راهنمای عکاسی؛ 22 مشکل رایج و راه حل آنها [بخش اول]

بعضی مشکلات بسیار متداول در عکاسی هستند که به راحتی تمام لذت این کار را از بین می برند. عکاسی به عنوان یکی از فنی ترین سرگرمی های بشر، می تواند در مواقعی بسیار گیج کننده باشد. فرقی نمی کند تازه کار باشید یا باتجربه؛ در هر حال احتمالاً با یک سری مشکلات به طور دائم درگیر هستید. با این حال نگران نباشید، چون شما در این زمینه تنها نیستید و همه به راهنمای عکاسی نیاز دارند.

در این مطلب تعدادی از متداول ترین مشکلات عکاسی را گردآوری کرده و راهکارهایی را برای آنها ارائه می کنیم تا بتوانید به بهترین نتیجه ممکن برسید. این موارد شامل توضیحات نحوه استفاده از دوربین، تعریف و توضیح مفاهیم و دیگر نکات کاربردی خواهد بود.

1. آیا تعویض لنز دوربین باعث کثیف شدن سنسور می شود؟

ذرات ریز گرد و غبار می توانند روی سنسور بنشینند و لکه هایی را روی تصویر نهایی به وجود بیاورند. به همین دلیل عکاسانی که از دوربین های DSLR یا بدون آینه استفاده می کنند نسبت به تعویض لنز وسواس دارند. با این حال برای عکاسی حرفه ای در شرایط مختلف چاره ای جز تعویض لنز ندارید.

تعویض لنز معمولاً مشکلی را پیش نمی آورد اما باید چند نکته را رعایت کنید. اول از همه حتماً دوربین را خاموش کنید تا بار الکتریکی ساکن روی سنسور از بین برود. این بار الکتریکی باعث جذب گرد و غبار خواهد شد. بهتر است لنز را در محل پاکیزه و با هوای ساکن تعویض کنید یا اگر در محیط نامناسبی هستید، اطراف خود را بپوشانید.

لنز ثانویه را از قبل آماده کنید تا پس از بیرون آوردن لنز اول، اجزای درونی دوربین به مدت طولانی در معرض محیط بیرون قرار نگیرند. نهایتاً اینکه دوربین را رو به پایین نگه دارید تا خطر سقوط احتمالی اجسام به درون آن از بین برود.

2. آیا استفاده از فیلتر اسکای لایت ضروری است؟

فیلترهای اسکای لایت دو وظیفه اصلی را بر عهده دارند. اولی کاهش هاله آبی و سردیست که روی عکس ها ایجاد می شود، به ویژه زمانی که زیر آسمان آبی اقدام به ثبت تصویر می کنید. البته دوربین های مدرن با قابلیت های پیشرفته توازن سفیدی معمولاً می توانند این مشکل را حل کنند و نیازی به استفاده از فیلتر نیست.

با این حال فیلتر اسکای لایت کاربرد دیگری هم دارد، و آن هم محافظت از لنز در برابر خراش و پاشش مایعات است. اگر دوربین خود را در استودیو مستقر کرده اید که هیچ، وگرنه بهتر است از فیلترهای ارزان قیمت برای حفاظت از لنزهایتان استفاده کنید. هرچه باشد تعویض فیلتر از تعویض لنز بهتر است.

3. عکس ها را حذف کنیم یا حافظه را فرمت کنیم؟

فرمت کردن کارت حافظه به زمان کمتری نیاز دارد و تقریباً در اکثر موارد، گزینه بهتری محسوب می شود. با این حال بسیاری از عکاسان در زمان نمایش تصاویر، برخی از آنها را به عنوان «حفاظت شده» مشخص می کنند تا در صورت انتخاب گزینه «حذف همه»، آن تصاویر خاص حذف نشوند. طبیعیست که با فرمت کردن کارت حافظه، تمام آنها از بین می روند. بنابراین قبل از فرمت کردن حافظه، حتماً فایل های مورد نیازتان را به فضای دیگری منتقل کنید.

4. سیستم شماره گذاری پیوسته بهتر است یا ریست خودکار؟

بهتر است از حالت شماره گذاری پیوسته (Continuous) استفاده کنید چون حتی پس از انتقال فایل ها و فرمت کردن حافظه، یا تعویض کارت حافظه با کارت دیگر، باز هم سیستم شماره گذاری ادامه پیدا می کند. بدین ترتیب در بازه زمانی طولانی با توجه به شماره فایل ها می توانید به راحتی ترتیب زمانی آنها را تشخیص دهید، ضمن اینکه مرتب سازی آنها هم راحت تر خواهد بود.

5. تصاویر JPEG و RAW چه تفاوتی دارند؟

اگر بخواهیم ساده بگوییم، تصاویر JPEG به منزله عکس های چاپ شده هستند و فایل های RAW هم نقش نگاتیو را ایفا می کنند. تمام دوربین ها مقداری تنظیمات و تغییرات را روی فایل JPEG پیاده کرده و سایزش را هم تا حد زیادی کاهش می دهند.

فایل خام یا RAW به شما اجازه می دهد تمامی تنظیمات نهایی عکس را در دست خود بگیرید، از جمله میزان نوردهی (اکسپوژر)، توازن سفیدی (وایت بالانس)، حالت رنگی، اشباع، کنتراست، شارپنس و مانند اینها. کار کردن با فایل خام وقتگیر است و به ابزارهای خاصی مانند ادوبی لایتروم نیاز دارد، ولی نتیجه کار به مراتب بهتر خواهد شد.

6. فضای رنگی sRGB بهتر است یا ادوبی RGB؟

فضای رنگی ادوبی RGB برای افزایش دامنه رنگ ها در زمان چاپ تصویر RGB با پرینترهای CMYK طراحی شده است. در مقابل فضای رنگی sRGB (حرف s به معنای استاندارد) بهترین گزینه برای تماشای تصاویر روی نمایشگر یا انتقال آنها به روش های الکترونیکی در فضای مجازی است. اگر می خواهید عکس هایتان را به مرکز چاپ عکس دیجیتال بفرستید هم بهتر است از حالت sRGB استفاده کنید.

7. چرا عکس های داخل اتاق هاله زرد رنگ دارند؟

این وضعیت معمولاً به خاطر مشکل در توازن سفیدی به وجود می آید. حالت توازن سفیدی خودکار در دوربین های DSLR در شرایط مختلف محیط خارجی مانند آفتاب شدید، آسمان ابری یا سایه-روشن عملکرد خوبی دارند اما دمای رنگ در محیط داخلی معمولاً خارج از محدوده پوشش آنها قرار دارد. نتیجه این است که هاله زرد رنگی روی عکس های محیط داخلی شما ایجاد می شود.

ساده ترین راه برای حل این مشکل، تغییر حالت توازن سفیدی دوربین از خودکار به تنگستن (یا Incandescent در بعضی دوربین ها) برای عکاسی زیر نور داخلی زرد، یا استفاده از حالت فلورسنت برای عکاسی زیر نور داخلی سفید است.

اگر سیستم نورپردازی داخلی حالت ترکیبی دارد، مثلاً زمانی که نور روز از پنجره وارد محیط شده و همزمان لامپ ها هم روشن هستند، کار سخت تر می شود. به همین دلیل اگر فرصت دارید، حالت های مختلف توازن سفیدی را امتحان کنید، در غیر این صورت حتماً باید فرمت عکس خام (RAW) را به کار بگیرید. همان طور که گفتیم برخلاف فایل های JPEG، به سادگی می توان دمای رنگ فایل های خام را در زمان ویرایش نهایی تغییر داد.

8. چرا عکس های غروب به اندازه کافی خوش آب و رنگ نیستند؟

مسئله این است که حالت توازن سفیدی خودکار در دوربین های دیجیتال تلاش می کند هرگونه جابجایی در دمای رنگ را از بین ببرد تا عکس نهایی را طبیعی تر جلوه کند. در نتیجه انتخاب گزینه AWB نورهای نارنجی و قرمز آسمان در زمان طلوع یا غروب را تا حد زیادی از بین می برد و رنگ های خنثی را به وجود می آورد.

راهکار این مشکل هم انتخاب صحیح حالت توازن سفیدی است. گزینه های نور روز (دیلایت) یا نور خورشید (سانلایت) معمولاً نتیجه خوبی دارند ولی بهترین راه برای برجسته کردن رنگ طلایی، انتخاب حالت ابری (Cloudy) است. حتی می توانید از طریق تنظیمات، رنگ های طیف نارنجی را تقویت کنید.

9. چرا برخی از مقادیر ISO در تنظیمات استاندارد دوربین فعال نیستند؟

بسیاری از دوربین ها بازه حساسیت سنسور را در دو دسته استاندارد و قابل افزایش (extended) قرار می دهند. دوربین بهترین کیفیت تصویر را در محدوده ISO استاندارد حاصل می کند، ضمن اینکه بیشترین جزئیات و کمترین نویز دیجیتال را در مقدار ISO پایه (معمولاً 100 یا 200) به دست می آورید.

در محدوده افزایش یافته، مقدار Gain سنسور در مقایسه با حالت استاندارد افزایش می یابد و به همین خاطر، نویز بیشتری ایجاد می شود (مانند افزایش ولوم سیستم صوتی که معمولاً کیفیت و وضوح صدا را پایین می آورد). این وضعیت در محیط های بسیار تاریک به کمکتان می آید ولی باید خودتان را برای کاهش قابل توجه کیفیت عکس آماده کنید.

بعضی دوربین ها به شما اجازه می دهند مقدار حساسیت ISO را از حداقل مقدار استاندارد هم کمتر کنید. این قابلیت برای مواقعی که به عمق میدان بسیار کم نیاز دارید یا می خواهید سرعت شاتر را کاهش دهید، بسیار کاربردی خواهد بود. البته در این حالت تقریباً یک استاپ از بازه دینامیکی را از دست می دهید، یعنی باید با هایلایت ها خداحافظی کنید.

10. بسته ترین اپرچر هم نمی تواند تصویر شارپی را ایجاد کند، چرا؟

بیشتر لنزها با حداقل گشودگی f/22 عرضه می شوند، اگرچه برخی از آنها (عموماً لنزهای ماکرو) تا f/32 هم پایین می آیند. با این حال روی بدنه لنز فقط کمترین ضریب اف (در حداقل و حداکثر فاصله کانونی) درج می شود. دلیل این وضعیت این است که کوچکترین اپرچر به ندرت به کار می آید، چون تصاویری با شارپنس کم و کنتراست بسیار پایین تولید می کند.

علت این وضعیت، پدیده پراش نور است. پراش زمان رخ می دهد که نور وارد لنز شده و با برخورد به لبه تیغه های اپرچر، می شکند. پراش همیشه رخ می دهد اما خمش نور در اکثر موارد قابل چشم پوشی است. با این حال زمانی که اپرچر بسته تر می شود، خمش هم افزایش می یابد.

در بسته ترین اپرچر، نور به قدری توسط تیغه ها خمیده و پراکنده می شود که حتی با فوکوس بسیار دقیق هم تصویر کاملاً به هم می ریزد. بنابراین اگرچه بیشترین ضریب اف می تواند حداکثر عمق میدان را برای عکاسی از منظره ایجاد کند، ولی وضوح عکس از بین می رود. سعی کنید با تکرار و تمرین، شفاف ترین ضریب اف را برای لنز خودتان به دست آورید.

11. روی لنز زوم عبارت ماکرو نوشته شده ولی نمی تواند روی سوژه های نزدیک فوکوس کند، چرا؟

لنزهای ماکروی واقعی نسبت بازتولید 1:1 دارند، یعنی می توانند سوژه ای به اندازه خود حسگر را داخل کادر جا داده و روی آن فوکوس کنند. اندازه سنسور اکثر دوربین های DSLR و میرورلس 16×24 میلیمتر است. بیشتر لنزهای زوم ماکرو نسبت تصویر 1:4 دارند، یعنی کوچک ترین سوژه قابل فوکوس برای آنها در ابعاد یک کارت اعتباری است.

اگرچه دوربین های کامپکت می توانند روی سوژه های بسیار نزدیک فوکوس کنند، ولی این توانایی به خاطر لنز عریض به دست می آید. بنابراین کوچک ترین سوژه ای که با دوربین کامپکت قابل عکسبرداری است، لزوماً آنقدرها هم کوچک نیست. همچنین در این حالت مشکل نور داریم و سایه دوربین روی سوژه می افتد. بنابراین ثبت تصاویر ماکرو از فاصله دورتر، معمولاً نتیجه بهتری خواهد داشت.