در گفتگو با غرضی مطرح شد: دلایل سقوط آمار خطوط ثابت تلفن در کشور چیست؟

آمارهای رسمی ارائه شده از سمت بخش توسعه ارتباطات وزارتخانه نشان می‌دهد که شاخص ضریب نفوذ تلفن ثابت با حرکتی کند، تعداد خطوط دایری را به مرز ۳۱ میلیون رسانیده است. این در حالیست که افق سال گذشته این وزارتخانه 40 میلیون خط ثابت بود و آمار فعلی نشان از سقوط استقبال مردم از تلفن ثابت و روی آوردنشان به راه های ارتباطی دیگر می دهد.

مقایسه آمار مربوط به این شاخص با سال‌های پیشین نشان می‌دهد که طی یکی دو سال گذشته با کمترین میزان رشد ضریب تلفن ثابت در کشور مواجه بودیم که این موضوع می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛دلایلی که از کارشناسان و مسئولان این حوزه جویای آن شدیم.

«سید محمد غرضی» که سابقه 12 ساله‌ ریاست وزارت مخابرات (ارتباطات فعلی) کشور را دارد، در گفتگوی خود با دیجیاتو اعلام می‌کند که هزینه راه اندازی تلفن ثابت به مراتب از خطوط موبایلی گران‌تر شده و بسیاری از مردم به داشتن یک سیم‌کارت بسنده می‌کنند:

«بسیاری از جوانان و زوجین ترجیح می‌دهند هزینه‌های جاری خود را کم کرده و به همان سیم کارت اعتباری داشتن کفایت می‌کنند ضمن اینکه هزینه نگه داری خطوط تلفن ثابت برای دولت هم بیشتر از قبل شده و نسبتا سنگین است. خدماتی که تلفن ‌های موبایل این روزها انجام می‌دهند ده‌ها برابر خدمات تلفن ثابت است و اختلاف قیمت چندانی هم در طرح‌های مکالمه‌ای اپراتورها و خطوط ثابت یافت نمی‌شود که کسی ارجعیت خود را تلفن ثابت انتخاب کند تا موبایل.»

غرضی تکنولوژی جدید فعلی را دلیل اصلی نزول درخواست تلفن ثابت می‌داند و این مساله را در همه امور و صنایع یک اتفاق بدیهی می‌داند. او اما با اینکه تصور می‌کند این سیر نزول سال به سال بیشتر هم شود ولی راهکارهایی هم را با ما در میان می‌گذارد که شاید بتوانند راه احیایی برای تلفن‌های ثابت باشند:

«تلویزیون‌های کابلی که این روزها صحبتشان زیاد شده شاید بتوانند بار دیگر خطوط ثابت را به جریان بندازند ولی نیازمند به زیرساخت‌ها و تکنولوژی‌هایی هستند که هنوز در کشور پیاده سازی نشده. خطوط اینترنت ثابت هم می‌تواند راه نجات دیگری برای این مساله باشد به خصوص حالا که قیمت‌گذاری‌های جدیدی در آن صورت گرفته ولی به نظر من چیزی فراتر از ADSL باید در کار باشد تا مردم را جذب خود کند.»

وزیر پست و تلگراف و تلفن سابق کشورمان وضعیت خطوط فیبری در کشور را بسیار بهتر از کشورهای منطقه نظیر ترکیه می‌داند و باور دارد که با توسعه روزافزون این موضوع، می‌توان فکری به حال آینده خطوط ثابت هم داشت.

از آنسو «مجید حقی» کارشناس مخابرات کشورمان باور دارد که مخابرات تعریف درستی از خدمات پس از فروش در سیاست‌های خود ندارد و همین مساله باعث دلزدگی مخاطبین و مشتریان این سازمان شده است. او به دیجیاتو می‌گوید علی رغم واگذاری مخابرات در سال‌های گذشته، کماکان شاهد این رفتارهای غیرحرفه‌ای در سازمان هستیم و ابراز امیدواری می‌کند که مدیریت جدید در سال 97 بتواند این مشکلات را برطرف کند:

«شبکه تلفن ثابت به سه شبکه شهری، بین‌شهری و بین‌الملل تقسیم می‌شود که با اندکی کندوکاو در هر سه حوزه می‌توان پی برد که موبایل‌ها چرا جای تلفن ثابت را گرفتند. در تماس‌های بین‌المللی انبوه اپلیکیشن‌های دارای قابلیت تماس صوتی و تصویری رایگان جایگزین شده‌اند و در بخش شهری و بین شهری نرخ ثابت مکالمات اپراتورها و طرح‌های تشویقی‌شان باعث شده که هزینه آنها برای مردم به نسبت کمتر باشد.»

او از وجود اشکالات ریز و درشت در سیستم شارژینگ یا همان محاسبه نرخ مکالمه و تعرفه‌بندی گفت و تبدیل سوئیچ‌های مخابراتی از حالت آنالوگ به دیجیتال را که چند سال پیش رخ داد در همان زمان کاربردی دانست و اعتقاد دارد که حال باید به سمت مرحله بعدی پیش رفت:

«فعال شدن پروانه‌های تجاری FCP (ارتباطات ثابت) و MVNO (اپراتور مجازی تلفن همراه) می‌تواند از جمله دلایل ضمنی برای چنین افتی باشد و الان مخابرات کشور به یک سیستم هوشمند نیاز دارد تا خود را باز بیافریند.مهمترین مسأله برای رسیدن به شبکه‌های نسل جدید، فراهم آوردن زیرساخت انتقالی یکپارچه و فراتر از صوت است. هنوز با وجود وعده‌های بسیار، تلفن ثابت آنالوگ به شبکه IP وصل نشده و همان سیستم کلاسیک خود را حفظ کرده که در بازار فعلی دیجیتال جواب نمی‌دهد.»

ضریب نفوذ تلفن ثابت در حد فاصل سالهای 95 - 96 با 0.17 درصد رشد مواجه شده که البته میزان رشد این شاخص در بین سالهای 94 – 95 حدود 0.12 درصد بوده که این آمارها نشانه چندان خوبی برای آینده بازار خط ثابت نیست.

در طول سالیان گذشته و طی سه برنامه توسعه، تحول‌های چشمگیری در حوزه تلفن ثابت در کشور رخ داده که امروزه روندی نزولی به خود گرفته است. بر اساس آمارها، کشور ما در بین کشورهای حوزه خاورمیانه از نظر ضریب نفوذ، دارای جایگاه منحصر به‌فردی است و اگر همگام با تکنولوژی‌های روز شود شاید بتواند این جایگاه را حفظ کند.