ثبت بازخورد

لطفا میزان رضایت خود را از دیجیاتو انتخاب کنید.

واقعا راضی‌ام
اصلا راضی نیستم
چطور میتوانیم تجربه بهتری برای شما بسازیم؟

نظر شما با موفقیت ثبت شد.

از اینکه ما را در توسعه بهتر و هدفمند‌تر دیجیاتو همراهی می‌کنید
از شما سپاسگزاریم.

قرص برنج
علمی

قرص برنج، این ماده شیمیایی خطرناک را بیشتر بشناسیم

افزایش آمار نگران کننده خودکشی در ایران با استفاده از قرص برنج، ما را بر آن داشت تا به سراغ این ماده شیمیایی برویم و طی یادداشتی، قرص برنج را بهتر شناخته و متوجه شویم ...

رسول خردمندی
نوشته شده توسط رسول خردمندی | ۶ آبان ۱۳۹۷ | ۲۲:۰۰

افزایش آمار نگران کننده خودکشی در ایران با استفاده از قرص برنج، ما را بر آن داشت تا به سراغ این ماده شیمیایی برویم و طی یادداشتی، قرص برنج را بهتر شناخته و متوجه شویم چگونه این ترکیب شیمیایی یک فرد را از پا در می‌آورد.

قرص برنج

قرص برنج چه استفاده‌ای دارد؟

آلومینیوم فسفید با نام تجاری سلفلوس (Celphos) و کویک‌فوس (Quickphos) در اقصی نقاط جهان فروخته می‌شود. هر چند امروزه در کشورهای پیشرفته قرص برنج اهمیت کاربردی زیادی ندارد. این محصول در ایران به نام قرص برنج معروف شده و یک سم بسیار مهلک تلقی می‌شود.

قرص برنج همانطور که از اسمش پیداست، برای حفاظت محصولات زراعی نظیر برنج مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد. قدرت مسمومیت بالای این قرص را باید مدیون ساختار شیمیایی‌اش دانست که در معده یک موجود زنده خیلی سریع واکنش نشان می‌دهد.

به علت جلوگیری از سواستفاده مردم برای خودکشی یا جرایمی مثل قتل، خرید و فروش قرص برنج توسط جهاد کشاورزی از سال ۱۳۸۵ ممنوع اعلام شد. ولی بنا بر تقاضای کشاورزان بر استفاده از این ماده شیمیایی قدرتمند ولی خطرناک باعث شد تا این محصول شیمیایی از طریق قاچاق به داخل کشور وارد شود. جهاد کشاورزی تلاش کرده تا نظارتی بر خرید و فروش قرص برنج داشته باشد ولی شنیده‌ها حاکی از آنست اگر واقعا خریدار قرص برنج هستید، به راحتی و بدون دردسر خاصی می‌توانید آن را در پایتخت پیدا کنید!

قرص برنج

آمار تکان‌دهنده خودکشی در ایران با مصرف قرص برنج

در اوایل سال ۱۳۹۷ شمسی، گزارشی از سوی سازمان پزشکی قانونی کشور در خبرگزاری‌ها منتشر شد. دکتر کامبیز سلطانی‌نژاد اذعان داشته مصرف قرص برنج به نیت خودکشی، هفت درصد افزایش یافته است. از دیگر آمار تکان‌دهنده، میزان وقوع خودکشی در میان استان‌های ایران بود.

۱۳۴ تن در تهران طی سال گذشته به سبب مصرف این ماده مهلک، به جان خود پایان دادند. رتبه دوم و سوم به ترتیب نصیب مازندران با ۸۸ و گیلان با ۶۹ فوتی شد. با این که اعداد و ارقام حقیقی از آنچه که گزارش شده، بیشتر به نظر می‌رسد ولی مصرف قرص برنج در دیگر استان‌ها کمتر است. اینکه چرا بیشتر در خطه شمالی مرگ و میر به واسطه این ماده گزارش شده، می‌توان به فراوانی قرص برنج در این مناطق اشاره کرد. اینکه هیچ نظارت صحیحی نیز بر توزیع و فروش قرص برنج وجود ندارد، در افزایش نگران‌کننده آمار خودکشی در شمال ایران بی‌دلیل نیست.

قرص برنج

قرص برنج: یک مرگ بی‌درد؟

جای تاسف دارد که در مملکت‌مان برای خودکشی، جوانان به سمت مصرف این سم مهلک روی می‌آورند. این دسته از افراد بر اساس شنیده‌ها فکر می‌کنند با مصرف قرص برنج قادرند به راحتی به زندگی‌شان خاتمه دهند ولی ماجرا اینجاست علی رغم خطر غیرقابل بازگشت این ماده شیمیایی بر بدن (حتی با استشمام)، قرص برنج به همین راحتی هم شما را از پا در نمی‌آورد.

قرص برنج

مکانیسم شیمیایی قرص برنج در بدن به چه طریقی است؟

همانطور که اشاره شد حتی با استشمام قرص برنج، آسیب جدی به دستگاه تنفسی وارد می‌شود. ولی این ماده شیمیایی از طریق دستگاه گوارش نیز به راحتی جذب می‌شود.

در ترکیب فرمول شیمیایی قرص‌ برنج، همیشه یک بخش ثابت وجود دارد: عامل فسفید. به این ترتیب قرص برنج یا به صورت فسفید آمینیوم وجود دارد یا فسفید کلسیم یا حتی فسفید روی. علت بوی بد قرص برنج نیز در همین عامل فسفیدی است.

این ترکیب شیمیایی در بدن تجزیه و به دنبال این رویداد، بخشی از ترکیب شیمیایی قرص برنج تحت عنوان عامل فسفیدی مانع از ساخت و سنتز پروتئین می‌شود. از طرفی دیگر این ماده مهلک، تنفس سلولی را در بدن یک موجود زنده نیز مورد هدف قرار می‌دهد. قرص برنج با مسدودسازی سیتوکروم اکسیداز، فرآیند فسفوریلاسیون اکسیداتیو را در سطح مولکولی مهار می‌کند. به دنبال آن، رادیکال‌های آزاد اکسیژن که حکم سم را داشته، افزایش پیدا می‌کنند. تمام این حوادث به صورت زنجیره‌وار باعث تشدید پدیده‌ای تحت عنوان استرس اکسیداتیو (Stress Oxidative) می‌شود. اینکه استرس اکسیداتیو به چه معناست و چرا افزایشش باعث به‌روز اختلالات دردسرسازی بر بدن می‌شود را پیش از این در یادداشتی جدا پیرامون بیماری آلزایمر به زبانی ساده توضیح دادیم.

بیماری آلزایمر
استرس اکسیداتیو به زبانی بسیار ساده.

قرص برنج با افزایش فرآیند استرس اکسیداتیو از یک طرف و جلوگیری از ساخت پروتئین‌های مختلف مرگ سلولی را رقم می‌زند. البته به شرطی که میزان مصرف این ماده شیمیایی از مقدار دوز کشندگی‌اش بالاتر باشد. در غیر این صورت صرفا آثار جبران‌ناپذیری را در بدن موجود زنده به دنبال دارد. بر این اساس مصرف‌کننده این پتانسیل را دارد که زنده بماند ولی با آسیب‌های بسیار جدی که شاید روند زندگی‌اش را تحت‌الشعاع قرار دهد.

حتی اگر مصرف‌کننده میزان دوز زیادی از قرص برنج را استفاده کند، به صورت آنی نمی‌میرد. بلکه بدنش دچار یک شوک می‌شود. از آنجایی که تنفس سلولی رفته رفته در سلول‌های عضلانی و دیگر بخش‌ها قطع می‌شود، فرد زجرکش خواهد شد. چرا که در درجه اول فلج شدن در انتظار شخص است. سپس با ایجاد یک سوزش و درد بسیار شدید، دستگاه‌های حیاتی بدن یعنی قلب و عروق و همچنین دستگاه تنفسی از کار خواهد افتاد. این رویه بسته به میزان دوز قرص برنج می‌تواند فرد را در یک بازه زمانی کوتاه مدت تا بلندمدت از پا در بیاورد. حتی ممکن است فرد تا شش ساعت نیز با علائم سو قرص برنج دست و پنجه نرم کند. اگر میزان دوز در حد و اندازه درستی باشد، فرد در زمانی بسیار کوتاه پس از بلع قرص، به علت مسمومیت فوت خواهد شد.

قرص برنج

علت مرگ به راحتی قابل شناسایی است

مصرف‌کننده پس از بلع قرص برنج دو سناریو پیش رو دارد. یا به علت ایست قلبی فوت خواهد شد یا در زمانی طولانی‌تر به علت از کار افتادن کبد که یک عضو بسیار مهم در بقای یک موجود زنده است. علائم دیگری نظیر ادم ریوی، افزایش تپش قلب و تشنج نیز در مصرف‌کننده دیده می‌شود که با دیگر مسمویت‌های شیمیایی شباهت دارد.

قرص برنج

آیا درمان یا پادزهری برای قرص برنج وجود دارد؟

در حال حاضر هیچ پادزهر یا درمان قطعی جهت درمان مسمویت ناشی از قرص برنج وجود ندارد. در طول ۱۰ سال گذشته مدعیان زیادی اعتقاد داشتند راه حلی بر مسمومیت ناشی از قرص برنج کشف کرده‌اند. ولی این صحبت بر اساس داده‌های آماری معتبر، مکتوب نشده و به همین خاطر فاقد اعتبار است. با این حال اگر احساس می‌کنید فردی این ماده شیمیایی را مصرف کرده، وی را هر چه زودتر به یک بیمارستان برسانید. با سرعت بخشیدن به این پروسه ممکن است زندگی‌اش را نجات دهید. اصلاح وضعیت همودینامیک و اختلالات الکترولیتی تنها چند راه حل ساده برای بهبود وضعیت بیماران مسموم به شمار می‌روند. هر چند این شیوه درمانی در اکثر مسمویت‌ها به کار گرفته می‌شود.

قرص برنج

#نه_به_قرص_برنج؟

به علت سواستفاده قرص‌های برنج، داروسازها و شیمی‌دان‌ها به دنبال راه چاره‌ای بودند. خوشبختانه در حال حاضر دیگر خبری از ترکیب آلومینیوم فسفید در ترکیب شیمیایی قرص‌های برنج نیست و برای حفاظت محصولات کشاورزی، نوع جدیدی از قرص‌های برنج به فروش می‌رسد.

ترکیب شیمیایی قرص‌های برنج به یک ترکیب گیاهی تغییر پیدا کرده و امروزه شرکت‌های مختلف از عصاره سیر، تالک و نمک برای تهیه قرص‌های برنج بهره می‌برند. به همین خاطر احتمال مسمومیت با استفاده از قرص‌های برنج تقریبا به صفر رسیده است. هر چند به خوبی می‌دانیم میل به خودکشی با جایگزینی قرص‌های برنج از نوع گیاهی کاهش پیدا نمی‌کند. شرایط بد اقتصادی، اجتماعی و چه بسا فرهنگی باید اصلاح شود تا مردم به خصوص قشر جوان به آینده امیدوار باشند.

بعید به نظر می‌رسد حذف قرص شیمیایی برنج در بازار، تاثیر چندانی در کاهش نرخ خودکشی در ایران داشته باشد. اغلب اوضاع نابه‌سامان اقتصادی و التهاب بازار، این طرز تفکر خودکشی را در جوانان ایجاد کرده ولی به قول مولانا زندگی زیباست، چشمی باز کن. گردشی در کوچه باغ راز کن.

دیدگاه‌ها و نظرات خود را بنویسید
مجموع نظرات ثبت شده (18 مورد)
  • dariush_Ojabonian
    dariush_Ojabonian | ۱۰ آبان ۱۳۹۷

    ممنون به خاطر این مطلب. من بسیاری موارد خودکشی با قرص برنج دیده‌ام که بدون استثنا فرد دچار پشیمانی شده بدون این که راه چاره‌ای باشد. فردی که این کار را می‌کند به جهت توقف رنج و درد است اما با دردی طاقت‌فرسا مواجه می‌شود که از حد تحمل انسان خارج است. نمی‌توان گفت کدام نوع خودکشی بدون درد است اما بدون شک خودکشی هم مانند زندگی بدون درد نیست. ولی این جمله آخرتون رو بردارید خواهشا. فکر کنید به کسی که میل خودکشی در وجودش هست بگید زندگی زیباست. به یقین اونو بیشتر ترغیب به خودکشی می‌کنید. این جور آدم‌ها به هیچ وجه ابله نیستن و اتفاقا در بسیاری اوقات آدم‌های بسیار باهوش٬ عاطفی و بااستعداد هستند.

نمایش سایر نظرات و دیدگاه‌ها
مطالب پیشنهادی