دلیل فیلترینگ سایت های فروش آنلاین بلیت هواپیما چه بود؟

در شامگاه پنج شنبه گذشته با فیلترینگ سایت های گردشگری و استارتاپ‌های فروش بلیت آنلاین، تکاپویی در حوزه کسب‌وکارهای نوپا رخ داد چرا که هیچکس علت دقیق موضوع را نمی‌دانست و مجموعه‌های فیلتر شده نظیر اسنپ تریپ و مستربلیط و سپهر 360 و دیگر سایت‌ها، خبری از دلیل این فیلترینگ نداشتند. با گذشت ساعاتی از این واقعه کم کم گزارش‌هایی به مردم ارائه شده و «امیر ناظمی» عضو غیرموظف هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات اطلاعاتی را درباره چرایی این مسدودسازی در یک رشته توییت به تحریر در آورده است.

گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر شکایت سازمان هواپیمایی کشوری نسبت به این سایت‌ها می‌شد و «رضا الفت نسب» در گفتگوی خود با دیجیاتو به این احتمال اشاره کرده بود اما حالا به نظر می‌رسد که نقش این مجموعه در مقام شاکی نبوده و این سازمان صرفا بنا به دستور دادستانی لیستی از سایت‌های غیر مجاز فروش بلیت را ارائه کرده است. گرچه الفت نسب در گفتگوی خود با دیجیاتو می‌گوید هنوز نمی‌توان صد در صد این موضوع را تایید کرد ولی او اساسا مشکل را از جای دیگری یعنی نقص قوانین حاضر در سازمان‌ها و نهادهای دولتی می‌داند.

بنا به گفته ناظمی فیلترینگ حدود ۱۸۰ سایت بر اساس استعلام دادستانی از سازمان هواپیمایی درخصوص اسامی سایت‌های فاقد مجوز فروش از این سازمان بوده است:

«اشتباه این استعلام نادیده گرفتن ۲ نوع از سایتها بوده است:یکی آنهایی که پارتنر دارای مجوز دارند و دو آن دسته از سایتهایی که به مقایسه و معرفی می‌پردازند.»

به گفته ناظمی جهرمی بعد از این اعمال فیلترینگ با دادستان صحبت کرده و پیچییدگی فنی قضیه را به او شرح داده که توضیحات وی باعث شده سازمان هواپیمایی کشوری نامه دیگری به دادستانی ارسال کند و در آن 2 دسته از سایت‌های فوق را لحاظ کرده و اسامی‌شان را از لیست سایت‌های غیرقانونی خط بزند:

«فیلتر یک سایت مانند حکم قتل است. نمی‌شود اینقدر راحت حکم فیلتر صادر کرد. امروز از صبح تا اکنون جهرمی وزیر ارتباطات به همراه حداقل ما چند نفر، هرکدام در حدود ۳ ساعت مکالمه تلفنی داشتیم برای رفع یک مشکل، نه برای توسعه! زمانی که قاعدتا باید صرف حرکت رو به جلو می‌شد!»

پیش از اظهارات ناظمی زمزمه‌هایی مبنی برا شکایت افرادی چون «علی‌اصغر مونسان»، رییس سازمان میراث فرهنگی کشور (سازمانی که سال گذشته نیز باعث فیلترینگ کوتاه مدت برخی سایت‌های فعال در حوزه گردشگری شد) و «فرزانه شرفبافی» رییس کنونی هما (هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران) در بین اهالی استارتاپ‌ها شنیده می‌شد که ناظمی این شایعات را رد کرده است: «برخلاف شایعات آقای مونسان و خانم شرفبافی نه تنها شکایت نکرده بودند بلکه حامی نوپاها هستند و خانم شرفبافی از این شایعه دلخور هم بودند.»

به نظر می‌رسد شایعات ذکر شده درباره شرفبافی به این علت صورت گرفته که هفته گذشته سازمان هما فروش آنلاین بلیت‌های مجموعه خود را از سایت‌ها حذف کرده بود.هرچند این توقف بسیار کوتاه بود و سازمان هما بارها اعلام کرد که موافق فروش بلیت‌ها در یک سامانه یکپارچه و آنلاین است، هرچند مدیر روابط عمومی این مجموعه هم اعلام کرد که باید با سایت‌های متخلف و غیرقانونی برخورد صورت بگیرد:

«مراکز و سایت های مجاز فروش بلیت از طریق سایت سازمان (www.cao.ir) و دیگر رسانه ها اطلاع رسانی شده و با هرگونه اقدام به منظور ممانعت از شفافیت و محدود کردن دسترسی مردم به اطلاعات و استفاده از فرصت ها و ظرفیت ها مخالف هستیم.»

البته روابط عمومی مجموعه هما اخیرا در پاسخ به روزنامه فناوران تاکید کرده که نمی‌داند درخواستی برای فیلتر سایت‌های خاصی داده از سوی آنها داده شده و پاسخ را به فردا موکول کرده است.

آنطور که اصحاب رسانه نیز گزارش می‌دهند به نظر می‌رسد لیستی که مشتمل بر 180 سایت غیرقانونی بوده و توسط سازمان هواپیمای کشوری به دادستانی ارسال شده، شامل مجموعه‌هایی هست که در سایت سازمان www.cao.ir قرار نگرفته‌اند، ضمنا به نظر می‌رسد که دادستانی به خاطر شکایات متعدد مردم، خود پا پیش گذاشته و از سازمان هواپیمایی کشوری لیست را درخواست کرده است.

در بین این اسامی اما همانطور که گفته شد، اشکالاتی صورت گرفته و باعث شده که بسیاری از کسب‌وکارهای غیرمتقلب که مجوز دیگری دارند و یا صرفا به مقایسه قیمت بلیت پروازها می‌پردازند نیز به پای این فیلترینگ سوخته و مسدود شوند.

نکته جالب اینجاست که برخی از این سایت‌ها مثل مستربلیط که زیر نظر شرکت عتیق گشت اصفهان، از آژانس‌های باسابقه حوزه گردشگری، کار می‌کند و اسمش در سایت مذکور هم با مجوز فعال دیده می‌شود هم دچار فیلترینگ شده است.

به گفته کارشناسان این اشتباهات جبران ناپذیر بوده و خسارات زیادی به استارتاپ‌ها می‌زند و همانطور که دیروز نوشتیم، مسدودسازی سایت گردشگری در یک آخر هفته و با توجه به تعطیلات چند روزه هفته بعد، ضرر مالی هنگفتی به آن وارد می‌کند که مشخص نیست چگونه و از کجا جبران می‌شود، البته اگر جبران شود.

در هر صورت به نظر می‌رسد که نفس کاری که انجام شده چندان غلط نبوده و هدف قطع کردن سیستم‌های متقلبی که در مارکت آنلاین گردشگری حضور دارند و تعدادشان هم کم نیست بوده و نیست دادستانی و سازمان هواپیمایی کشوری شناسایی و مسدودسازی آنها بوده است؛ ولیکن متاسفانه خوب و بد در این مورد با هم سوخته و هرچند حالا هر دو نهاد مذکور سعی بر رفع این مشکل دارند اما باید دید که این موضوع چقدر به طول می‌انجامد و همچنین ضرر استارتاپ‌های مذکور نیز در این میا‌ن چه می‌شود.