در کنفرانس ۲۰۱۸ تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد چه گذشت؟

در دو هفته اخیر، بیش از ۲۰۰ نماینده از اقصی نقاط دنیا در Katowice لهستان گرد هم آمدند تا در کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد موسوم به COP24 حضور پیدا کنند. در نهایت این نمایندگان موفق شدند طی جلسه ای ۱۱ ساعته روز گذشته مجموعه ای از دستورالعمل های سفت و سخت را برای تحقق توافق سال ۲۰۱۵ پاریس به تصویر برسانند؛ هدف از این توافق اما حفط میزان گرمایش زمین پایین تر از دو درجه سانتی گراد نسبت به با سطوح پیش از دوران صنعتی است.

مذاکره کنندگان در لهستان خوشبختانه توانستند به توافقی دست پیدا کنند که به موجب آن معاهده سال ۲۰۱۵ پاریس در سال ۲۰۲۰ سرانجام وارد فاز عملیاتی شود. نمایندگان حاضر در این نشست درواقع باور دارند قوانین جدید این اطمینان را می دهد که شرکت ها به تعهدات خود برای کاهش تصاعدات کربنی پایبند بمانند.

Michal Kurtyka ریاست نشست COP24 در این باره گفت:

اجرایی نمودن توافق پاریس مسئولیت بسیار بزرگی است. ما مسیری طولانی را طی کردیم و هرآنچه در توان داشتیم را انجام دادیم تا همه از ماحصل این توافق بهره مند شوند.

محور گفتگوهای نمایندگان حاضر در نشست چه بود؟

توافق شکل گرفته در این نشست که از جانب ۱۹۶ کشور دنیا امضا شده به تبیین برنامه های تدوین قوانین مشترک برای تمامی کشورها می پردازد؛ منظور قوانینی است که بر نحوه حذف کربن توسط کشورها، فراهم آوردن منابع مالی برای کشورهای فقیر و حصول اطمینان از انجام تعهدات کشورها نظارت دارد.

البته در نگاه نخست شاید تنظیم یک کتاب قانون برای این منظور کار ساده ای به نظر بیاید اما فرایند، به خودی خود بسیار تکنیکی و پیچیده است. کشورها غالبا تعاریف و جداول زمانی مختلفی برای حذف کربن در فعالیت های خود دارند.

آمریکا مجددا به جمع امضاکنندگان معاهده ۲۰۱۵ پاریس پیوست

به همین خاطر ممکن است کشورهای فقیرتر نیازمند کمی انعطاف در قوانین خود باشند تا به خاطر در اختیار نداشتن ظرفیت های لازم برای عمل به قوانین به نادیده گرفتن آنها متهم نشوند.

اشاره کنیم که پیشتر دونالد ترامپ خروج آمریکا از معاهده پاریس را اعلام نمود اما در نشست دیروز این کشور نیز در زمره امضا کنندگان بیانیه نهایی بود.

مقایسه سال های گذشته با قرن ۲۰

اما کشورهای ثروتمند از بیم جریمه های سنگین، هرگونه نقش خود در تغییرات اقلیمی را منکر شدند و مسئولیت حقوقی آن را نپذیرفتند. از سویی بن بست به وجود آمده میان برزیل و دیگر کشورها برسر قوانین نظارتی مربوط به اعتبار کربنی (هر گونه مجوز قابل معامله برای خروج یک تن دی اکسید کربن یا معادل آن گاز گلخانه ای) هم تهدیدی علیه این مذاکرات محسوب می شد.

برزیل تلاش می کرد مجموعه قوانین آسان گیرانه تری را برای بازارهای کربن به تصویب برساند در حالی که دیگر کشورها به شدت با آن مخالفت می کردند و نتیجه آن شد که صحبت ها در این باره به نشست سال آینده موکول شود.

اما در این کنفرانس دو هفته ای بخش هایی از یک گزارش جنجالی قرائت شد که در کمال تعجب مخالفت آمریکا، عربستان سعودی، روسیه و کویت را به دنبال داشت. در این گزارش آمده بود که اگر قرار باشد میزان گرمایش زمین در قرن حاضر فراتر از ۱.۵ درجه سانتی گراد نرود آنگاه ضروری است که کشورها تا ۴۵ درصد از میزان تصاعدات کربنی خود بکاهند در غیر اینصورت با افزایش دمای ۳ درجه ای روبرو خواهیم شد. همانطور که گفته شد چند کشور از جمله ایالات متحده آمریکا نسبت به مفاد این گزارش اعتراض کردند که این امر تعجب دانشمندان و نمایندگان کشورهای مختلف را به دنبال داشت.

پس از آرام شدن تنش های به وجود آمده در نتیجه مخالفت این کشورها با گزارش مذکور، بیانیه پایانی نشست مبنی بر تکمیل نمودن این گزارش قرائت شد و از کشورهای مختلف دنیا دعوت گردید تا در فعالیت های خود، آن را مبنا قرار دهند.

تلاش ها کافیست؟

لارنس تابیانا از معماران اصلی توافق پاریس که حالا در بنیاد تغییرات اقلیمی پاریس فعالیت دارد در تجلیل از توافق نشست اخیر اظهار داشت که این پیمان پیشرفتی بسیار بزرگ برای توافق پاریس محسوب می شود.

وی در این باره گفت:

اصلی ترین بخش در اختیار داشتن یک سیستم شفاف است چراکه به ایجاد اعتماد میان کشورها منتهی می شود و ما کارهایی که انجام می شوند را اندازه می گیریم و باید بگویم همه چیز دقت کافی و لازم را دارد. من از این بابت خوشحالم. حالا هیچکس نمی تواند نسبت به شفافیت این توافق اعتراض کند.

وی اظهار داشت کشورهایی نظیر روسیه که بخاطر عدم شفافیت قوانین از تصویب توافق پاریس خودداری کردند دیگر نمی توانند چنین بهانه ای بیاورند. با این حال اما برخی ناظران بر این باورند که توافق صورت گرفته آنقدر قوی نیست که به فوریت مساله گرمایش زمین را مدیریت کند.

در ادامه وضعیت کنونی دنیا را در قالب چند نمودار برای شما شرح خواهیم داد.

۱- دمای هوای زمین پیوسته بیشتر شده

طبق اعلام سازمان جهانی هواشناسی دمای هوای زمین نسبت به دوران قبل از انقلاب صنعتی حدودا نیم درجه بیشتر شده. متوسط دمای جهانی برای ده ماهه نخست سال ۲۰۱۸ حدودا ۰.۹۸ درجه سانتی گراد بیشتر از متوسط دمای ثبت شده بین سال های ۱۸۵۰ تا ۱۹۰۰ بوده.

همانطور که در نمودار مشاهده می کنید گرم ترین سال های ثبت شده در ۲۲ سال اخیر رخ داده اند و در این میان بازه زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ گرم ترین بازه زمانی بوده است. البته در رابطه با پیامدهای افزایش دمای زمین پیشتر مطلبی در دیجیاتو منتشر شده و ارائه توضیحات مشابه در این باره را به زمان دیگری موکول می کنیم.

۲- به نظر نمی آید بشر به اهداف تعیین شده برای مهار گرمایش زمین دست پیدا کند

اگر تمامی کشورهای امضا کننده توافق پاریس به وعده های خود برای کاهش تصاعدات کربنی عمل نمایند آنگاه باز هم متوسط دمای زمین ۳ درجه سانتی گراد تا پایان قرن حاضر بیشتر می شود.

در چند دهه اخیر دانشمندان بر این باور بودند که برای پیشگیری از بروز پیامدهای بد، افزایش دمای جهانی باید کمتر از ۲ درجه سانتی گراد تا پایان قرن حاضر باشد و به همین خاطر کشورهای امضا کننده توافق پاریس وعده دادند که از این میزان تخطی نکرده و حتی با تلاش بیشتر این افزایش دما را به ۱.۵ درجه برسانند. اما حالا دانشمندان روی این مساله اتفاق نظر دارند که برای جلوگیری از بروز عواقب بیشتر لازم است این افزایش دما به کمتر از ۱.۵ درجه برسد.

۳- چین و آمریکا بیشترین تصاعدات کربنی را دارند

چین و آمریکا با اختلاف قابل توجه از دیگر کشورها بیشترین میزان تصاعدات کربنی را دارند. طبق اعلام مرکز تحقیقات مشترک کمیسیون اروپا این دو کشور روی هم رفته ۴۰ درصد از کل گازهای گلخانه ای دنیا را تولید می کنند.

۴- مناطق شهری با تهدیدات بیشتری روبرو هستند

تقریبا ۹۵ درصد از شهرهایی که با خطرات ناشی از گرمایش زمین روبرو هستند در آفریقا یا آسیا قرار دارند و در این میان شهرهایی که سرعت رشد بیشتری دارند از جمله لاگوس در نیجریه و کینشاسا در جمهوری دمکراتیک کنگو با خطرات بیشتری مواجه هستند.

۵- خطر در کمین یخ های قطب جنوب

بخش وسیعی از یخ های قطب جنوب در سال های اخیر از بین رفته و در سال ۲۰۱۲ میزان این یخ ها به پایین ترین سطح خود رسید. روند ذوب شدن این یخ ها از دهه ۲۰۰۰ میلادی سیری صعودی به خود گرفت و حالا دانشمندان اعلام کرده اند که اگر فکری به حال گرمایش زمین نشود قطب جنوب احتمالا تا دهه ۲۰۵۰ میلادی عاری از یخ می شود.

۶- همه ما میتوانیم کاری بکنیم

البته بخش عمده مسئولیت ها برای کاهش گرمایش زمین بر دوش دولت هاست اما مردم هم میتوانند در این امر مهم یاری گر باشند. دانشمندان اعلام کرده اند که بشر باید تغییرات سریع و نتیجه بخشی را در سبک زندگی خود اعمال نماید تا از بروز آسیب های جدی ناشی از گرمایش زمین جلوگیری نماید.

برای این منظور لازم است که همه ما گوشت، شیر، پنیر و کره کمتری بخریم و در مقابل تلاش کنیم از غذاهایی استفاده کنیم که مخصوص محل زندگی مان است و براساس هر فصل تغییر می کنند. همچنین توصیه می شود که از وسایل نقلیه برقی استفاده کنیم و در مسافت های کوتاه تر پیاده روی یا دوچرخه سواری را انتخاب نماییم. به جای هواپیما از قطار و اتوبوس استفاده کنیم و به جای سفرهای کاری قرارهای خود را از طریق ویدیوکنفرانس انجام دهیم.

اما طبق پژوهش های اخیر مهم ترین و اصلی ترین راه برای کاهش اثرات زیست محیطی در زمین بهبود تغذیه و استفاده کمتر از گوشت است و علت نیز به میزان تصاعدات گلخانه ای صنایع تولید گوشت باز می گردد.