نگاهی به تاریخچه حضور اسپایدرمن در بازی های ویدیویی [تماشا کنید]

اسپایدرمن یا همان مرد عنکبوتی را می توان یکی از محبوب ترین ابر قهرمانان کتاب های مصور دانست؛ شخصیتی که میزان محبوبیت آن به قدری زیاد هست که حضور آن در صنعتی مانند بازی های ویدیویی، اصلاً عجیب به نظر نرسد.

اسپایدرمن با حضور 36 ساله خود در صنعت بازی های ویدیویی، بالا و پایین های زیادی را تجربه کرده است. در ادامه و به مناسبت نزدیک شدن به تاریخ انتشار جدید ترین نسخه از سری بازی های مرد عنکبوتی، در این مقاله قصد داریم تا نگاهی به این دوران پر فراز و نشیب این سری بازی داشته باشیم.

تارهای پیکسلی

همان طور که پیش از این نیز به آن اشاره کردیم، اولین بازی ساخته شده بر اساس شخصیت اسپایدرمن به دهه هشتاد میلادی و سال 1982 بر می گردد. در این سال، شرکت اسباب بازی سازی برادران پارکر که اسم کمپانی آن ها نیز شباهت عجیبی به اسم اصلی اسپایدرمن یعنی پیتر پارکر داشت، اولین بازی با محوریت مرد عنکبوتی را برای کنسول آتاری 2600 روانه بازار کرد.

کلیت این بازی کاملاً ساده بود. شما وظیفه داشتید با عبور از موانع مختلفی که روی برج بلندی قرار دارند، خود را به یکی از مهم ترین دشمنان اسپایدرمن یعنی Green Goblin برسانید و بعد از شکست او، بمبی که در ساختمان قرار دارد را خنثی کنید. این بازی از آن جایی حائز اهمیت بود که شروعی بر ساخت بازی با محوریت ابرقهرمانان کمپانی مارول به حساب می آمد.

سه گانه ماجرایی Questprobe دومین حضور اسپایدرمن در بازی های ویدیویی محسوب می شد. قسمتی که این ابر قهرمان در آن حضور داشت با نام کامل Questprobe: featuring Spider-Man شناخته می شد. قرار گرفتن شخصیت پر جنب و جوشی مثل مرد عنکبوتی در یک بازی ماجرایی متن محور به قدری عجیب بود که این عنوان در حد انتظار سازندگانش، مورد توجه کاربران قرار نگیرد.

بعد از اوج گیری محبوبیت مرد عنکبوتی در کتاب های مصور خود در اواخر دهه هشتاد، خالقین این شخصیت تصمیم گرفتند تا توجه بیشتری نسبت به ساخت بازی هایی ویدیویی بر اساس او داشته باشند و همین موضوع باعث شد تا در دهه نود میلادی، شاهد عرضه عناوین اسپایدرمن زیادی باشیم.

بعد از وقفه چند ساله، در سال 1989 بازی جدید اسپایدرمن با نام Spider Man and Captain America in Doctor Doom’s Revenge برای پلتفرم های رایج آن زمان عرضه شد. در این بازی که دوربینی دو بعدی داشت، شما می توانستید تا در نقش مرد عنکبوتی یا کاپیتان آمریکا مراحل مختلف بازی را به اتمام رسانده و طبق رسم بازی های این چنینی، در انتهای هر مرحله با یکی از شخصیت های منفی مارول روبرو شوید.

طراحی پر از رنگ و لعاب در کنار استفاده از دو شخصیت محبوب کتاب های مصور مارول به عقیده عده زیادی، موفقیت این بازی را از همان ابتدا تضمین می کرد. البته منتقدان با وجود ستایش طراحی هنری بازی، از خطی بودن بیش از اندازه آن خرده گرفتند.

بازی به طوری کلی با نقدهایی متوسطی روبرو شد و به فروش زیادی در بازار ها نرسید. منتقدان Spider Man and Captain America in Doctor Doom’s Reveng را ایده جالبی می دانستند که به خوبی پیاده سازی نشده است.

بعد از آن که مارول از سود دهی بازی های اسپایدرمن به طور کلی ناامید شده بود، قرار داد ساخت بازی بر اساس این شخصیت را برای چندسال به شرکت دیگری واگذار کرد. بازی بعدی، The Amazing Spider Man داشت که در سال 1990 توسط کمپانی LJN برای کنسول دستی گیم بوی منتشر شد.

موفقیت های این بازی دو بعدی در حدی بود که سازنده بازی، دو نسخه دیگر از آن را ساخت. در این بازی وظیفه داشتیم عشق دیرینه اسپایدرمن یعنی مری جین را پیدا کرده و زندگی او را نجات دهیم. مراحل بازی به مبارزه در محیط های دو بعدی و بالا رفتن از ساختمان ها خلاصه می شدند.

با توجه به محبوبیت روز افزون این شخصیت، عجیب نبود که شاهد عرضه سالانه عناوینی بر اساس این شخصیت باشیم. اسپایدرمن بعدی The Amazing Spider-Man vs. The Kingpin نام داشت که طی سه سال برای پلتفرم های مختلفی عرضه شد.

.وظیفه نشر بازی به کمپانی بزرگی مانند سگا رسیده بود و سگا نیز استودیو Technopop را به عنوان سازنده این عنوان در نظر گرفته بود. نتیجه کار به عقیده بسیاری، بهترین بازی اسپایدرمن در دنیای دو بعدی شد تا در سال بعدی یعنی 1991، دو بازی با محوریت مرد عنکبوتی عرضه شود.

بعد از حضور کوتاه اسپایدرمن در بازی پانیشر که برای کنسول گیم بوی عرضه شده بود و نسخه ای از اسپایدرمن شگفت انگیز که تنها روی دستگاه های آرکید قابل بازی بود، نوبت به Spider-Man: Return of the Sinister Six رسید. هنوز حق ساخت بازی های کنسولی اسپایدرمن در دست کمپانی LJN قرار داشت. البته این کمپانی تنها وظیفه ساخت نسخه NES بازی را بر عهده داشت و دیگر نسخه های بازی به دست سازندگان متفاوتی ساخته شد.

Spider-Man: Return of the Sinister Six به علت گرافیک مثال زدنی و موسیقی فوق العاده ای که داشت، مورد توجه بسیاری از منتقدین قرار گرفت و حتی جوایزی را نیز به دست آورد. البته مشکل سختی بیش از حد بازی باعث شده بود تا بسیاری قید تجربه آن را بزنند. جدا از مشکلات حرکت مرد عنکوبتی، او تنها در مبارزات یک بار فرصت مردن داشت و همین موضوع رد کردن شش مرحله سخت بازی را، ناممکن می کرد.

البته به دلیل آن که استودیو های متفاوتی وظیفه ساخت بازی را بر عهده داشتند، هر کدام از نسخه ها تفاوت های ریز و درشتی با یکدیگر داشتند. به گفته بسیاری، نسخه NES بازی کنترل استاندارد ترین برای رد کردن مراحل داشت.

در اواخر دهه هشتاد شاهد حضور همزمان اسپایدرمن و کاپیتان آمریکا به عنوان شخصیت های قابل انتخاب در یک بازی بودیم. این ایده دوباره در سال 1992 که یکی پر کار ترین سال های این ابرقهرمان به شمار می رفت، مورد استفاده قرار گرفت.

این بار در Spider-Man and the X-Men in Arcade's Revenge می توانستیم بین مرد عنکبوتی و بخشی از اعضای جبهه ایکس من، فردی را به عنوان کاراکتر اصلی انتخاب کنیم. این بازی ها هم به دلیل کم حوصلگی سازندگان و ناشرین که اصرار زیادی بر عرضه تعداد زیادی بازی با محوریت اسپایدرمن در مدتی کوتاه داشتند، در سطح کیفی متوسط باقی ماند.

در آن سال ها ناشرین بازی فکر می کردند که بنابر محبوبیت زیاد شخصیت اسپایدرمن، عرضه بازی های متعدد نسبت به تمرکز روی عنوانی خاص، می تواند راه بهتری برای درآمد زایی باشد. این تفکر باعث شد تا در دهه نود میلادی، بسیاری از افرادی که دید جدی تری نسبت به بازی های ویدیویی دارند، اسپایدرمن را به عنوان یک سری بازی جدی نشناسند و این فرنچایز بیشتر مخاطبین خود را از کودکانی که به کتاب های مصور مرد عنکبوتی علاقه دارند، داشته باشد.

بعد از عرضه چند بازی تکراری بین سال های 92 تا 95 میلادی، سرانجام با همکاری سگا و Blue Sky، نسخه متفاوتی از بازی اسپایدرمن تحت نام Spider-Man Web of Fire به بازارها عرضه شد. سگا حق نشر انحصاری بازی روی کنسول SEGA 32X را در اختیار داشت و عدم فروش کافی این کنسول باعث شد تا اسپایدرمن جدید هم آن چنان مورد شناخت کاربران قرار نگیرد.

یکی از نکات جالب در مورد این بازی حضور دردویل، یکی دیگر از قهرمانان مارول به عنوان شخصیت اصلی در طول داستان بود. با وجود تحسین Spider-Man Web of Fire توسط منتقدان، این عنوان نیز در حد انتظارات ناشرینش در بخش فروش موفق نبود.

مشکلات فنی و عدم استقبال کاربران از بیشتر بازی هایی که با محوریت اسپایدرمن در دهه 90 میلادی عرضه شدند، باعث شد تا در آغاز قرن 21 شاهد عرضه هیچ عنوانی از این ابرقهرمان محبوب نباشیم.

در سال 2000 سرانجام وظیفه انتشار بازی بعدی اسپایدرمن به کمپانی اکتیویژن رسید که به نوعی آغاز دوران شکوفایی این شخصیت در بازی های ویدیویی محسوب می شد.

اکتیویژن Spider-Man را برای تمام پلتفرم های رایج آن زمان عرضه کرد و همین موضوع باعث شد تا عده بیشتری امکان تجربه این اثر را داشته باشند. Spider-Man اولین عنوان سه بعدی در مجموعه به حساب می آمد و علاوه بر منتقدان، کاربران نیز به شدت این تغییر را پسندیده بودند.

بازی به خاطر مراحل سینمایی متعدد و گرافیک سه بعدی تازه اش به یکی از موفق ترین بازی های ابرقهرمانی تا به آن روز تبدیل شده بود. نسخه پلی استیشن 1 بازی به یکی از پر فروش ترین و محبوب ترین عناوین این کنسول تبدیل شد تا زمینه عرضه دنباله دیگری برای این بازی، فراهم شود.

نسخه بعدی اسپایدرمن سه بعدی بعد از یک سال و بازهم توسط اکتیویژن، این بار به صورت انحصاری برای پلی استیشن 1 عرضه شد. Spider-Man 2: Enter Electro تقریباً در همان سطح کیفی نسخه پیش قرار داشت البته منتقدان کمی از تکراری بودن مراحل این بازی انتقاد کردند.

سال 2002 را می توان مهم ترین سال مرد عنکبوتی دانست. در این سال سرانجام فیلم سینمایی این شخصیت به کارگردانی سم ریمی اکران شد. این فیلم استانداردهای جدیدی را در صنعت فیلم های سینمایی ابرقهرمانی تعریف کرد و به نوعی آغازگر جریان جدیدی در سینما محسوب می شود.

همزمان با اکران فیلم اسپایدرمن، بازی ویدیویی با همین نام برای پلی استیشن 2، پی سی، ایکس باکس و گیم کیوب عرضه شد. بازی اسپایدرمن هم تا حد زیادی آغازگر سنت ساخت بازی بر اساس فیلم سینمایی بود. وظیفه ساخت Spider-Man: The Movie را استودیو Treyarch بر عهده داشت که آن را بیشتر به خاطر ساخت نسخه های متعددی از سری کال او دیوتی می شناسیم.

داستان بازی عملاً فرقی با فیلم سینمایی آن نداشت و در بخش گیم پلی نیز، المان های زیادی از نسخه اول اسپایدرمن در این عنوان حضور داشتند.

همزمان با اکران قسمت دوم فیلم مرد عنکبوتی، بازی این اثر نیز دوباره به دست همان تیم قبلی ساخته شد. Spider-Man 2 این بار به صورت جهان باز (Open World) دنبال می شد و از نسخه قبلی خود، بسیار عظیم تر به نظر می رسید.

شما در این بازی می توانستید با تاباندن تارهای معروف مرد عنکوبتی، بین آسمان خراش های نیویورک جا به جا شوید و ماموریت های جانبی و اصلی زیادی را به سرانجام برسانید.

با وجود این که این بازی هم بر اساس نسخه سینمایی اسپایدرمن 2 ساخته شد بود، اما در روایت داستان و جزییات، تا حدودی با فیلم سینمایی خود تفاوت داشت و عملاً دست سازندگان برای اجرا خلاقیت های بیشتر باز تر از گذشته بود.

منتقدان به نسخه کنسولی بازی واکنش های مثبتی نشان دادند و Spider-Man 2 در زمینه فروش هم به عنوان یکی از موفق ترین بازی های اسپایدرمن دسته بندی می شود. البته نسخه پی سی بازی مشکلات زیادی در بخش پرفورمنس داشت تا بسیاری از کاربران این پلتفرم حتی با سیستم های قوی نتوانند، به خوبی بازی را اجرا کنند.

پیش از این و به خصوص طی دهه های 80 و 90 میلادی، شاهد عرضه نسخه های متفاوتی از اسپایدرمن روی کنسول های دستی بودیم اما این عادت در نسخه های بعدی مرد عنکبوتی ادامه پیدا نکرد. بازی Ultimate Spider-Man که در سال 2005 عرضه شد، جدا از کنسول های خانگی رایج آن زمان و پی سی، روی کنسول دستی DS نیز انتشار یافت.

بازی Ultimate Spider-Man شما در قالب اسپایدرمن یا دشمن دیرینه اش، ونوم قرار می داد. می توانستید به انتخاب خود یکی از این دو شخصیت را انتخاب کنید. در صورت انتخاب ونوم، قدرت بیشتری داشتید و مرد عنکبوتی نیز سرعت بیشتری نسبت به رقیب خود داشت.

این عنوان هم بنابر سنت چند نسخه اخیر اسپایدرمن به صورت جهان باز دنبال می شد. البته ماموریت های تکراری و بالانس بد مبارزات باعث شده بود تا Ultimate Spider-Man به عنوان یک نسخه متوسط در بین سری بازی های مرد عنکبوتی شناخته شود.

اکتیویژن در سال 2006 نسخه دیگری از اسپایدرمن را تحت نام Spider-Man: Battle for New York برای کنسول های دستی عرضه کرد. واکنش ها به این بازی دو بعدی به حدی منفی بود که تا سال های طولانی شاهد عرضه بازی جدیدی از اسپایدرمن برای کنسول های دستی نبودیم.

در سال 2007 سرانجام سم ریمی سه گانه اسپایدرمن خود را به پایان رساند. قسمت سوم از سری فیلم های اسپایدرمن، مورد انتظار ترین آن ها محسوب می شد و به فروش خوبی هم دست یافت اما مشکلات آن در قصه باعث شد تا این کارگردان، قید ساخت اسپایدرمن 4 را برای همیشه بزند.

مانند فیلم های اسپایدرمن 1 و 2، بر اساس اسپایدرمن 3 نیز در زمان اکران، اکتیویژن عنوانی را برای تمام پلتفرم های شناخته شده روانه بازار کرد.

بازی Spider-Man 3 برای کنسول های نسل هفتمی و ششمی عرضه شد و البته روی هیچ کدام به موفقیت چندانی دست پیدا نکرد. شخصیت مرد عنکبوتی در این بازی، هیچ یک از ویژگی های بارز و نکات مثبت همیشگی اش را نداشت. مراحل تکراری نیز دیگر نقطه ضعف اصلی این عنوان به شمار می رفتند.

نشریه شناخته شده EDGE به این عنوان امتیاز 3 از 10 را داد و آن را غیر قابل بازی دانست. گیم اسپات نیز به نسخه پلی استیشن بازی نمره 4.7 را داد.

البته منتقدان اکثراً نسخه DS بازی را ستوده بودند. استودیو Vicarious Visions به عنوان یکی از زیر شاخه های اکتیویژن وظیفه ساخت نسخه مختص به کنسول دستی DS را بر عهده داشت که به عقیده اکثریت، بهترین نسخه از اسپایدرمن 3 به شمار می رفت.

اکتیویژن که خیال بیخیال شدن این ابر قهرمان را نداشت، در همان سال نسخه دیگری از مرد عنکبوتی را با نام  Spider-Man: Friend or Foe به بازارها عرضه کرد. بسیاری از دوستان و دشمنان اسپایدرمن و حتی بعضی از ابرقهرمانان محبوب مارول در این بازی حضور داشتند و قابلیت دنبال کردن مراحل به صورت دو نفره نیز در این عنوان وجود داشت.

با وجود غنی بودن بازی از کاراکترهای شناخته شده، داستان درست و درمانی برای Spider-Man: Friend or Foe نوشته نشده بود و سختی مراحل بازی نیز به هیچ عنوان شما را به چالش نمی کشید.

نسخه بعدی از سری بازی های اسپایدرمن را می توان یکی از خاص ترین های این مجموعه دانست. Spider-Man: Web of Shadows که دوباره به دست Treyarch ساخته می شد، با گیم پلی تکرار پذیر و روند داستانی جدی و تاریک تر نسبت به نسخه های گذشته، موفقیت های زیادی را در زمینه فروش و جلب رضایت منتقدان کسب کرد.

این بازی برای تمام پلتفرم های رایج زمان و حتی کنسول های نسل قبل هم عرضه شد. نسخه های پلی استیشن 2 و پلی استیشن همراه بازی با نسخه اصلی Spider-Man: Web of Shadows تفاوت داشتند و به صورت دو و نیم بعدی دنبال می شدند.

بعد از عرضه یک بازی موبایل با نام Spider-Man: Toxic City، نوبت به ساخت بازی متفاوت دیگری از این سری رسید. Spider-Man: Shattered Dimensions شما را در نقش مرد عنکبوتی بین دوره های تاریخی مختلف قرار می داد.

شما بخش داستانی بازی را با انتخاب بین چهار شخصیت اسپایدرمن که چهار دوره تاریخی مختلف سپری می کردید و هر کدام از این شخصیت ها نیز شامل داستانی جداگانه و روند گیم پلی متفاوتی بود که در انتها به سایر شخصیت ها گره می خورد. تنوع بالا و ایده جالب سازندگان بازی در استودیو Beenox بسیاری را وادار به ستایش از این بازی کرد.

در طول این سال ها، فاصله زمانی کم بین نسخه های مختلف، یکی از مهم ترین مشکلات این سری به شمار می رفت و البته اکتیویژن به خیال سود بالای بازی ها، تا مدت ها از این عادت دست نکشید.

Spider-Man: Edge of Time نیز قربانی همین موضوع شد. بازی با اختلاف یک ساله نسبت به قسمت قبلی عرضه شد و باز هم از ایده زمان استفاده می کرد. سازندگان به دلیل وقت کمی که در ساخت این عنوان داشتند، این بار به جای چهار شخصیت، دو شخصیت را در بخش داستانی قرار دادند و گیم پلی بازی هم تفاوت خاصی با قسمت قبلی نداشت و حتی از تنوع کم تری نیز بهره می برد.

همزمان با عرضه فیلم های سینمایی مرد عنکبوتی شگفت انگیز 1 و 2، بازی هایی نیز با همین نام برای این فیلم عرضه شدند. با توجه به موفقیت های اخیر سری بتمن آرکام، مبارزات این بازی ها شباهت زیادی به این سری داشتند. داستانی فوق العاده ضعیف و آبکی و مشکلات گرافیکی متعدد باعث شد تا جدا از واکنش های منفی منتقدان به بازی، شاهد شکست تجاری سنگین هر دو بازی نیز باشیم.

اسپایدرمن به عنوان یکی از محبوب ترین ابرقهرمانان تاریخ کتاب های مصور، حضور طولانی و پر فراز و نشیبی را در هنر هشتم تجربه کرده است. در طول این سه دهه، شاهد بازی های خوبی از این کاراکتر بودیم که بنابر جرات سازندگان و خلاقیت هایی که به خرج داده بودند، محبوبیت های زیادی کسب کرده اند.

اما به طور کل، اسپایدرمن به عنوان فعال ترین ابرقهرمان در بازی های ویدیویی طی این سال ها قربانی زیاده خواهی و فشار بالای ناشرینش برای عرضه سالانه شده است. سال جاری میلادی، نسخه تازه ای این سری به دست استودیو خوش نام اینسامنیاک گیمز به صورت انحصاری برای پلی استیشن 4 عرضه خواهد شد.

باید منتظر ماند و دید که آیا سخت گیری های سونی و وقت بیشتری که صرف ساخت این نسخه شده است، می تواند اسپایدرمن را از چرخه طولانی تکراری که در سال های اخیر درگیر آن شده را نجات دهد یا نه.