محققین ناسا توانستند راز ذرات معلق سطح کره ماه را کشف کنند

دانشمندان ناسا به تازگی دریافتند که چرا در کره ماه، با اینکه هیچگونه باد یا جریان مایعات وجود ندارد، غباری در ارتفاع چند سانتیمتری از سطح مشاهده می شود.

این کشف جدید نه تنها نحوه جابجایی این ذرات غبار در فواصل طولانی در سطح ماه را توضیح می دهد، بلکه می تواند فرایندی مشابه در بسیاری از محیط های بدون هوا از جمله حلقه های زحل را نیز تشریح نماید.

«ژو وانگ» یکی از اعضای این تیم تحقیقاتی واقع در مرکز Ames ناسا در ایالات کالیفرنیا، می گوید:

این مدل جدید، مکانیسم بنیادی باردار شدن و انتقال غبار را توصیف می نماید که چندین دهه باعث سردگمی دانشمندان شده بود.

این ذرات معلق بیش از پنج دهه قبل توسط اخترشناسان کشف شدند و به واسطه آنها، محققین توانستند درخشش ضعیف ماه در امتداد افق را توضیح دهند، پدیده ای که در دهه 1960 توسط فضانوردان آپولو و ماهواره های ناسا شناسایی شده بود.

زمانی که آپولو به نیمه تاریک ماه وارد شد، سرنشینان آن قوس درخشانی را در راستای افق و پس از غروب خورشید مشاهده کردند، و سپس در سال 1994 فضاپیمای کلمنتاین تونست تصویر زیبای زیر را از این پدیده عجیب به ثبت برساند:

بعدها وضعیت مشابهی در حلقه های زحل و همچنین سیارک اروس دیده شد و ناسا اعلام داشت:

این پدیده، نمونه هایی از انتقال غبار در فواصل طولانی در محیط هایی بدون جریان آب یا هوا به شمار می روند. دانشمندان معتقدند فرایندهای الکترواستاتیک می توانند چنین مشاهداتی را توضیح دهند، اما تا به امروز هیچ مدرکی برای پشتیبانی از آن به دست نیامده است.

حال برای نخستین بار، وانگ و تیم همکارش به بررسی این فرضیه پرداختند تا ببینند آیا نیروهای الکترواستاتیک در تشکیل جریان ذرات معلق نقش دارد یا خیر. آنها در آزمایشگاه، وضعیت مشابهی را برای ذرات میکرونی به وجود آورده و آنها را در معرض تابش فرابنفش (UV) یا گازهای باردار موسوم به پلاسما قرار دادند.

در هر دو حالت، مشاهده شد که غبار از جای خود بلند شده و چند سانتیمتر بالاتر از سطح قرار می گیرد. این تیم تحقیقاتی می گوید نور خورشید از میان این ذرات معلق گذشته و هاله ای نورانی را در راستای افق به وجود می آورد.

ناسا در این رابطه می گوید:

در سطح ماه، این ذرات می توانند حدود 10 سانتیمتر بالاتر از سطح قرار بگیرند. بنابراین درخشش افق ماه که در تصاویر به دست آمده از ماهواره های Surveyor در حدود 5 دهه پیش می بینیم، از پراکندگی نور خورشید در میان ابری از ذرات معلق با بار استاتیک حاصل می شوند.

گفتنیست در این تحقیق مشخص شد ویژگی های خاص غبار سطحی ماه همراه با تابش فرابنفش یا پلاسمای خورشید، می تواند ذرات را به صورت تکی یا گروهی معلق نگه دارد.

البته وجود این ذرات صرفاً هاله ای زیبا را پدید نمی آورد، بلکه باعث ایجاد محیطی کاملاً نامناسب برای موجودات زنده می شود. این غبار به شدت خورنده و تیز است، به گونه ای که حین پیاده روی کوتاه «هریسون جک اشمیت» در سال 1972 روی سطح ماه، توانست به سه لایه محافظ کفش مخصوص او نفوذ کند.

ناسا می گوید چنین پدیده ای در تمامی محیط های بدون هوا نیز ممکن است و به همین دلیل، ذرات غبار در حلقه های زحل یا سیارک اروس جابجا می شوند.