واکاوی ماجرای کشف احتمالی ابرسازه های فرازمینی توسط دانشمندان

نوشتن این مطلب شاید ایده چندان مناسبی نباشد چراکه قصد داریم در جریان آن به مشاهدات علمی مرموزی اشاره کنیم که ممکن است در آینده به «هیچ» ختم شوند یا اینکه در خوشبینانه ترین حالت بشر را به کشف پدیده های نجومی جالبی رهنمون ساخته و عاقبت بخشی از کتب درسی علم نجوم را هم به خود اختصاص دهند.

اما احتمال اندکی هم وجود دارد که آن خمیدگی های نوری گیج کننده دریافتی از 1400 سال نوری آنطرف تر آغازی باشند بر بزرگ ترین کشف تاریخ از زمان تولد علم مدرن.

حتما حدس زده اید که موضوع این مطلب احتمال کشف نخستین شواهد علمی دال بر وجود حیات هوشمندی ورای منظومه خورشیدی است. این خبر هفته پیش تقریبا در تمامی رسانه های اجتماعی، تلویزیون و هرجای دیگری منتشر شد و نخستین بار The Atlantic بود که گزارش مربوط به آن را به سمع و نظر مخاطبان رساند.

در ادامه این مطلب با دیجیاتو همراه باشید.

حتما خبر کشف بزرگ ترین مجموعه های خورشیدی، کره های دایسون و دیگر ابرسازه های عجیب و غریب را که به باور منجمان توسط موجودات فرازمینی حول ستاره KIC 8462852 ایجاد شده اند، شنیده اید.

تنها مشکل اینجاست که کشف صورت گرفته اخیر هیچیک از موارد ذکر شده را در بر نمی گیرد، با این همه، حتی اگر بیگانگان فضایی را هم رویت نکرده باشیم، کشف انجام شده آنقدر عجیب و متمایز هست که مطلبی هرچند کوتاه در مورد آن نوشته شود.

خمیدگی نور ساطع شده از ستاره مشکوک مورد بررسی توسط دانشمندان حاکی از آن است که جرمی غیرعادی با فواصل زمانی ناهمگون از مقابل KIC 8462852 در حال عبور است و گاهی اوقات حتی شکل یا جهت گیری اش در طول مسیر تغییر می کند.

این امر با چرخش های قابل پیش بینی اجرامی که اطراف خورشید حضور دارند و همچنین اغلب ستارگان دیگری که کپلر موفق به شناسایی شان شده است فرق دارد.

جذابیت این موضوع باعث شد ذهن بسیاری از دانشمندان به آن جلب گردد که از آن جمله می توان به یکی از پژوهشگران مقطع فوق دکتری دانشگاه Yale اشاره نمود که چهار سال گذشته را به تحقیق و بررسی پیرامون KIC 8462852 پرداخته است و در این راستا از کمک های دو دانشمند دیگر بهره گرفته که به موضوع حیات فرازمینی علاقمندند و بنا دارند از فوریه سال جدید میلادی تحقیقات تازه ای را در این رابطه آغاز نمایند.

اما جالب است بدانید هر سه این محققین تاکید داشتند منبع خمیدگی نور دریافتی از KIC 8462852 که توسط تلسکوپ فضایی کپلر مشاهده شده است موجودات فضایی نیستند.

Tabetha Boyajian دانشجوی مقطع فوق دکتری دانشگاه Yale که سال ها روی این ستاره تحقیق کرده است و نتایج پژوهش هایش را هم در ماه سپتامبر برای ماهنامه Notices جامعه سلطنتی منجمان بریتانیا ارسال کرد، در مقاله خود حتی به احتمال وجود موجودات فرازمینی نیز اشاره نکرده است.

او باور دارد کپلر احتمالا انبوهی از ستاره های دنباله دار را مشاهده کرده که روی یکدیگر می لغزند و به اعتقادش این فرضیه آنقدر متقاعد کننده هست که نیازی به مطرح کردن احتمال وجود موجودات فرازمینی نباشد.

این دانشمند دانشگاه Yale می گوید: ما در مورد فرضیه موجودات فرازمینی بحث و تبادل نظر کردیم و به این نتیجه رسیدیم که مقاله [منتشر شده ام] صرفا به پدیده های طبیعی و فیزیک نجومی اشاره داشته باشد.

اما یک مساله وجود دارد، اگر دانشمند باشید و مطالعه و تحقیق برای یافتن هوش فرازمینی رشته تخصصی تان باشد (که البته در مورد Boyajian اینطور نیست) آنگاه تغییرات ایجاد شده حول KIC 8462852 بزرگ ترین اتفاقی است که در ماه های اخیر رخ داده است.

اندرو سیمون، مدیر مرکز تحقیقات هوش فرازمینی برکلی از دانشگاه کالیفرنیا می گوید: به لحاظ علم جستجوی فرازمینی، این خمیدگی های نوری مهم ترین کشف انجام شده است.

Boyajian حالا با سیمون (که چند هفته پیش از ابرسازه های دایسون در اطلاعات ارائه شده اش به کنگره آمریکا نام برده بود) و همچنین جیسون رایت استاد دانشگاه پنسیلوانیا وارد همکاری شده تا پیش نویس مربوط به یک طرح پیشنهادی برای انجام تحقیقات بیشتر در این رابطه را تهیه نمایند.

در طرح پیشنهادی سیمون درخواست شده که کنگره زمان مناسب را برای مشاهده ستاره KIC 8462852 و جستجوی علائم حیات با استفاده از تاسیسات رادیویی قدرتمندی نظیر رصدخانه ملی نجوم آمریکا، به او و گروه تحت سرپرستی اش تخصیص دهد.

اما رسیدن به این نقطه به سادگی نگاه کردن به اطلاعات دریافتی و گفتن این جمله که آیا «این همان حیات فرازمینی است؟» نبوده. KIC 8462852 یکی از 100 هزار ستاره ایست که در سال های اخیر کپلر به مشاهده آن پرداخته است.

داده های مربوط به خمیدگی نور دریافتی از تمامی این ستاره ها به الگوریتم هایی داده می شود که به دنبال کوچک ترین نشانه ها از تاریک شدن دوره ای ستاره ها هستند؛ مساله ای که می تواند حاکی از عبور احتمالی سیاره یا سیاراتی از مقابل آنها باشد.

اما چون انسان ها غالبا در تشخیص الگوها و هرگونه ناهنجاری بهتر از نرم افزارها عمل می کنند، برخی از دانشمندان نیز به صورت داوطلبانه داده های دریافتی توسط کپلر را از طریق یک پلتفرم آنلاین به نام Planet Hunters یا شکارچیان سیاره مورد پایش قرار می دهند.

Boyajian که بخشی از تیم علمی این سایت است و در بررسی اطلاعات دریافتی از سوی داوطلبانان نقش قابل توجهی داشته در این رابطه می گوید: جرم شناسایی شده [KIC 8462852] بارها و بارها در انجمن سایت موضوع بحث و تبادل نظر کاربران قرار گرفت. او می گوید ما تا مدتی نمی دانستیم که با آن جرم آسمانی چه کنیم... تا به حال مانندش را ندیده بودیم.

ستاره ای برای جویندگان حیات فرازمینی

بعد از آنکه Boyajian و همکارانش تشخیص دادند اطلاعات به دست آمده حاصل خطای انسانی یا نقص تکنولوژی نیست، عکس ها و اطلاعات بیشتری را در مورد آن ستاره دریافت کردند و نظر کارشناسان دیگر را نیز جویا شدند.

او در ادامه می گوید: در واقع ما سال های سال بود که با صدها منجم دیگر در این رابطه بحث و تبادل نظر کردیم اما نمی دانستیم که دقیقا چه اتفاقی در حال رخ دادن بود.

یکی از این ستاره شناسان رایت بود که بر حسب تصادف روی مقاله ای با مضمون کاربرد کپلر برای کشف ابر سازه های فرازمینی کار می کرد.

رایت در این رابطه می گوید: من می دانستم که با یک پدیده بسیار بسیار عجیب روبرو هستم و هیچگونه ابزاری برای توضیح این داده ها در اختیار نداشتم. تصورم این بود که منجمان حیات فرازمینی صرفا به خاطر عجیب بودن مساله و شباهت بالایش به تمدن ماورایی (که احتمالا به آن علاقه دارند) به این مساله توجه داشته اند.

بنابراین رایت که می گوید تجربه ای در جستجوی حیات فرازمینی با استفاده از تجهیزات رادیویی نداشت با سیمون که اخیرا از کنگره درخواست کرده بود بودجه ای را برای کاوش دوردست ترین نواحی مجاور به ماه از طریق تلسکوپ های رادیویی در اختیارش قرار دهند، وارد همکاری شد.

سیمون توضیح می دهد: من بسیاری از خمیدگی های نوری ثبت شده توسط کپلر را مورد بررسی قرار دادم اما موردی که رایت به من نشان داد برایم جذاب بود و مطمئن بودم که آنها دچار اشتباه بزرگی شده اند.

اما چون جیسون و Tabetha در کارشان بسیار متبحر و سرشناس بودند به استدلال هایشان گوش دادم، با این وجود، حتی بعد از شنیدن حرف های آنها نیز تصورم این بود که اشتباهی رخ داده یا اینکه این دو نفر نکته مهمی را از دست داده اند.

اوضاع بر همین منوال باقی ماند تا اینکه جان جنکینز از تیم تحقیقاتی کپلر (فردی که الگوریتم های مورد استفاده برای پردازش داده های پیکسلی خام دریافت شده از فضاپیما را طراحی کرد) صحت داده های یاد شده را تایید کرد و سیمون را مجاب کرد که احتمالا با امیدوارکننده ترین اطلاعات در حوزه تحقیقات هوش فرازمینی سر و کار دارد. هرچند که سیمون همچنان جانب احتیاط را در مورد اطلاعات یاد شده نگه می دارد.

امید آخر

سیمون می گوید: توضیحات ارائه شده برای کره دایسون احتمالا محتمل ترین توضیح برای آنچه می بینیم نیست. تصورم این است که باید قبول کنیم یک توضیح طبیعی در این رابطه محتمل تر است. آنطور که گفته می شود، صرفا در مبحث جستجوی حیات فرازمینی نیست که انسان با اهدافی متعلق به دیگر حوزه های فیزیک نجوم سروکار پیدا می کند.

رایت وجود بیگانگان فرازمینی را «فرضیه آخرین» می نامد چراکه باطل شمردن آن غیر ممکن است. اما او در عین حال یادآور می شود که شرایط کنونی در حوزه «جستجو به دنبال حیات فرازمینی» یادآور تلاش های صورت گرفته برای یافتن نخستین اگزوپلنت ها در چند دهه قبل است.

به گفته او، دانشمندانی که به دنبال کشف نخستین سیاره های دور دست اطراف ستاره ای دیگر بودند ریسک بزرگی را به جان خریدند چراکه از شرمسار شدن خود و همکارانشان در این حوزه به خاطر مطرح کردن ادعایی که ممکن بود نادرست از آب در بیاید وحشت داشتند.

اما شاید امیدوارکننده تر از این شواهد در باب حیات فرازمینی امواج رادیویی بلندی باشد که یک دهه پیش کشف شدند. زمانی که آن امواج برای نخستین بار شناسایی شدند آنقدر قدرتمند بودند که دانشمندان احتمال دادند از یک تمدن پیشرفته بسیار دور ارسال می شوند. اما از آن زمان تا کنون، نمونه های دیگری مانند امواج یاد شده از گوشه و کنار هستی به ثبت رسید و این مساله نشان می دهد که چنین پدیده هایی احتمالا منبع طبیعی دارند و نمی توانند از یک منبع هوش واحد تولید شده باشند.

در مورد دستاوردهای جدید نیز همینگونه است: حرف از کانال های آبی روی مریخ، امواج رادیویی سریع یا پرتوهای نوری خمیده ممکن است که احتمال وجود حیات فرازمینی را تقویت کند، اما حتی اگر در نهایت دانشمندان به نتیجه مطلوبی در این زمینه دست پیدا نکنند، قادر خواهند بود کشفیات مهمی را به ثبت برسانند.