جمع‎بندی 2018؛ نگاهی به کارنامه پی سی گیمینگ در سالی که گذشت

برخلاف ایکس باکس و پلی استیشن، پی سی هیچوقت پلتفرمی یگانه نبوده است. در عوض پی سی مجموعه‌ای از جزیره‎های ناهمسان است که دریای خروشان واحدی بر تمامی آن‌ها حکم‎رانی می‌کند.

در حالی که این ساختار طی سالیان متمادی به ابداعات مختلف منتهی شده، در سال 2018 پلتفرم استیم -با تمام مشکلات بی سامانی‎اش و مسمومیت جامعه‎اش- کمتر از هر زمان دیگر از بازی‎سازان مستقل حمایت کرد و بیشتر از هر زمان دیگر به مانعی برای موفقیت آنها تبدیل شد. کمپانی‎های بزرگ‎تر مثل بتسدا و اکتیویژن هم در این بین متوجه شدند که می‎توانند مینی-پلتفرم‌های خاص خود را بسازند. و بسیاری از بازی‌های دیگر -غول‌هایی نظیر فورت‎نایت، لیگ آو لجندز، وارفریم و Path of Exile- خود به پلتفرم‎هایی بزرگ تبدیل شدند.

این تغییر رویکرد آرام، برای چند سال در حال وقوع بوده اما امسال به راه‌اندازی چندین فروشگاه تازه از سوی بزرگانی مثل دیسکورد و اپیک منجر شد. حالا که توسعه‎دهندگان بزرگ و کوچک همگی به فکر فرار از سیاه‎چاله استیم افتاده‌اند، پی‎سی گیمینگ چند دسته‌تر از هر زمان دیگر به نظر می رسد؛ چه این موضوع به پیشرفت منجر شود و چه به پسرفت. گزینه‎های بیشتر به معنای فضای بازتر برای ایده‎های بیشتر است و احتمالاً به شکل‎گیری تیم‎های بازی‎سازی طبقه متوسط منجر شود؛ حداقل تا به امروز تقریباً هیچ دسته‎بندی میانه‌ای وجود نداشته و توسعه‎دهندگان عمدتاً به دو دسته‎بندی بزرگ و مستقل تقسیم می‎شوند.

دوران طلایی بازی‎های مستقل در سال 2010 قرار نیست تکرار شود اما امید می‎رود که دوران فرمان‎روایی استیم رو به پایان باشد. بیاید نگاهی بیندازیم به سالی که پلتفرم‌های مختلف پی سی پشت سر گذاشتند.

• جمع‎بندی 2018؛ نگاهی به کارنامه ایکس باکس وان در سالی که گذشت
• جمع‎بندی 2018؛ نگاهی به کارنامه پلی استیشن 4 در سالی که گذشت
• جمع‎بندی 2018: نگاهی به کارنامه پی سی گیمینگ در سالی که گذشت
• جمع‎بندی 2018: نگاهی به کارنامه نینتندو سوییچ در سالی که گذشت

استیم

در ابتدای سال 2018، انتقادهای فراوان رسانه‎ها باعث شد که والو بالاخره مجبور به حل مشکل گروه‎های نفرت‎پراکن در جامعه استیم شود. این کمپانی تقریباً تمام گروه‌های خودبرترپندار، ضد عرب و نژادپرست را از استیم حدف کرد؛ اما هیچوقت درباره این موضوع اطلاع‎رسانی عمومی و هیچوقت قوانینی که از همان ابتدا به شکل‎گیری چنین گروه‎هایی منجر شده بودند را اصلاح نکرد.

از طرف دیگر نقدهای کاربران هم به مشکلی بزرگ تبدیل شد و گیمرها به خاطر هر دلیل موجه و غیر‎موجهی -از حضور زنان در داستان‎های تاریخی گرفته تا کاهش قیمت زودهنگام بازی‎ها- از خجالت عناوین مختلف درآمدند. از این‎ها که بگذریم، نارضایتی از از عناوین Asset-flip هم از هر زمان دیگر بیشتر شد؛ Asset-flip در جامعه استیم به بازی‎هایی گفته می‎شود که با استفاده از محیط‌ها، تکسچرها و افکت‌های صوتی از پیش آماده، صرفاً برای درآمدزایی آسان و سریع ساخته شده اند. گیمرها در سالی که گذشت تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا اثبات کنند که برخی توسعه‎دهندگان تنبل هستند و لیاقت کمترین میزان از احترام را هم ندارند.

در ماه سپتامبر والو اعلام کرد که یک تیم داخلی برای نظارت بر کامنت‌ها تشکیل داده اما حداقل تا به امروز کمترین تفاوتی در جو مسموم استیم مشاهده نمی‎شود. مثل روند چند سال اخیر، والو طی سال 2018 با انتقادهای فراوان به‎خاطر بی‎توجهی به برخی از بنیادین‎ترین سیستم‎های استیم مواجه شد و مثل روند چند سال اخیر ترجیح داد هیچ پاسخی به این انتقادات ندهد یا در بهترین حالت صرفاً از وجود مشکل ابراز آگاهی کند.

از جمله انتقادات توسعه‎دهندگان، قوانین نه‎چندان یکپارچه درباره بازی‎هایی بود که محتویات بزرگ‎سالانه را شامل می‏‎شوند. والو هم به جای اینکه از منابع خود برای تعیین قوانینی واضح و منصفانه استفاده کند، اعلام کرد که از این پس هر عنوانی قابلیت انتشار در استیم را دارد؛ البته به جز عناوینی که «غیرقانونی یا صرفاً ترول‎آمیز» هستند. علی‎رغم تغییر قوانین، والو بازهم به حذف گروهی بازی‎ها از پلتفرم خود ادامه داد و رویکردی متناقض نسبت به بازی‎های بزرگ‎سالانه داشت.

الگوریتم‎های استیم کماکان به شکلی شلخته و ناکارآمد عمل می‎کنند و بسیاری از بازی‎های عرضه شده در این پلتفرم هنوز هم کوچک‎ترین فرصتی برای دیده شدن ندارند. ناشرانی مثل بتسدا و اکتیویژن به نظر از تمام این مشکلات (و البته سهم 30 درصدی والو از فروش بازی‎هایشان) خسته شده‎اند و ترجیح می‌دهند بازی‎های خود را روی پلتفرم مخصوص خودشان عرضه کنند.

اپیک گیمز، خالق بازی فورت‎نایت -که به تنهایی جامعه کاربری گسترده‎تری نسبت به استیم دارد- در ماه دسامبر تصمیم به راه‎اندازی اپیک گیمز استور گرفت و اعلام کرد که به جای 30 درصد، تنها 12 درصد از فروش بازی‎ها را دریافت خواهد کرد. تا به این لحظه، به نظر می‎رسد که اصلی‎ترین استراتژی اپیک گیمز برای مقابله با استیم، عناوین انحصاری باشد؛ اما توسعه‎دهندگانی که از رفتارهای والو خسته شده‎اند امیدوارند با ظهور اپیک گیمز استور، تفاوتی اساسی ایجاد شود. البته استیم هم اخیراً اعلام کرد که با رسیدن به درآمدهای چند میلیون دلاری مشخص، سهم کمتری از فروش هر بازی دریافت می‏‎کند؛ اما این سیاست‎ هم صرفاً به نفع بازی‎سازان و ناشران بزرگ است و یک دلیل دیگر به توسعه‎دهندگان مستقل می‎دهد تا هرچه زودتر از استیم خارج شوند.

اما علی‎رغم تمام این مسائل، استیم هنوز هم بزرگ‎ترین جامعه پی‎ سی گیمرها را در خود جای داده و به این زودی‎ها از تخت پادشاهی پایین نمی‎آید. این پلتفرم ضمناً در سال 2018 به قطبی مهم در بازار چن تبدیل شد و شاهد سرازیر شدن انبوهی از بازی‎های چینی بود. اما با سوراخ‎هایی که هم‎اکنون در جلیقه ضدگلوله استیم ایجاد شده، پیش‎بینی اتفاقاتی که در سال 2019 خواهند افتاد سخت است.

اپیک گیمز استور

اپیک گیمز در روز چهارم دسامبر اعلام کرد که مشغول ساخت فروشگاه دیجیتالی مخصوص خود است و در روز هفتم دسامبر شاهد آغاز به کار این فروشگاه بودیم. اپیک گیمز استور خیلی زود به تهدیدی برای استیم تبدیل شد و حتی سرگی گالیونکین، سازنده Steam Spy به استخدام آن درآمد. شمار بازی‎هایی که هم‎اکنون در این استور عرضه شده‎اند از انگشتان دست فراتر نمی‎روند اما اپیک با هوشمندی در حال انتخاب عناوین انحصاری ارزشمند (مثل Ashen ،Hades و Super Meat Boy Forever) بوده تا در نخستین روزهای حیاتش حرف‎های بسیار برای گفتن داشته باشد.

اگرچه سیاست‎های شدیداً رقابتی اپیک مانند دریافت سهم کمتر از فروش بازی‎ها و نظارت جدی بر جامعه اپیک گیمز استور به شکلی انکارناپذیر نویدبخش به نظر می‎رسند، هنوز زمان زیادی باقی مانده تا کاتالوگ بازی‎های این فروشگاه تکمیل‎تر شود و بتوان آن را یک رقیب جدی برای استیم تلقی کرد.

اوریجین

اوریجین هنوز همان چیزی است که از سال‎ها پیش بوده؛ عمدتاً به این خاطر که الکترونیک آرتز تقریباً به هیچ چیز جز پول درون جیب گیمرها اهمیتی نمی‎دهد. اما در حالی که اکثر گیمرها به اوریجین به چشم لانچری اضافه و آزاردهنده برای تجربه عناوینی مثل بتلفیلد 5 و فیفا نگاه می‎کنند، حداقل چند قابلیت مهم به اوریجین اضافه شده.

مهم‎ترین قابلیت جدید، سرویس اشتراکی Origin Access Premier است که تا حدی زیادی سرویس Game Pass مایکروسافت را یادآور می‎شود. با قیمت 14.99 دلار در ماه، مشترکین Premier به کاتالوگی عظیم از بازی‎ها دسترسی می‎یابند و ضمناً قادر به تجربه زودهنگام عناوین جدید الکترونیک آرتز هستند. البته اگر جزو مشترکین سرویس Origin Access باشید هم هنوز قادر به تجربه زودهنگام بازی‎ها هستید، اما مشترکین Premier به نسخه نهایی بازی و بدون هیچ محدودیت دسترسی می‎یابند.

هنوز باید دید که این سرویس تا چه حد می‎تواند برای الکترونیک آرتز سودآور باشد، اما از آن جایی که بازی‎های مثل بتلفیلد 5 و Anthem دیگر سیزن پس ندارند، بعید نیست که شاهد تمرکز شدید الکترونیک آرتز روی Origin Access Premier باشیم.

بتل.نت

در سال 2018 سرویس بتل.نت از منظر قابلیت‎های تازه تقریباً بی‎تغییر باقی ماند اما دست به چندین حرکت سوال‎برانگیز زد. به عنوان مثال این پلتفرم شروع به پروموت برخی از استریمرهای اوورواچ و بی‎توجهی به سایرین کرد که در نوع خود عجیب بود. علاوه بر این بتل.نت به آرامی در حال قدم گذاشتن در قلمرویی فراتر از قلمروی بازی‎های بلیزارد است.

بعد از اینکه دستینی 2 به شکلی غیرمنتظره در حیاط پشتی بلیزارد عرضه شد، امسال نوبت Call of Duty Black 4 بود تا همین روند را ادامه دهد. در حالی که در گزارش‎ها آمده اکتیویژن، بلیزارد را شدیداً تحت فشار قرار داده و مایک مورهایم هم دیگر مدیریت بلیزارد را برعهده ندارد، بتل.نت سال خود را با بحران هویت به پایان رساند.

دیسکورد

دیسکورد در ابتدا به عنوان نرم‎افزاری برای چت صوتی و فضایی اجتماعی، متشکل از چت روم‎های گوناگون شروع به کار کرد. هم‎اکنون نیز بازی‎هایی نظیر سایبرپانک 2077 و پابجی سرورهایی رسمی در دیسکورد دارند تا طرفداران در آنها قادر به گفتگو و تبادل نظر باشند.

اما دیسکورد طی سال 2018 شروع به گسترش گزینه‎های اجتماعی خود کرد و حتی استور مخصوص به خودش را راه انداخت. همه‎چیز با تبی به نام «Games» شروع شد که مثل استیم به کاربران اجازه می‎داد لیست عناوینی که دوستان‎شان مشغول تجربه آن‎ها بودند را مشاهده کنند.

بعد از این اما شاهد به راه‌اندازی یک فروشگاه کامل بودیم که حالا بازی‎هایی نظیر دارک‎سایدرز 3 در آن به فروش می‎رسند. کاتالوگ بازی‏‌های دیسکورد بسیار محدود است اما عناوینی مانند Bad North پیش از هر استور دیگر در این فروشگاه عرضه شدند. ضمناً در حرکتی شدیداً رقابتی، دیسکورد اخیراً اعلام کرد که تنها 10 درصد از فروش بازی‎ها را برای خود بر می‎دارد که به شکلی واضح، استیم و اپیک گیمز استور را به رقابت دعوت می‎کند.

کارت‎های گرافیک

امسال سالی بود که تب و تاب استخراج ارزهای رمزپایه بالاخره فروکش کرد و بازار کارت‎های گرافیک و مشتریان آن مجلی برای تنفس یافتند. در سال 2017 میزان فروش کارت‎هایی مانند GTX 1080 به قدری افزایش یافته بود که این سخت‎افزارها شدیداً نایاب شدند و با قیمتی تقریباً تا دو برابر بیشتر از قیمت پایه ابتدایی به فروش می‎رسیدند.

اما امسال نه تنها قیمت کارت‎های گرافیک مجدداً کاهش یافت، بلکه شاهد رونمایی از چندین گزینه تحسین برانگیز جدید نیز بودیم. کارت‎های گرافیک سری RTX انویدیا به عنوان مثال کارت‎هایی خوش قیمت هستند که تکنولوژی رهگیری پرتو را به بازی‎های ویدیویی می‎آورند. این تکنولوژی که هم‎اکنون در عناوین مثل بتلفیلد 5، Shadow of the Tomb Raider و فاینال فانتزی 15 به کار گرفته شده، نورپردازی در بازی‎های ویدیویی را دگرگون کرده و کیفیت بصری آن‎ها را به شکلی چشمگیر افزایش می‎دهد. سری RTX انویدیا ضمناً رویای دیرباز پی سی گیمرها را هم محقق کرد؛ یعنی اجرای بازی‎ها با رزولوشن 4K و بیش از 60 فریم بر ثانیه.

بازی‎ها

در سال 2018 پلتفرم پی سی هیچ بازی شاخصی (مثل پابجی در سال 2017) نداشت اما تب بتل‌رویال ادامه پیدا کرد و ایکس باکس و پلی استیشن را هم بلعید. فورت‎نایت به پرچمدار عناوین بتل‌رویال تبدیل شد و از پابجی که اکنون بلبشویی از گلیچ و باگ است پیشی گرفت. سایر بازی‎های بتل‌رویال مثل Realm Royale در سایه فور‎ت‎نایت به موفقیت نسبی رسیدند اما تا زمان عرضه Call of Duty Black Ops 4 به همراه حالت Blackout، هیچ عنوانی نتوانست توجه‎ها را (حداقل برای مدتی کوتاه) از فورت‎نایت بردارد.

بیرون از حباب بتل‌رویال، غول‎های پی سی مثل لیگ آو لجندز، دوتا 2، ورلد آو وارکرفت، اوورواچ و کانتر استرایک: گلوبال آفنسیو روند موفقیت‎آمیز همیشگی را ادامه دادند؛ هرچند که چند تصمیم اشتباه در دیزاین، به اوورواچ و ورلد آو وارکرفت آسیبی اندک زد. کانتر استرایک با یک به‎روزرسانی که حالت بتل‌رویال را به بازی اضافه می‎کرد رایگان شد و دیگر بزرگان پی سی مثل Rainbow Six Siege، وارفریم و Path of Exile در مسیرهایی که کمتر کسی قادر به پیش‎بینی‎شان بود به تکامل رسیدند.

از نظر پورت‎های پی سی، بازی‎های کلان بودجه‎ای مثل Assassin's Creed Odyssey، کال آو دیوتی: بلک آپس 4 و Shadow of the Tomb Raider عمدتاً قابل قبول بودند اما پورت‎هایی مثل Chrono Trigger بار دیگر سوهان روح پی سی گیمرها شدند. البته اسکوئر انیکس در نهایت مشکلات این بازی را رفع کرد اما بازیکنان برای مدتی نسبتاً طولانی باید از مشکلات فراوان چشم‎پوشی می‎کردند تا قادر به کسب تجربه‎ای سرگرم‎کننده باشند. ضمناً در این بین برخی توسعه‎دهندگان هم‎چنان کنسول‎ها را به پی سی ترجیح دادند؛ مثل Red Dead Redemption 2 که عدم عرضه‎اش روی پی سی، قلب را به درد می‎آورد.

برخلاف تمام توقعات، والو امسال بازی کارتی Artifact را که در جهان دوتا 2 می‎گذرد عرضه کرد. و گرچه گیمرها پیچیدگی مکانیک‎های آن و هوشمندی‎اش در تبدیل ژانر MOBA به یک بازی کارتی را ستوده‎اند، اتکای شدید بازی بر پول دنیای واقعی و اصطلاحاً Pay-to-Win بودن آن بسیاری را ناامید کرد. تعداد بازیکنان فعال Artifact مدت کوتاهی بعد از عرضه آن به شکلی چشمگیر کاهش یافت که نشان داد دردسر برای والو در راه است. اکنون تعداد بازیکنان فعال در محدوده قابل قبولی قرار دارد اما به هیچ وجه با دیگر عناوین برجسته والو قابل قیاس نیست.

پی سی امسال هم بهشتی برای بازی‎های کوچک بود؛ هرچند که ماهیت شلوغ پلتفرم‎هایی مثل استیم باعث شد تنها تعداد اندکی از آن‎ها توجهی که شایسته‎اش هستند را کسب کنند. Kingdom Come: Deliverance به عنوان مثال شروع خوبی در ابتدای سال داشت اما خیلی زود محو شد. بازی Subnautica هم بعد از سپری کردن 4 سال در وضعیت «دسترسی زودهنگام» بالاخره عرضه شد و واکنش مثبت منتقدان را به همراه داشت. عناوینی مثل Raft، فراست‌پانک و Dead Cells هم از جمله عناوین مستقل و شبه-مستقل موفق امسال بودند. راستی بد نیست بدانید Dead Cell توسط شرکتی ساخته شد که هیچ رییسی ندارد و همه کارمندان حقوقی مساوی دریافت می‎کنند؛ که حقیقتاً باحال است.

سایر مسائل به صورت خلاصه:

• تورنومنت سالانه دوتا 2 یک بار دیگر رکوردشکنی کرد و به رکورد بیشترین میزان جایزه در تاریخ eSports رسید؛ مجموع جوایز 25 میلیون دلار و 532 هزار دلار بود.
• تولید سخت‌افزار Steam Link کاملاً متوقف شد و والو حالا می‎خواهد تکنولوژی Steam Link را در پلتفرمی نرم‎افزاری ارائه دهد که از تکنولوژی Smart Device دیگر تولیدکنندگان بهره می‎برد .
• والو از پروژه‎ای به نام Proton برای لینوکس رونمایی کرد که به بازی‎های مبتنی بر ویندوز استیم اجازه خواهد داد از طریق کلاینت استیم در لینوکس اجرا شوند.
• بلیزارد از نسخه جدید سری بازی Diablo در نمایشگاه BlizzCon رونمایی نکرد که برای بسیاری ناامیدکننده بود. این شرکت در عوض از بازی موبایل Diablo Immortal پرده برداشت که خشم طرفداران را برانگیخت.
• فروکش تب و تاب استخراج ارزهای رمزپایه باعث شد که تناسب عرضه و تقاضا مجدداً بهم بریزد و بخش اعظمی از کارت‎های گرافیک تولید شده، روی دست تولیدکنندگان و خرده‎فروشی‎ها باقی بماند.

جمع‎بندی

برای هیچکس جای تعجب ندارد که ماهیت باز پی سی باعث می‎شود که هم‎چنان بهترین پلتفرم برای تجربه بخش اعظمی از بازی‎های ویدیویی باشد. ناشران شخص ثالث کماکان به پشتیبانی از طرفداران خود روی پی سی ادامه می‎دهند و بهترین بازی های مستقل و ارلی اکسس هم روی پی سی عرضه می‏‎شوند. انحصاری‎های سونی و نینتندو کماکان برای پی سی گیمرها حسرت‎آور هستند اما مایکروسافت با ایده Play Anywhere دست به حرکتی خرق عادت زده و امید است که با خرید استودیوهای جدید از سوی این کمپانی، شاهد انتشار برخی از بهترین انحصاری‎های کنسولی رو پی سی هم باشیم.

از طرفی با راه‎اندازی استور اپیک گیمز و انفعال فعلی استیم (و پلتفرم‎های کنسولی) نسبت به این ماجرا، انتظار می‏‎رود که سهم کمتر اپیک از فروش بازی‎ها، توسعه‎دهندگان بیشتری را به ساخت بازی برای پلتفرم اپیک (و پی سی به صورت کلی‎تر) ترغیب کند. در صورتی که مایکروسافت و سونی واکنشی به سیاست‎های جدید اپیک نشان ندهند، بعید نیست که برخی از بهترین توسعه‎دهندگان کنسولی عطای این پلتفرم‎ها را به لقایشان بخشیده و سراغ پی‏ سی بیایند.