چالش‌های اجرای فناوری VAR درفوتبال ایران چیست؟

استفاده از فناوری VAR (کمک داوران ویدئویی) در بازی های فوتبال بین‌المللی زیر نظر فیفا به صورت یک قانون در آمده و این موضوع در ایران هم قصد اجرایی شدن دارد. پیاده سازی سیستم VAR در کشور سر درازی داشته و فناوری که در حال حاضر از آن رونمایی شده، فرسنگ‌ها با VAR اجرا شده در بازی‌های جام جهانی فاصله دارد. «حمید حجازی» کارشناس ورزشی در گفتگو با دیجیاتو از هزینه‌های سرسام آور سیستم آزمایش شده در ایران می‌گوید و باور دارد که در این هزینه‌ها رد پای رانت نیز وجود دارد.

حجازی آمار اعلام شده توسط کمیته داوران مبنی بر هزینه 30 میلیارد تومانی برای مجهز کردن ورزشگاه‌ها به سیستم VAR را درست می‌داند ولی سیستم امتحان شده‌ فعلی را با هزینه برآورد شده یکسان نمی‌داند. به گفته این کارشناس ورزشی دوربین‌هایی که برای VAR در نظر گرفته شده از قابلیت‌های ویژه‌ای برخوردار نیستند و جدا از این داوران ایرانی هنوز آموزش درست و حسابی درباره این موضوع را فرا نگرفتند. او به دیجیاتو می‌گوید:

«عده‌ای معتقد هستند که باید دوربین‌های بومی را وارد کار کنیم که این موضوع هم به نوبه خود قابل توجه است ولی عملیاتی شدن آن هم جای سوال دارد. سیستم VAR بر اساس قوانین فیفا به 8 تا 32 دوربین مجهز جدا از دوربین‌های پوشش خبری تلویزیونی منتهی می‌شود اما در ایران این موضوع به دو تا چهار دوربین ختم شده است.»

او می‌گوید که هنوز تست دقیقی از دوربین‌ها صورت نگرفته و آزمایشی که در چهار ورزشگاه امام رضا، آزادی، فولاد آره نا و نقش جهان انجام شده نتیجه خاصی را بر نداشته است و صرفا یک رونمایی از دوربین‌ها بوده است:

«سیستم VAR فعلی باید در یک بازی آزمایشی و یا لیگ آزمایشی تست شود تا بتوان نقص‌های آن را پیدا کرد. شرکت‌های مختلفی با فدراسیون فوتبال مذاکره کرده‌اند و از جزییات این مذاکرات چیزی به بیرون درز پیدا نکرده است اما متاسفانه دوربین‌های فعلی حتی ساده‌ترین امکان یعنی ویژگی HD بودن را در خود ندارند.»

راه‌اندازی VAR همچنین در ایران مستلزم یک پرداخت سالیانه به فیفا است که در این صورت اجبار استفاده از سیستمی که خود فیفا معرفی می‌کند وجود دارد. حجازی معتقد است که برای بومی سازی و کمتر کردن هزینه‌ها نباید این قرارداد را امضا کرد ولی با عدم امضای آن نیز شاهد راه‌اندازی VAR به پایین‌ترین سطح خود هستیم که در برابر تکنولوژی فیفا چیزی شبیه به اسباب بازی است.

نکته جالب دیگری که در این میان وجود دارد این است که با توجه به محدودیت‌های موجود و زیرساخت‌های حاضر در کشور، تمامی ورزشگاه‌ها نمی‌توانند مجهز به VR شوند و این مساله اعتراض بی‌عدالتی را برای تیم‌ها به همراه داشته است:

«اساس اینکه می‌خواهیم سیستم VAR را در ایران بنا نهیم این است که حق تیم‌ها خورده نشود وگرنه قانون و اجباری در حال حاضر برای بازی‌های لیگ ایران و کشورهای دیگر وجود ندارد که حتما از VAR استفاده کنند. اگر قرار است این سیستم فقط در چند ورزشگاه پیاده‌سازی شود، اصل جریان اعرابی از معنا نخواهد داشت و در حق تیم‌ها کماکان اجحاف خواهد شد.»

استفاده از سیستم VAR به جز مجوز فیفا با چالش‌های دیگر مثل پرداخت دستمزد به داوران VAR با چالش‌های بسیاری روبروست و این کارشناس ورزشی باور دارد این سیستم یا باید درست و سراسری اجرا شود و یا کلا به حالت تعلیق در بیاید. او تاکید دارد که سیستم‌های آزمایشی فعلی ارزشی بسیار کمتر از قیمت واقعی خود دارند و فناوری به کار رفته در آنها در حد مسائل ابتدایی و پیش پا افتاده است.

تکنولوژی VAR در جام جهانی توانست کمک شایانی به  داوری کند. اخیرا با برگزاری چند بازی در ایران و اشتباهات داوری، درخواست اجرای آن در کشور نیز زیاد شده است. به گفته حجازی فعلا قرار است که این سیستم در بازی‌های تیم امید آزمایش شود ولی هم او و هم اکثر کارشناسان امیدوارند که VAR در صورت تکامل واقعی و رسیدن به ابزاری کاربردی در ایران اجرایی شود و بومی شدن آن را یکی از راه‌های فرار از هزینه‌های سنگین عملیاتی شدن آن می‌دانند.