دستکاری ژنتیکی گندم برای بی خطر سازی مصرف آن توسط بیماران مبتلا به سلیاک

بیماری «سِلیاک» (celiac) یا آنتروپاتی حساس به گلوتن بیماری ای است که مبتلایان به آن به دلیل وجود یک نقص ژنتیکی قادر به استفاده از گندم یا سایر محصولات مبتنی بر آن نیستند، چرا که ماده گلوتن موجود در آنها می تواند سبب تخریب پرزهای روده و سوء جذب مواد غذایی شود. حال محققین دریافته اند که می توان با دستکاری ژنتیک بذر گندم این ماده غذایی بسیار مهم را به سبد غذایی بیماران مبتلا به سلیاک بازگرداند.

عامل اصلی این بیماری حساسیت مخرب سیستم ایمنی بدن به ماده گلوتن است

طبق بررسی های انجام گرفته از هر ۱۰۰ نفر مردم دنیا یک نفر گرفتار بیماری سلیاک است که این رقم قابل توجهی از جمعیت جهان را تشکیل می دهد. به خصوص که هنوز هیچ درمان قطعی برای آن یافت نشده است و مبتلایان به این بیماری ناچارند استفاده از معمول ترین خوراکی جهان یعنی نان را کنار بگذارند.

حال دانشمندان موسسه «کشاورزی پایدار» در کشور اسپانیا موفق به معرفی گونه جدیدی از گندم دستکاری شده ژنتیکی شده اند که می تواند واکنش های ناخوشایند سیستم ایمنی بدن بیماران مورد بحث به گلوتن را به شکل قابل توجهی کاهش دهد.

مشکل اصلی در این بیماری پروتئینی با نام «گلیادین» (gliadin) است که در ترکیب گلوتن وجود دارد. داشمندان طی این پروژه تحقیقاتی موفق شدند ۳۵ ژن مختلف که در تولید پروتئین مذکور در دانه های گندم دخالت داشتند را شناسایی کرده و از توالی ژنی این گیاه خارج سازند.

گندم اصلاح شده مورد اشاره هنوز به تولید انبوه نرسیده، اما دانشمندان توانسته اند مقداری از آن را در محیط آزمایشگاهی کشت داده و حتی از آرد کردن گندم به دست آمده یک قرص نان تولید نمایند. محققین اسپانیایی امیدوارند بتوانند با کمک این روش، به متد تولید سایر غذاهای فاقد گلوتن نیز دست بیابند.

روش دستکاری ژنتیک محصولات غذایی البته موافقین و مخالفین زیادی دارد. به لطف علم ژنتیک حالا بذرهای تراریخته ای تولید می شوند که در برابر آفات و شرایط دشوار مقاوم ترند و محصول بیشتری را تولید می کنند، اما از آن طرف هستند دانشمندان زیادی که این گونه دستکاری ها را برای سلامتی نسل بشر در آینده مضر و خطرناک می دانند.