند و به‌ همین دلیل اگر انگشت یا دست افراد در مسیر این نقاط قرار بگیرد، ممکن است منجر به آسیب‌های جدی شود.

طراحی ربات و هوش مصنوعی

طراحی ربات جراح تلاش تمام نیروها را می‌طلبید؛‌ به‌ همین‌ دلیل همکاری بین تیم مهین و مهندسان مکانیک شکل گرفت تا ساخت دستگاه به‌ بهترین شکل پیش برود. در ابتدا کار با طراحی جزء سوزنی ربات به‌عنوان حساس‌ترین قسمت آغاز شد؛‌ بخشی که وظیفه واردکردن رشته‌های عصبی برای ثبت فعالیت مغز را بر عهده دارد. سپس با اطمینان از طراحی و مونتاژ رابط سر ربات، نوبت به بدنه ربات رسید که با مشارکت تیم طراحی داخلی الکترومکانیکی به‌خوبی پیش رفت. 

در پایان با نهایی‌شدن طرح‌ها، واحدها ساخته و مونتاژ شدند و ربات تحت آزمایشات بیشتری قرار گرفت تا از عملکرد بخش‌های مختلف آن اطمینان حاصل شود. طبق گفته مهین، تمرکز فعلی این فناوری روی کمک به اشخاصی است که بیشترین نیاز را دارند؛ مخصوصاً افراد معلول. هوش مصنوعی نیز در مسیر بررسی مستقیم چالش‌های آن‌ها به‌کار گرفته خواهد شد و نقش کلیدی در توسعه ابزارهای نوروتکنولوژی خواهد داشت. البته مهین معتقد است که علی‌رغم پتانسیل فعلی نورالینک و سایر پروژه‌های نوروتکنولوژی، همچنان فضا برای تحقیق و افزایش کارکرد ابزارها در این فناوری وجود دارد و دانشمندان به آزمایشات بیشتری برای درک کامل پتانسیل آن نیاز دارند. 

بااین‌حال، افشین مهین نسبت به پیامدهای ادغام نوروتکنولوژی و هوش مصنوعی نامطمئن است و علی‌رغم تصور آینده‌ای مثبت و انسان‌محور، نگرانی‌‌هایی درباره امنیت حریم شخصی کاربران دارد. طبق گفته وی، خط اتصال بین مغز و کامپیوتر حجم عظیمی از داده‌ها را درلحظه انتقال می‌دهد تا تجربه کاربری بهتری را برای افراد معلول فراهم کند؛ بااین‌حال بحث اصلی پیرامون دسترسی یا عدم دسترسی شرکت‌ها به این داده‌هاست. درحقیقت باید مشخص شود که مخاطب سیستم‌های مبتنی بر AI، کاربران هستند یا شرکت توسعه‌دهنده‌شان؛ بنابراین در وهله اول حفظ حریم خصوصی کاربران و استقلال آن باید موردتوجه قرار بگیرد.

چالش‌های همکاری با شرکت‌ها

افشین مهین با بیش از ده‌ سال تجربه در این حوزه، اذعان دارد که مشتریان و شرکت‌ها اغلب اطلاعات محدودی از پروژه‌هایشان را به اشتراک می‌گذارند و آن‌ها به‌عنوان مشاور معمولاً به استراتژی‌های تجاری بلندمدت مخاطبانشان دسترسی ندارند. به همین دلیل، به‌منظور شناخت بهتر شرکت‌ها و ایده‌هایشان، اغلب پیشینه‌ آن‌ها را بررسی می‌کنند و فعالیت‌های گذشته‌شان را زیر ذره‌بین می‌گیرند. وی معتقد است که عموم کارآفرینان و مؤسسان، افراد جاه‌طلبی هستند اما گاهی اوقات تشخیص بین جاه‌طلبی واقعی و اهداف نه‌چندان سالم می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.