نبرد تجاری آمریکا و چین؛ چه بر سر تکنولوژی چین می‌آید؟

امسال، عدم تمایل حضور شرکت‌های تکنولوژی چینی در ایالات متحده بعد از ماجرای جنگ تجاری میان دو کشور بالا گرفت. با افزایش تعرفه‌ها و مجازات در نظر گرفته شده برای شرکت‌های چینی، این کشور در تلاش است تا راه حلی دیگر پیدا کرده و سرمایه بیشتری وارد شرکت‌های تولیدکننده فناوری داخلی خود کند که می‌تواند به نام‌های بزرگ آمریکایی فشار وارد کند.

اوایل این ماه میلادی، غول حوزه ارتباطات مخابراتی چین، ZTE از خرید سخت افزار و نرم افزارهای آمریکایی برای استفاده در محصولات خود توسط وزارت بازرگانی آمریکا منع شد. دلیل این مجازات، شکست تحریم تجاری ایران توسط آمریکا بود. عواقب این تصمیم برای ZTE احتمالا بسیار سنگین خواهد بود اما بسیاری معتقدند که چین نمی‌گذارد ZTE زیر بار آمریکا برود.

این تصمیم چند ماه پس از تحریم فروش تلفن‌های همراه هواوی توسط AT&T رخ می‌دهد [امروز هم اتهامی دیگر در آمریکا به دلیل تجارت با ایران علیه هواوی شکل گرفت]. کمیته اطلاعات کنگره آمریکا اوایل امسال در یک مداخله عجیب، جلوی فروش تلفن‌های همراه این شرکت چینی را گرفت. چند روز پیش نیز رئیس جمهور آمریکا، دونالد ترامپ دستوری مستقیم صادر کرد تا جلوی فروش کوالکام به Broadcom را بگیرد. این مداخله مستقیم به دلیل واهمه آمریکا از بزرگ‌تر شدن و تاثیرگذاری بیشتر صنعت نیمه‌هادی‌ها در چین است.

طبعا، چنین تصمیم‌هایی با واکنش چین نیز روبرو می‌شود، هم از سوی شرکت‌های بزرگ و هم از سوی دولت این کشور. در سال ۲۰۱۶ رئیس جمهور چین، ژی جینپینگ نقشه راه تبدیل کشورش به ابرقدرت تکنولوژی و اینترنت را اعلام کرد. حالا این کشور در تلاش است تا قدرت خود را بیابد و از وابستگی خود به آمریکا و شرکت‌های تولیدکننده نیمه‌هادی‌ها بکاهد. و تحریم ZTE یکی از مهم‌ترین اقدامات آمریکا علیه تصمیم دولت چین است.

ZTE به عنوان بخشی جدا نشدنی از بدنه صنعت تکنولوژی در چین به حساب می‌آید، شرکتی است که در حوزه ارتباطات مخابراتی جایگاه پیشرو جهانی را دارد و در توسعه فناوری 5G نقشی اساسی ایفا کرده. تحریم آمریکا یک عقب‌گرد بزرگ نه تنها برای ZTE بلکه برای صنعت موبایل چین است که به دنبال اهدافی والاتر رفته.

پس از این اتفاق، وزارت بازرگانی چین نظرش به خرید شرکت هلندی NXP توسط کوالکام جلب شد. کوالکام تاکنون تلاش خود را به کار گرفته تا این خرید به قطعیت برسد اما مداخله چین می‌تواند این قرارداد را منتفی کند تا هزینه‌ای سنگین برای کوالکام ایجاد شود. البته تا ۲۵ ژولای فرصت برای تصمیم‌گیری هست. اگر چین مانع عقد قرارداد شود کوالکام که قصد گسترش بازار خود را دارد شکست خواهد خورد و چین با این مداخله، پاسخ آمریکا را داده است.

برای چین تصمیمی جز این نمانده که هر چه سریع‌تر صنعت تولید چیپ خود را قدرت بخشد و از اتکا به غول‌های آمریکایی بکاهد.

غول‌های آمریکایی هم باید نگران باشند

چند روز پیش، ژی جینپینگ نگاه خود برای آینده اینترنت و قدرت تکنولوژی اعلام کرد. چین می‌خواهد در «تکنولوژی‌های بنیادی» مثل نیمه‌هادی‌ها سرمایه گذاری کند،‌ جایی که آمریکا با فاصله بسیار از چین در حال رهبری بازار است. این تصمیم توسط علی بابا و تنسنت نیز مورد پذیرش قرار گرفت، دو شرکت بزرگ چینی که می‌خواهند اتکای خود به خارجی‌ها را از بین ببرند.

این تصمیم یک چالش اساسی برای رهبران بازار مثل اینتل، ای ام دی، کوالکام و گوگل خواهد بود. سازندگان میکروکنترلرها و آی سی ها مثل مایکرون، مایکروچیپ، تگزاس اینسترومنتز و دیگران نیز ضربه خواهند خورد.

البته چین تا رسیدن به این مرحله فاصله دارد و با فشردن یک دکمه، بازی عوض نمی‌شود. سال‌ها تحقیق و توسعه، در اختیار گرفتن استعدادها و سرمایه گذاری‌های هنگفت لازم است تا نگاه ژی جینپینگ عملیاتی شود. استراتژی او باید شامل ساخت فضای بازار منصفانه، محافظت بهتر از مالکیت معنوی و مقابله با انحصارطلبی‌ها باشد. به جای نگاه از بالا،‌ چین در تلاش است تا سرمایه‌های خارجی را وارد کشورش کرده و اختراعات بومی را قدر بداند.

برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تکنولوژی چین در این مسیر قرار گرفته‌اند. علی بابا اخیرا NPU خود را معرفی کرد که برای محصولات مرتبط با هوش مصنوعی کاربرد دارد. علی بابا ادعا می‌کند که نسبت عملکرد به قیمت این چیپ ۴۰ برابر بهتر از هر محصول دیگر موجود در بازار است.

این شرکت تلاش دارد تا کمپانی چینی C-Sky که طراحی چیپ می‌کند را هم بخرد. بهره گیری از قدرت طراحی چیپ C-Sky به علی بابا اجازه حضور فراگیر در بازار اینترنت اشیاء، مالتی مدیا، شبکه و خودروی الکتریکی می‌دهد.

بخش HiSilicon هواوی نیز برای مقابله با شرکت‌های آمریکایی که پردازنده و مودم تولید می‌کنند آماده است. این شرکت همچنین مالکیت معنوی و پتنت‌هایی برای اینترنت اشیاء و فناوری 5G ثبت کرده تا برای تغییرات بزرگ بعدی نیز آماده باشد و این بار نه فقط در چین، بلکه در دنیا با کوالکام رقابت کند.

ممنوعیت خرید محصولات آمریکایی توسط شرکت ZTE آخرین حمله بزرگ در نبرد تجاری میان چین و آمریکا است و قطعا آخرین آن نخواهد بود. چین حالا قصد دارد ممنوعیت‌ها، تحریم‌ها و تعرفه‌ها را با سرمایه‌گذاری در استعدادهای داخلی خود تجبران کند. هدف آن است که چین دیگر اتکایی به شرکت‌های بزرگ آمریکایی نظیر کوالکام و... نداشته باشد.

اگر چین موفق شود سرمایه‌گذاری خود را به ثمر برساند و شرکت‌های تولیدکننده محصولات نیمه‌هادی را توانمند کند، فشار عظیمی به شرکت‌های بزرگ حال حاضر بازار وارد خواهد شد. چین قدرت آن را خواهد داشت تا در تحریم‌های آتی پاسخ قاطعی بدهد و عدم وابستگی خود به آمریکا را در برخی قسمت‌ها به نتیجه برساند.

برای شرکت‌های آمریکایی که در این میان قربانی شده‌اند، چنین جنگی احتمالا مشکلات جدی مالی ایجاد خواهد کرد و صدها میلیارد دلار سرمایه تجارت بین‌المللی را از دست خواهند داد. ZTE و کارکنانش امروز شاید حال و روز خوبی نداشته باشند اما کوالکام، اینتل، مایکرون و دیگر شرکت‌ها شاید در آینده شرایط مشابهی را تجربه کنند.