سرنوشت مبهم بیت‌کوین در ایران

اگر دنیای تکنولوژی را دنبال می‌کنید قطعاً نام بیت‌کوین را شنیده‌اید؛ پول مجازی که ارزش آن روز به روز بیشتر می‌شود و در لحظه نوشتن این مطلب قیمت هر بیت‌کوین ارزشی برابر با ۶۵۰۰ دلار دارد؛ چیزی بیشتر از ۲۶ میلیون تومان. بازار داغ این ارز رمزگذاری شده‌ی مجازی باعث تحریک برخی از کاربران ایرانی شده تا با خرید بیت کوین وارد تجارت سودآور آن شوند. اما این وسوسه‌ها در حالی صورت می‌گیرد که بانک مرکزی صریحا اعلام کرده که در حال حاضر ارزهای دیجیتالی را به رسمیت نمی‌شناسد.

«حکیمی»، معاون فن آوری بانک مرکزی، می‌گوید که این بانک در حال حاضر نه بیت‌کوین را تایید می‌کند و نه رد: «تا زمانی که بانک مرکزی به عنوان سیاست گذار در رابطه با آن هنوز سیاست خود را جمع بندی و اعلام نکرده است، فقط می‌تواند نسبت به آن هشدار دهد. با این حال برخی منتقد هستند که بانک مرکزی جلوی این ارزها را نمی‌گیرد در حالی که آنها اپلیکیشن‌هایی هستند که ما نمی‌توانیم جلوی آن را بگیریم اما مهم هشدار است که در رابطه با آن به عموم اعلام می‌کنیم که هم ریسک بالایی دارد و هم احتمال کلاهبرداری در آن وجود دارد.»

بانک مرکزی بیت‌کوین را به رسمیت نمی‌شناسد؛ بورس کالا خبر از احتمال استفاده از آن می‌دهد

حال جالب اینجاست که مدیرعامل فرابورس کشور از احتمال ورود بیت‌کوین به بازار بورس خبر داده و مشخص نیست که موضع گیری نهایی ایران و سازمان‌های دولتی در برابر پول دیجیتالی دقیقاً چه خواهد بود. البته این مدیرعامل خاطر نشان کرده که نهاد رسمی تنظیم مقررات در این زمینه بانک مرکزی است و بورس‌ کالا به‌عنوان جزئی از یک کل قادر نیست چنین کاری را به طور مستقل انجام دهد.

اما کارشناسان در رابطه با حضور این پول مجازی در ایران چه می‌گویند؟ «رضا قربانی»، مدیرعامل شبکه راه پرداخت درباره بیت‌کوین و نحوه برخورد ایران با آن به دیجیاتو می‌گوید:

«بعد از تحریم‌ها ایران نمی‌تواند آنچنان تبادلات مالی در دنیا انجام دهد و با وجود باز شدن درگاه‌هایی مثل سوییفت که بعد از برجام به روی ایران باز شد، هنوز هم در مبادلات با بانک‌های خارجی دچار مشکلات زیادی است. با ورود بیت‌کوین به بازار در حقیقت ارزی به وجود آمد که تحت مالکیت هیچ حکومت و دولتی نیست. از همین رو کارشناسان تصور داشتند که ایران خیلی زودتر وارد این حوزه شود اما ایران به هوشمندی با این ارز تحریم ناپذیر محتاطانه برخورد کرده و مشغول مطالعات دقیق روی آن است.»

وی با اشاره به اینکه کشورهای دنیا هم با بیت‌کوین برخوردی هوشمندانه اتخاذ کردند، به ژاپن و آمریکا اشاره می‌کند که هر یک به ترتیب 50 و 25 درصد بازار بیت‌کوین را در اختیار دارند و ژاپنی‌ها آن را ارز و آمریکایی‌ها آن را به عنوان کالا قبول کرده‌اند:

«دولت ایران وعده داده که تکلیف این نوع ارز تا نیمه اول سال آینده مشخص می‌سازد و به نظر من بهتر است که یک صنف رسمی برای آن تشکیل دهد تا دست سودجویان از بازار آن برچیده شود. اگر جایی باشد که به طور رسمی مبادرت به فروش این نوع ارز با شرایط احراز هویت کند، کنترل آن راحت‌تر خواهد بود گرچه ماهیت بیت‌کوین غیرقابل ردیابی بودن آن است. اما در هر صورت اگر این ارز دیجیتالی و یا سایر ارزهای دیجیتالی مثل «اتریوم» و «زی‌کش» و... که آمار آنها به 1300 مورد می‌رسد، به رسمیت شناخته نشوند، صرفا راهی برای باز شدن بازار سیاه آن باز خواهد شد.»

بیت‌کوین یک ارز تحریم‌ناپذیر است و متعلق به هیچ حکومتی نیست

رضایی معتقد است که دولت‌ها در حال حاضر مشغول بررسی ابعاد گوناگون بیت‌کوین و استفاده آن در سیستم اقتصادی هستند و ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. از نظر وی حال که رکورد خرید و فروش بیت‌کوین در ایران در ماه گذشته شکسته شده، اکنون بهترین زمان برای ورود کردن به آن است. او اشاره می‌کند که کل مقدار بیت‌کوین جهان در حال حاضر 21 میلیون است که 17 میلیون آن در دسترس است و کل این آمار در نهایت یک چهارم تولید ناخالص ملی کشور است و نباید از آن واهمه داشت:

«این ارز در حال حاضر به خاطر عدم رسمیت آن توسط بانک مرکزی در خارج از مرزهای ایران کنترل می شود. نمی‌توان به آن برچسب خلافکارانه و یا هرمی وارد کرد چرا که اولا هیچ‌کس وعده پولدار شدن در بازار بیت‌کوین را به کسی‌ نمی‌دهد و ثانیا اینکه خلاف‌کاران دنیا از اسکناس هم برای تبادلات مالی خود استفاده می‌کنند که در این صورت باید پرسید آیا می‌توان اسکناس را جرم‌آفرین توصیف کرد؟ پیش‌بینی می‌شود که به محض وارد شدن رسمی بازار ایران به بیت‌کوین، کشورهایی مثل آمریکا بیش از پیش بر روی بیت‌کوین نظارت داشته باشند و حتی سعی به ایجاد چارچوب‌هایی برای آن داشته باشند.»

نپذیرفتن رسمی بیت‌کوین باعث ایجاد بازارسیاه این ارز می‌شود

مدیرعامل شبکه راه پرداخت معتقد است که فناوری به حدی پیشرفت کرده که به جای اینکه قانون برای آن برنامه‌ریزی کند، فناوری قانون را دگرگون می‌سازد. وی به افرادی که قصد ورود به بازار بیت‌کوین را دارند نیز توصیه می‌کند که با مطالعه منابع معتبر وارد آن شوند.

گفته‌های نمایندگان بانک مرکزی در حال حاضر به نوبه‌ای برداشتن بار حقوقی مشکلات بیت‌کوین از سوی دولت است تا به این وسیله اعلام شود که هرکس وارد این بازار می‌شود، عواقب آن را باید خودش بپذیرد.

به نظر می‌رسد چنین اظهاراتی به این دلیل بیان می‌شود تا مردم مطالباتی از سوی دستگاه قضایی و بانک مرکزی پیرامون بیت‌کوین نداشته باشند و اتفاقی مثل سپرده‌گذاری مردم در موسسات مالی رخ ندهد و یا اگر هم رخ می‌دهد، انگشت اتهام به سوی دولت نباشد چرا که بانک مرکزی در حال حاضر رسما بیت‌کوین را به رسمیت نمی‌شناسد و با توجه به شیوه محتاطانه‌ای که همواره در پیش داشته، اندکی دور از انتظار به نظر می‌رسد که در آینده نیز این ارز مجازی را به رسمیت بشناسد.