فیلترینگ این بار گریبان کسب‌وکارهای گردشگری را گرفت، کابوس همیشگی استارتا‌پ‌ها

با بسته شدن چند استارتاپ گردشگری و فروش بلیت آنلاین، به نظر می‌رسد که تیغ فیلترینگ بار دیگر گلوگاه استارتاپ‌ها را گرفته و نکته عجیب ماجرا اینجاست که استارتاپ‌های فیلترشده در راستای هدف توسعه صنعت توریسم کشور کار می‌کردند، صنعتی که بارها و بارها توسط دولتمردان و بالاترین مقام حاکمیت به اهمیت و رشد آن تاکید ویژه‌ای شده است.

به اعتقاد کارشناسان در بخش گردشگری، آنچه که می تواند وابستگی اقتصادی به صنعت نفت ایران را به حداقل برساند بهره گیری از صنعت گردشگری است که در عین حال که به صرف هزینه های کلان، نیازی ندارد به سرعت، اشتغالزا و درآمدزا است.

از زمانی که سیستم کسب‌وکارهای نوپا به جای شرکت‌های سنتی روی کار آمد، با مشکلات متعددی روبرو شد و فراز و نشیب‌های گوناگونی سد راه فعالان در این حوزه قرار گرفت. چالش‌هایی همچون شناساندن کسب‌وکاری مبتنی بر اینترنت در یک بازار کاملا سنتی و جا افتادن این استارتاپ‌ها و گرفتن درصدی کوچک از این بازار و... از جمله مواردی بودند که روی دوش استارتاپ‌ها سنگینی می‌کردند اما در کنار این‌ها، سنگ‌اندازی‌های دولتی نیز وجود داشتند و دارند و مسدودسازی خدمات این کسب‌وکارها به دلایل مختلف، نمک روی زخم این فعالان شده است.

بارها شاهد موج فیلترینگ و یا تذکردادن به مجموعه‌ای از استارتاپ‌های فعال در یک حوزه بودیم و در این عمر کوتاه استارتاپ‌ها در ایران، از این قبیل اتفاقات کم رخ نداده است. کسب‌وکارهایی چون اسنپ و تپ‌سی و دیگر فعالان حوزه حمل و نقل آنلاین که دچار یک سایه تهدید همیشگی از نهادهای مختلف دولتی هستند و کسب‌وکارهای کاریابی، دفاتر مجازی، تبلیغات آنلاین و... نیز زخم خورده این موج‌های مسدوسازی هستند. آخرین این اتفاقات اما گلوی استارتاپ‌های گردشگری را گرفته و مثل بقیه موارد گذشته، بدون اخطار قبلی و هیچ توضیحی این اقدام صورت گرفته است.

موضوع گردشگری در کشور ما همیشه حایز اهمیت بوده و از آنجایی که ایران یک کشور چند اقلیمی به حساب می‌آید، بیزینس بزرگی در این حوزه جریان دارد که چند سالیست همانند بقیه تجارت‌ها، در وادی کسب‌وکارهای نوپا نیز به راه افتاده و فعالیت‌های این شرکت‌ها به خوبی توانسته به مساله گردشگری در کشور رونق ببخشید. استفاده از فلوئنسرها و برگزاری سمینارهای متعددی برای آموزش گردشگری و کم کردن هزینه‌های سفر و حمایت از رویدادهای گردشگری-اقتصادی بسیاری از اقدامات دیگری که استارتا‌پهای گردشگری فیلتر شده کنونی از جمله اسنپ تریپ در تحقق آنها سعی و تلاش کرده‌انند. این مجموعه‌ها جدا از رونق بازار خودشان توانسته به صنعت توریسم کشور کمک کنند و کارآفرینی‌های متعددی به وجود بیاورند.

اما تهدید سایت‌های گردشگری مساله جدیدی نیست و سال گذشته نیز اقدامی مشابه رخ داده بود. در سال 96  بحثی به عنوان تی‌نماد مطرح شده بود که سازمان میراث فرهنگی این نماد را لازمه کارایی هر استارتاپ حوزه گردشگری عنوان کرده بود. موضوعی که در همان زمان هم باعث فیلترینگ برخی از سایت‌های حوزه گردشگری شد ولی در نهایت بعد از چند روز رفع رجوع شد و معاون امور اقتصادی و دبیر هیات مقررات‌زدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسب‌وکار وقت یعنی «حسین میرشجاعیان حسینی» تی‌نماد را یک نماد غیرقانونی خواند و در نهایت وبسایت این سامانه بسته شد. اما آنطور که «رضا الفت نسب» به دیجیاتو می‌گوید، هیچ بعید نیست که دوباره صحبت نماد و مجوز جدیدی در کار باشد، نماد و مجوزی که ناگهان سربرآورده و هیچ توضیحی درباره آن لااقل تا به این لحظه داده نشده است. پیش‌تر در دیجیاتو خواندیم که این نمادها چه دردسرهایی برای استارتاپ‌ها درست کرده اند و به جای هموار ساختن راه، بیشتر سد معبر بوده‌اند.

در زمانی که وزیر ارتباطات کشورمان و معاونت علمی ریاست جمهوری در اکثر سخنرانی‌هایشان و نقطه نظراتشان پشت استارتاپ‌ها ایستاده‌اند و کسی از معاونین آنها، منکر بهبودهایی که در سیستم‌های اقتصادی کشورمان به خاطر وجود این کسب‌وکارها نیست؛ فیلترینگ دسته جمعی استارتاپ‌های یک حوزه، مانند علامت تعجب بزرگیست که دلایل متعددی از جمله نبود قوانین جدید در این حوزه‌های مدرن دارد.

نکته جالب اینجاست که فیلترینگ سایت‌های گردشگری در زمانی رخ داده که تعطیلات پیش روی هفته آتی را داریم که به طور قطع این تعطیلات یکی از درآمدزا ترین روزهای این مجموعه‌ها را خواهد ساخت. عده بسیاری از توریست‌ها در تعطیلات محرم به اقصی نقاط کشور سفر می‌کنند تا مراسم‌های خاص مذهبی نقاط مختلف را نظاره‌گر باشند و مشخص نیست که چه هدف و فکری پشت این فیلترینگ وجود داشته است. برخی از کارشناسان انجام مسدودسازی در زمان‌های حساس برای یک کسب‌وکار را یک نوع تهدید و قدرت‌نمایی می‌دانند که تصور درست بودن این ادعا چندان دور از ذهن نیست.

صدای استارتا‌پ‌ها شنیده می‌شود و مسئولان هم به آنها وعده‌های متعددی می‌دهند و در آمار و ارقام اقدامات دولت هم نام آنها و موارد مثبتی که در کشور جاری کرده‌اند خوانده می‌شود، ولی کابوس فیلترینگ در این کسب‌وکارها با هزاران جوان شاغل در آن که به امید رونق اقتصادی کشور دست به کار شده‌اند، همیشه وجود دارد و هر بار هم این کابوس‌ها از یک نهاد پرتاب می‌شود؛ همین موارد بیشتر و بیشتر مساله لزوم تصویب قوانین جدید در صنعت‌های مختلف را را مشخص می‌کند.